Hiến máu có làm giảm hiệu quả của vắc-xin Covid-19?
Theo các nghiên cứu, hiện chưa có bất kỳ bằng chứng nào về việc hiến máu có thể làm giảm hiệu quả của việc tiêm vắc-xin nói chung (trong đó bao gồm cả vắc-xin Covid-19) đối với cơ thể người được tiêm phòng; đồng thời không nhận thấy có ảnh hưởng bất lợi nào ở người bệnh nhận máu từ người đã tiêm vắc-xin Covid-19.
Hiến máu không khiến vắc-xin bị loại bỏ khỏi cơ thể
Lý giải về điều này, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), và Dịch vụ Truyền máu Canada cho biết: Khi cơ thể bị nhiễm virus SARS-CoV-2 hoặc được tiêm vắc-xin chống virus này, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ sản sinh ra các tế bào bạch cầu lympho T và các kháng thể đặc biệt, có khả năng ghi nhớ để chiến đấu với tác nhân gây bệnh Covid-19 nếu bị chúng tấn công trong tương lai. Các tế bào có khả năng đáp ứng miễn dịch này được lưu giữ trong máu và một số cơ quan khác như gan, lách, hạch.
Chỉ một lượng rất nhỏ các tế bào bạch cầu được lấy đi trong quá trình hiến máu, không làm ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, không làm mất đi các kháng thể được hình thành trong quá trình đáp ứng với vắc-xin. Việc hiến máu không hề loại bỏ vắc-xin khỏi cơ thể.
Nói cách khác, cơ thể người trưởng thành có trung bình khoảng 4 – 6 lít máu (tùy thuộc vào cân nặng) và mỗi lần hiến máu chỉ cho đi 350 – 450 ml máu. Số lượng kháng thể chống lại virus SARS-CoV-2 trong lượng máu hiến là không đáng kể, trong khi cơ thể lại thường xuyên sản sinh ra lượng máu mới, bao gồm cả các tế bào bạch cầu cần cho đáp ứng miễn dịch.
Theo hướng dẫn ngày 19/1/2021 của FDA, không cần trì hoãn hiến máu đối với những người được tiêm vắc-xin Covid-19 nếu họ cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh, không có các phản ứng sau khi tiêm hoặc không có các triệu chứng nghi ngờ mắc Covid-19.
Một số trường hợp sẽ được trì hoãn hiến máu trong thời gian ngắn sau khi tiêm vắc-xin Covid-19, phụ thuộc vào hãng sản xuất và loại vắc-xin. Khi đó, những người đến đăng ký hiến máu cần cung cấp tên nhà sản xuất vắc-xin.
Tương tự, nhóm chuyên gia của Canada cũng khẳng định không cần trì hoãn hiến máu sau khi tiêm vắc-xin Covid-19. Việc trì hoãn chỉ nhằm để đảm bảo sức khỏe người hiến máu được tốt nhất khi hiến máu và tránh cho người hiến máu gặp phải một số phản ứng không mong muốn trong hoặc ngay sau khi hiến máu như choáng, ngất nếu họ không khỏe.
Tại Việt Nam, theo BSCKII. Phạm Tuấn Dương - Phó Viện trưởng Viện Huyết học và Truyền máu TW, phụ trách Trung tâm Máu quốc gia, Thông tư 26/2013/TT-BYT Hướng dẫn hoạt động truyền máu của Bộ Y tế có quy định, sau khi tiêm vắc-xin 7 ngày thì có thể tham gia hiến máu (trừ vắc-xin phòng bệnh dại, rubella, sởi, thương hàn, tả, quai bị, thủy đậu, BCG cần phải trì hoãn hiến máu từ 4 tuần đến 12 tháng).
Tuy nhiên, người hiến máu cần đáp ứng các tiêu chuẩn sức khỏe và tuân thủ các quy định khai báo y tế để đảm bảo thật sự khỏe mạnh, an toàn, không có các nguy cơ lây nhiễm SARS-CoV-2 khi tham gia hiến máu.
Lưu ý với người hiến máu trong mùa dịch Covid-19
Chỉ đến điểm hiến máu khi cảm thấy thực sự khỏe mạnh và không có nguy cơ lây nhiễm các virus qua đường truyền máu, không có các yếu tố nguy cơ liên quan đến Covid-19.
Đeo khẩu trang khi đi hiến máu, rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch rửa tay nhanh có cồn sát khuẩn trước khi đăng ký hiến máu. Trả lời trung thực khai báo y tế và các câu hỏi của nhân viên y tế về tình trạng sức khỏe và đánh giá nguy cơ lây nhiễm Covid-19.
Thông báo kịp thời cho đơn vị tiếp nhận máu về các triệu chứng lâm sàng như ho, sốt, khó thở… mới xuất hiện trong vòng 14 ngày sau khi hiến máu hoặc nhớ ra sau khi đã hiến máu.
Chỉ hiến máu sau tối thiểu 28 ngày tính từ thời điểm được khẳng định không còn nhiễm virus SARS-CoV-2; và sau tối thiểu 28 ngày tính từ thời điểm có tiếp xúc lần cuối với người bệnh hoặc người mắc Covid-19, cũng như không có triệu chứng lâm sàng: sốt, ho, khó thở, tiêu chảy; sau tối thiểu 28 ngày tính từ ngày cuối cùng rời khỏi vùng dịch/ khu vực cách ly.
LÊ THANH HẰNG
(Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương)