Khi nàng Kiều “bước ra thế giới”
PNTĐ-Gần đây, hàng loạt chương trình, vở diễn về nàng Kiều dựa theo nguyên tác “Truyện Kiều” của đại thi hào Nguyễn Du do các nghệ sĩ trong và ngoài nước đảm nhiệm được công diễn.
Điều đáng nói, dù nàng Kiều mang hình dáng, hay “quốc tịch” nào, thì vẫn chinh phục người xem bằng những giá trị nhân văn.
Những người bạn quốc tế đóng vai Thúy Kiều, Thúy Vân |
Xem người Pháp đóng “Kim Vân Kiều”
Vừa qua, tại Trung tâm Văn hóa Pháp (Hà Nội) đã diễn ra vở nhạc kịch “Kim Vân Kiều” do đạo diễn Christophe Thiry thực hiện. Đoàn nghệ sĩ, diễn viên, ca sĩ opera chuyên nghiệp của nhà hát L'Attrape Théâtre (Paris - Pháp) trình diễn. Vở nhạc kịch là sự kết hợp tổng thể của nhiều bộ môn nghệ thuật đương đại và cổ điển, đan xen khéo léo giữa tính dân tộc với thế giới. Một số nhạc công nhạc cụ dân tộc của Việt Nam tham gia biểu diễn.
Khi đêm diễn vừa bắt đầu, không ít khán giả đã cảm thấy thực sự… sốc, vì cho rằng thật khó chấp nhận hình ảnh Kim - Vân - Kiều là “người nước ngoài”. Đã vậy, dàn nghệ sĩ không trẻ 18, đôi mươi như Nguyễn Du viết, họ lớn tuổi và không xinh đẹp như những diễn viên trên phim.
Nhưng, trải qua một chút sốc ban đầu đó, khán giả đã lặng phắc theo dõi vở diễn gần 2 tiếng đồng hồ. Khán giả như cùng trải qua mọi biến cố, mọi đau khổ, sóng gió hay hân hoan cùng Kiều cho đến phút giây đoàn tụ gia đình.
Điều thú vị ở vở diễn, chính là “Truyện Kiều” được kể bằng ngôn ngữ đương đại, rất gần với đời sống của mỗi người hôm nay, từng biến cố của nàng Kiều đều được rút ra những triết lý nhân sinh thấm thía mà mỗi người soi vào đều có thể nhìn thấy mình trong đó. Từ vở diễn thấy rằng, thân phận nàng Kiều không chỉ gói gọn trong văn hoá Việt Nam mà còn là hoá thân của số phận người phụ nữ đương đại nói chung, không phân biệt sắc tộc, tuổi tác.
Bảo tồn giá trị nhân văn của truyện Kiều
Kim Vân Kiều là vở nhạc kịch đầu tiên bằng tiếng Pháp về Truyện Kiều. Thế nhưng, trước đó, Truyện Kiều cũng từng được thể nghiệm tại Việt Nam với nhiều loại hình nghệ thuật khác nhau. Điển hình là vở diễn “Thân phận nàng Kiều” lần đầu được đưa lên sân khấu múa rối của Nhà hát Múa rối Việt Nam đã được tán thưởng.
Thời gian này, dự án hợp tác “Nàng Kiều” (đã đổi thành “Nàng K…”) giữa Nhà hát Tuổi trẻ và Viện Goethe Việt Nam cũng đang được các ê kíp gấp rút hoàn thiện để kịp ra mắt vào tháng 10/2019. Bốn đạo diễn, gồm Nghệ sĩ Ưu tú Bùi Như Lai, Nghệ sĩ Ưu tú Trần Lực, đạo diễn Lê Quốc Nam và nữ đạo diễn người Đức Amélie Niermeyer, sẽ cùng dàn dựng “Truyện Kiều” bằng hình thức kịch nói với 4 phương án nàng Kiều khác nhau:
Nàng Kiều mặc quần jeans áo hai dây và nàng Kiều nguyên mẫu cùng đối diện với thị phi của mạng xã hội, truyền thông; nàng Kiều táo bạo với tình yêu thoát khỏi bóng dáng e ấp xiêm y cổ xưa; nàng Kiều theo cách kể của nữ đạo diễn người Đức Amélie Niermeyer ở bối cảnh quán bar cùng câu chuyện tranh luận về chuyện tình tay ba của Kiều - Thúc Sinh - Hoạn Thư....
Có thể thấy, so với các loại hình nghệ thuật khác, sân khấu có nhiều lợi thế để khai thác “Truyện Kiều”. Tuy nhiên, để thành công không hề dễ. Với các đạo diễn và kể cả diễn viên, dù là sân khấu thể nghiệm nhưng cũng gặp những áp lực thực hiện các tác phẩm theo “Truyện Kiều”.
Đạo diễn Christophe Thiry cho biết, khi thực hiện vở nhạc kịch Kim Vân Kiều, các nghệ sĩ đã gặp nhiều khó khăn khi có những sự khác biệt về giá trị đạo đức, truyền thống văn hóa, truyền thống gia đình. Đã có rất nhiều điều mà nghệ sĩ Pháp cảm thấy không thể hiểu được và có những khác biệt như Thúy Kiều tại sao lại bán thân cứu cha? Hay tại sao cuộc đời Kiều cứ liên tục rơi vào đau khổ như thế? Nhưng đoàn diễn vẫn cố gắng vượt qua để hướng tới giá trị nhân văn của Truyện Kiều.
Theo NSƯT Nguyễn Sĩ Tiến - Phó Giám đốc nhà hát Tuổi trẻ, thời gian gần đây, Truyện Kiều được khai thác khá nhiều và trở thành tác phẩm văn học kinh điển trên thế giới, được so sánh với những kiệt tác nổi tiếng thế giới. Đây chính là niềm tự hào của người Việt Nam. “Truyện Kiều” đã làm người phương Tây suy nghĩ nhiều về hình tượng người phụ nữ trong quá khứ, về giá trị người phụ nữ. Từ đó, gợi mở cho người xem những trăn trở về các giá trị chuẩn mực trong thời đại ngày nay.
Hải Minh