Hậu quả khôn lường của việc uống “thuốc liều”
PNTĐ - 60% số bệnh nhân bị dị ứng do tự dùng thuốc, không theo đơn của bác sĩ.Đó là công bố mới đây của Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai.
Tử vong vì dị ứng thuốc
Bé Hồng V (Tây Hồ, Hà Nội) nhập viện trong tình trạng ban đỏ dày đặc khắp người, hai mắt sưng nề. Các bác sĩ của Trung tâm Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng chẩn đoán bé bị dị ứng thuốc. Mẹ bé cho biết, thấy con nổi mẩn đỏ, có người mách nên dùng thuốc tiêu độc để mát gan, chữa mẩn ngứa, dị ứng, chị đã mua cho con uống nhưng mới được 2 ngày, bệnh tình bé V càng trở nên trầm trọng. Chị Nguyễn Thị L. (Gia Lâm, Hà Nội) đi nghỉ mát với gia đình, do thường xuyên bị say tàu xe, nên đã tự mua thuốc ở một hiệu thuốc gần nhà, không rõ tên và hàm lượng thuốc. Sau khi uống cùng lúc cả 4 loại thuốc theo hướng dẫn của người bán, chị bị sốt 380C, toàn thân nổi nhiều đám ban đỏ và bọng nước, rất ngứa. Sau đó, mắt và miệng cũng bắt đầu bị viêm trợt và đau rát rất nhiều, khó khăn trong việc ăn uống.
|
Một bệnh nhân bị dị ứng thuốc (ảnh do BS cung cấp) |
Đi khám tại Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai, các bác sĩ chẩn đoán chị bị hội chứng Stevens-Johnson do dị ứng thuốc. Còn trường hợp ông H, 58 tuổi, ở Thường Tín, Hà Nội cũng phải nhập viện, sau khi được một y tá gần nhà tiêm cho một loại thuốc kháng sinh không rõ tên để điều trị viêm mũi họng dị ứng do thời tiết. Tại Trung tâm Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị hội chứng Lyell do dị ứng thuốc gây nên và bệnh nhân đã tử vong.
Việt Nam có tỷ lệ người dị ứng thuốc cao
Hằng ngày, những quảng cáo về thuốc tân dược, thuốc bổ, thực phẩm chức năng… được đăng tải nhan nhản trên các phương tiện thông tin đại chúng. Ai cũng có thể nói về tính năng, công dụng và thành phần của các loại thuốc đó. Nhiều nội dung quảng cáo thuốc còn sai cả về chỉ định sử dụng thuốc. Trong khi bất kể loại thuốc nào, từ thuốc kháng sinh đến thuốc bổ, thuốc Đông y… cũng đều gây dị ứng thuốc và sốc phản vệ nếu sử dụng dễ dãi và không theo chỉ định của bác sĩ.
Theo GS-TSKH Nguyễn Năng An, Chủ tịch Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Hà Nội và Chủ tịch Hội Hen - dị ứng, miễn dịch lâm sàng Việt Nam: Tình hình dị ứng thuốc ở nước ta ngày càng gia tăng, kể cả sốc phản vệ với những hậu quả rất đáng lo ngại, tới 7 - 8% dân số.
Trong khi trên thế giới, tỷ lệ dị ứng thuốc chỉ chiếm từ 2 - 2,5% dân số. Như vậy, có thể thấy Việt Nam đã trở thành nước có tỷ lệ dị ứng thuốc cao của thế giới.
Thống kê của Trung tâm Dị ứng – Miễn dịch lâm sàng cho thấy, số bệnh nhân bị dị ứng thuốc đã tăng lên 5 lần trong khoảng 15 năm vừa qua. Trong số đó, dị ứng do dùng thuốc kháng sinh chiếm 75%. Những bệnh nhân dị ứng do thuốc kháng sinh có 70,9% sử dụng theo đường uống. Khoảng 24% số bệnh nhân có thể nhớ được hết tên của các loại thuốc mà mình đã sử dụng; 32% nhớ được một phần trong số các thuốc đã sử dụng và đáng lo ngại khi 44% bệnh nhân không hề biết và không nhớ mình đã sử dụng thuốc gì.
Hiện tại, đã xác định được 123 loại thuốc gây dị ứng (kháng sinh, thuốc trị sốt rét, thuốc nam, thuốc tẩy giun, thuốc bắc, thuốc trị tiêu chảy...). Đáng chú ý có những loại thuốc dễ gây sốc phản vệ, dị ứng với tên rất quen thuộc với người dân như các loại thuốc kháng sinh Penicillin, Ampicillin; thuốc hạ sốt, giảm đau chống viêm không steroid như Aspirin, Paracetamol, Analgin, Salicylat; các vitamin như B1, C, B12; thuốc gây tê, gây ngủ, giãn cơ như Novocain, Thiopental; hormone như Insulin, ACTH; một số sản phẩm máu như hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu; vắc-xin như huyết thanh chống dại, bạch cầu, uốn ván; thuốc lợi tiểu Thizid, một số thuốc Đông y...
Để hạn chế tình trạng dị ứng thuốc và sốc phản vệ, các bác sĩ khuyến cáo, người bệnh chỉ dùng thuốc theo đơn của bác sĩ, luôn yêu cầu được biết tên, thành phần, tác dụng, độc tính và cách sử dụng của mọi loại thuốc được chỉ định dùng. Nên thông báo với bác sĩ tên loại thuốc mà mình đã từng bị dị ứng (nếu có) trong mỗi lần đi khám.
Tiến Nguyễn