Hàng thủ công mỹ nghệ gặp thách thức với Hiệp định CPTPP
PNTĐ-Hàng thủ công mỹ nghệ hiện có mặt tại 163 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Tuy nhiên, mặt hàng này đang bị sụt giảm mạnh đơn hàng ở các thị trường lớn.
Theo Hiệp hội làng nghề Việt Nam, cả nước hiện có 5.411 làng nghề và làng có nghề; trong đó có 1.864 làng nghề, làng nghề truyền thống và 115 nghề truyền thống đã được công nhận, tạo công ăn việc làm cho khoảng 1,5 triệu người. Trong số các tỉnh, thành cả nước, Hà Nội có số lượng làng nghề và làng có nghề lớn nhất.
Ảnh minh họa |
Hàng thủ công mỹ nghệ hiện có mặt tại 163 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Đặc biệt, nhiều nhóm sản phẩm cụ thể được đánh giá cao trên thị trường như: hàng mây tre đan, các sản phẩm sơn mài, thủ công mỹ nghệ từ lụa, các loại hoa giả... Tuy nhiên, hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam đang bị sụt giảm mạnh đơn hàng ở các thị trường lớn như: Mỹ, Nhật Bản...
Đây là thách thức lớn đối với những nhà quản lý cũng như những doanh nghiệp xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam. PGS.TS Đào Ngọc Tiến - trường đại học Ngoại thương nhận định, khi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực, thuế xuất khẩu nhiều mặt hàng sẽ về 0% hoặc có lộ trình về 0%; trong đó ngành thủ công mỹ nghệ đa phần sẽ được hưởng mức thuế suất 0%.
Bên cạnh cơ hội lớn do thuế xuất khẩu giảm mang lại thì ngành hàng này sẽ phải đối mặt với những thách thức trong việc đáp ứng quy tắc xuất xứ và các thủ tục chứng nhận xuất xứ, các cam kết về lao động và môi trường. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay các làng nghề nói chung và làng nghề thủ công mỹ nghệ nói riêng sử dụng lao động trẻ em, lao động nông nhàn vẫn phổ biến.
Ngoài ra, môi trường cũng là vấn đề nóng đối với các làng nghề thủ công mỹ nghệ. Vì thế, để thích ứng với quá trình hội nhập, các đơn vị sản xuất, kinh doanh ngành thủ công mỹ nghệ phải chuyển đổi; trước mắt sẽ tăng chi phí trong ngắn hạn, nhưng về dài hạn sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất lao động, cải thiện điều kiện lao động, an toàn lao động…
Đối với ngành hàng thủ công mỹ nghệ, không đặt cơ hội trong thu hút vốn FDI mà kỳ vọng vào sự cải cách thể chế, mô hình tăng trưởng để đạt được hiệu quả thiết thực. Còn theo PGS.TS Đặng Mai Anh, Phó Hiệu trưởng trường đại học Mỹ thuật Công nghiệp: để làm chủ được thị trường trong nước và thuyết phục được các thị trường mới có nhu cầu hàng hóa chất lượng cao, việc đầu tư cho nghiên cứu, phát triển sản phẩm, xây dựng thương hiệu và tạo được giá trị riêng là vấn đề khó khăn, đặc biệt đối với ngành thủ công mỹ nghệ.
Bà Hà Thị Vinh - Chủ tịch Hiệp hội Thủ công Mỹ nghệ và làng nghề TP. Hà Nội cho rằng, cơ hội kèm thách thức, các doanh nghiệp lĩnh vực này cũng sẽ chịu áp lực không nhỏ khi sản phẩm phải có tính văn hóa và đi đúng luật. Trong khi đó, đa phần các doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ là các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ nằm trong các làng nghề. Để hoàn thiện mình, đây là điều không dễ. Tác động tổng thể và dài hạn của CPTPP đến thủ công mỹ nghệ là tích cực, nhưng có những tác động chung trong dài hạn và những tác động cụ thể trong ngắn hạn do phụ thuộc vào từng sản phẩm. Vì vậy, cần có nghiên cứu cụ thể với từng sản phẩm và thị trường tiềm năng của chính những doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ.
Quỳnh Anh