Giám sát tối cao, tạo “lá chắn” bảo vệ trẻ em
PNTĐ-Tại kỳ họp thứ 9 năm 2020, Quốc hội sẽ giám sát tối cao chuyên đề về thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống xâm hại trẻ em.
Trong ngày đầu tiên của tuần làm việc cuối cùng, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về chương trình giám sát của Quốc hội năm 2020 với 92,15% đại biểu tán thành. Theo đó tại kỳ họp thứ 9 năm 2020, Quốc hội sẽ giám sát tối cao chuyên đề về thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống xâm hại trẻ em.
 |
| Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về chương trình giám sát của Quốc hội năm 2020 |
Vấn đề nóng “xâm hại trẻ em”
Thảo luận tại hội trường về nội dung này, các đại biểu cơ bản nhất trí với sự cần thiết phải tiến hành giám sát về việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em; đồng thời nhấn mạnh việc giám sát nhằm rà soát đánh giá lại các quy định của pháp luật để kịp thời sửa đổi, bổ sung, tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, pháp luật liên quan đến bảo vệ trẻ em nói chung và phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em nói riêng.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, tình trạng xâm hại trẻ em thời gian vừa qua đang là vấn đề nóng của xã hội, được cử tri và nhân dân cả nước đặc biệt quan tâm. Đại biểu Tô Văn Tám (đoàn Kon Tum) cho rằng: Trẻ em chiếm 1/4 dân số, là hạnh phúc gia đình và tương lai đất nước nên cần được chăm sóc và tạo môi trường lành mạnh, hạnh phúc, phát triển cả thể chất và trí tuệ. Tuy nhiên, theo đại biểu Tô Văn Tám, trẻ em đang chịu bạo lực “kép” ở trong gia đình, nhà trường và xã hội, đặc biệt là tình trạng trẻ em bị xâm hại tình dục với hàng nghìn vụ thời gian qua, nhưng vẫn chỉ là “phần nổi của tảng băng”.
Qua một số vụ xâm hại trẻ em gần đây có thể thấy, sau lần đầu bị xâm hại, nhiều em và gia đình không tố cáo, trình báo sự việc sớm mà chấp nhận tiếp tục là nạn nhân do lo ngại đây là vấn đề có tính nhạy cảm, không tố giác để không ảnh hưởng đến các em. Và chính sự sợ hãi, thiếu hiểu biết, sợ bị kỳ thị là những rào cản khiến các em khó chia sẻ, tâm sự với người thân khi mình bị lạm dụng.
Mặt khác, kẻ phạm tội thường uy hiếp, đe dọa tinh thần, khiến các em chỉ biết chọn cách im lặng và chịu đựng. Hầu hết các vụ xâm hại tình dục trẻ em không có nhân chứng, việc bảo vệ hiện trường, thu thập chứng cứ thường gặp nhiều khó khăn khi vụ việc được đưa ra ánh sáng, việc lấy lời khai dễ dẫn đến trẻ bị tổn thương về tinh thần.
Phần lớn bị hại còn nhỏ tuổi, nhận thức chưa đầy đủ, cho nên không thể nhớ chính xác những vấn đề liên quan như thời gian, địa điểm, diễn biến của vụ việc, dẫn đến không cung cấp được thông tin chính xác, gây khó khăn trong quá trình điều tra của cơ quan chức năng, khó có căn cứ khởi tố bị can.
Cần cơ chế vững chắc bảo vệ trẻ em
Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do công tác bảo vệ trẻ em ở nhiều nơi chưa được quan tâm đúng mức, kịp thời; không ít trẻ em vẫn chưa nhận được sự quan tâm, chăm sóc, giáo dục, bảo vệ cần thiết, nên bị xâm hại cả về thể xác và tinh thần.
Bạo lực, xâm hại trẻ em diễn ra ở khắp mọi nơi, nhiều vụ việc, hành vi xâm hại trẻ em chưa được phát hiện, ngăn chặn kịp thời, có vụ việc xử lý chưa nghiêm; văn bản quy phạm pháp luật còn có những khoảng trống, như ở địa phương còn thiếu các quy định, triển khai các chính sách về bảo vệ trẻ em, thiếu đội ngũ cán bộ làm công tác trẻ em, thiếu sự quan tâm, giám sát của Hội đồng nhân dân các cấp và Đoàn đại biểu Quốc hội các địa phương. Thực tế này đang gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc cần có một cơ chế bảo vệ, hình thành “lá chắn” vững chắc hơn để bảo vệ trẻ em, ngăn chặn các hành vi xâm hại trẻ em.
Năm 2012, Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh niên thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội khóa XIII đã tiến hành giám sát về “Việc thực hiện chính sách, pháp luật phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em giai đoạn 2008-2010”.
Năm 2017, Ủy ban Tư pháp đã chủ trì tổ chức cuộc họp về “Việc chấp hành các quy định của pháp luật về đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em”; đồng thời có kiến nghị số 561/KN-UBTP gửi tới các Bộ trưởng, Trưởng ngành và người đứng đầu các tổ chức liên quan để chỉ đạo xem xét, giải quyết.
Mới đây nhất, ngày 19/4/2019, Ủy ban Tư pháp tiếp tục tổ chức cuộc họp đánh giá việc thực hiện các kiến nghị của Ủy ban về nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em và giải pháp trong thời gian tới. Mặc dù vậy, thực trạng này vẫn đang là vấn đề nhức nhối. Vì vậy, đây là cơ sở quan trọng để Quốc hội tiếp tục tiến hành giám sát vấn đề này trong năm 2020.
Phương Dung
