Cần làm rõ các dấu hiệu cụ thể định tội “dâm ô trẻ em”
PNTĐ-Việc định tội danh "thế nào là dâm ô", thế nào là xâm hại, đặc biệt với đối tượng trẻ vị thành niên, người dưới 16 tuổi đang khiến dư luận hết sức bất bình và lo lắng...
UBND thành phố Hà Nội vừa có văn bản đề nghị Toà án nhân dân thành phố nghiên cứu, kiến nghị Tòa án nhân dân Tối cao ban hành hướng dẫn việc xác định các dấu hiệu cụ thể để định tội danh "dâm ô đối với người dưới 16 tuổi". Đề nghị này được đưa ra trong bối cảnh thời gian qua nhiều tranh cãi và vướng mắc trong quá trình xử lý tội "dâm ô", nhưng các cơ quan chức năng khá lúng túng trong việc quy kết tội danh, từ đó dẫn đến nguy cơ bỏ lọt tội phạm và tồn tại "kẽ hở" về pháp lý khi xét xử tội danh này.
Không ít các vụ án "dâm ô với trẻ em" đã bị khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử thời gian qua nhưng việc định tội danh "thế nào là dâm ô", thế nào là xâm hại, đặc biệt với đối tượng trẻ vị thành niên, người dưới 16 tuổi đang khiến dư luận hết sức bất bình và lo lắng.
Vụ án Nguyễn Hữu Linh, 61 tuổi, nguyên Phó Viện trưởng Viện Kiểm soát nhân dân TP. Đà Nẵng bị khởi tố về hành vi “dâm ô đối với người dưới 16 tuổi” theo Bộ luật Hình sự. Ông này bị phát hiện hai lần ôm ghì, hôn bé gái 7 tuổi trong thang máy của chung cư Galaxy tại quận 4, TP.HCM tối ngày 1/4/2019. Nhưng sau khi gây ra sự việc, ông Linh được Cơ quan điều tra (CQĐT) cho tại ngoại cấm đi khỏi nơi cư trú. Phải 20 ngày sau, sau rất nhiều sức ép từ dư luận, Viện Kiểm sát ND TP.HCM mới khởi tố bị can.
Mới đây, báo Phụ nữ Thủ đô cũng đưa tin, một cháu bé ở huyện Chương Mỹ, Hà Nội bị xâm hại đến gãy răng, rạn xương và chảy máu vùng kín. Nhưng lúc đầu Công an huyện Chương Mỹ chỉ khởi tố kẻ đồi bại về tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi và cho tại ngoại vì đây là tội ít nghiêm trọng.
Tuy nhiên, khi phân tích rõ thì việc Công an huyện Chương Mỹ khởi tố tội dâm ô người dưới 16 tuổi đối với bị can Nguyễn Trọng Trình (31 tuổi, trú tại xã Hòa Chính, huyện Chương Mỹ) xuất phát từ chính những quy định hiện hành về áp dụng tội danh. Chỉ khi CQĐT Công an TP Hà Nội và Viện KSND cùng cấp xem xét hồ sơ, thống nhất khởi tố tội “hiếp dâm người dưới 16 tuổi” thì kẻ thủ ác mới phải đền tội.
Tương tự, vụ việc các học sinh ở một trường tiểu học thuộc tỉnh Bắc Giang tố cáo bị thầy giáo sàm sỡ sờ đùi, mông, lưng một số bạn nữ. Công an huyện xác định không cấu thành tội phạm và không khởi tố hình sự, chỉ phạt hành chính giáo viên trên về hành vi xâm hại sức khỏe của người khác. Bởi chưa đủ căn cứ chứng minh thầy giáo này phạm tội dâm ô với người dưới 16 tuổi.
Theo các luật sư, căn nguyên của sự lúng túng này nằm ở chỗ Bộ luật Hình sự được ban hành năm 2015 có quy định về tội dâm ô với trẻ em dưới 16 tuổi ở Điều 146. Thế nhưng, cho đến nay Tòa án nhân dân tối cao chưa ban hành được văn bản hướng dẫn thi hành nên dẫn đến nhiều cách hiểu khác nhau. Bên cạnh đó, đang thiếu một quy trình giám định đặc biệt xâm hại tình dục trẻ em đã khiến các dấu vết quan trọng của nhiều vụ án bị mất, ảnh hưởng đến kết quả điều tra.
Những câu chuyện trên cho thấy, các điều luật về hành vi xâm hại tình dục là chưa rõ ràng dẫn đến lực lượng bảo vệ pháp luật phải thận trọng mặc dù các hành vi của những kẻ đồi bại đã được camera ghi lại và có căn cứ rõ ràng.
Rõ ràng khi pháp luật đang có “khoảng trống lớn” về xử lý vi phạm đối với các hành vi xâm hại tình dục mà thực tế cuộc sống đang diễn biến hết sức phức tạp, đòi hỏi phải chế định nghiêm minh trong luật thì các cơ quan chức năng cần sớm vào cuộc, bổ sung để làm căn cứ xử lý nghiêm các hành vi xâm hại tình dục, nhất là hành vi xâm hại tình dục trẻ em.
Bên cạnh đó, việc thiếu quy trình giám định đặc biệt đối với loại án xâm hại tình dục trẻ em cũng là một trong những nguyên nhân làm cho quá trình giải quyết vụ án bị kéo dài. Một luật sư thuộc Đoàn Luật sư Hà Nội cũng cho biết: Hiện nay quy trình trưng cầu giám định xâm hại tình dục đang được thực hiện theo các bước như: Sau khi nạn nhân hoặc gia đình trình báo sự việc, cơ quan điều tra tiến hành lập biên bản lấy lời khai; đưa nạn nhân đến cơ sở khám, chữa bệnh, thường là các bệnh viện có chuyên khoa sản để khám.
Sau khi hoàn tất hồ sơ, cơ quan điều tra gửi quyết định trưng cầu giám định pháp y tình dục đến trung tâm pháp y, thường là chậm mất vài ngày, có vụ mất vài tháng và khi đó hầu như không còn dấu vết của xâm hại tình dục.
Khi tiếp nhận vụ việc, trung tâm pháp y chỉ có thể thẩm định lại các dấu hiệu tổn thương đã được ghi nhận tại các cơ sở khám chữa bệnh trước đó xem có đúng không. Kết quả này không có tác dụng giúp cơ quan điều tra xác định đây có phải là vụ việc xâm hại tình dục hay không.
Nhiều ý kiến cho rằng, những bất cập trong quy trình trưng cầu giám định tình dục thời gian qua là một trong những nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong giải quyết án, thậm chí dẫn đến bỏ lọt tội phạm hoặc xử lý không đúng tội danh. Việc UBND TP Hà Nội ra văn bản một lần nữa cho thấy sự cần thiết không thể trì hoãn phải đưa chế tài quy định cụ thể về loại tội danh này.
Được biết, gần đây, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao đã đưa ra dự thảo nghị quyết về việc hướng dẫn xử lý đối với tội “dâm ô”. Hy vọng khi nghị quyết này chính thức có hiệu lực sẽ khắc phục phần nào khó khăn, vướng mắc, giảm thiểu những vụ án đau lòng xâm hại trẻ em như đã từng xảy ra.
Hồng Quân
