Cơ chế đặc thù phải phát huy được tiềm năng, thế mạnh của địa phương
Sáng 27/10, các đại biểu Quốc hội thảo luận trực tuyến về Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng, tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, Thừa Thiên-Huế.
Theo đó, dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng với 6 cơ chế chính sách, tỉnh Thừa Thiên-Huế với 6 cơ chế chính sách, tỉnh Nghệ An với 6 cơ chế chính sách và tỉnh Thanh Hóa với 8 cơ chế chính sách.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung làm việc SÁNG 27/10.
Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết còn quy định một số cơ chế đặc thù về thí điểm thực hiện chính sách phí, lệ phí trên địa bàn; quản lý đất đai và quản lý sử dụng rừng; quản lý quy hoạch; thu từ xử lý nhà, đất... Hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022 và được thực hiện trong 5 năm.
Dự thảo các Nghị quyết được xây dựng dựa trên 5 quan điểm. Trong đó, một nguyên tắc quan trọng là các cơ chế đặc thù phải được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn nhằm phát huy được tiềm năng, thế mạnh của địa phương; có tác động lan tỏa vùng miền; Gắn với đề cao tính tự lực, tự cường, phát huy tính năng động, sáng tạo; Phù hợp với khả năng cân đối ngân sách nhà nước; Không làm tăng bội chi ngân sách nhà nước và trần nợ công đã được Quốc hội quyết định; Tăng cường phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cấp chính quyền của địa phương...
Trước đó, trong phiên thảo luận tại tổ 3 của kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa XV, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã giải thích vì sao có cơ chế, chính sách đặc thù phát triển cho một số địa phương. Dù thể chế nước ta là một khuôn khổ thống nhất cho toàn quốc nhưng vẫn thí điểm một số khuôn khổ chính sách mới. Trên cơ sở kết quả thí điểm này chúng ta sẽ tổng kết, đánh giá và nhân rộng trên toàn quốc. Việc thí điểm vì mục tiêu chung cho sự phát triển của quốc gia.
Theo Chủ tịch Quốc hội, chủ trương của Đảng ta đều nhất quán nâng trên và đỡ dưới. Nếu địa phương nào có điều kiện phát triển, đầu tàu, động lực thì có những cơ chế chính sách đột phá mạnh hơn để tạo điều kiện cho phát triển. Việc này sẽ tạo sự lan toả cho những địa phương khác, cho cả vùng, thậm chí cho cả nước. Còn với những địa phương, địa bàn khó khăn nước ta sẽ có những cơ chế chính sách đặc thù giúp họ vươn lên, rút ngắn khoảng cách phát triển với địa phương khác. Trong đó, Hải Phòng, tỉnh Nghệ An, tỉnh Thanh Hóa và tỉnh Thừa Thiên Huế là những địa phương đều có nghị quyết riêng của Bộ Chính trị về phát triển.
Riêng Hải Phòng là một trong những tam giác phát triển của phía bắc (Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh), cực tăng trưởng mạnh. Trong thời gian gần đây, Hải Phòng có những bứt phát mạnh mẽ cả về GDP, thu ngân sách, kết cấu hạ tầng, xây dựng nông thôn mới, đầu tư nhiều cho các xã. Còn với những huyện có khả năng lên quận cũng được đầu tư mạnh mẽ.
Quang cảnh phiên họp sáng 27/10.
Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, 9 tháng đầu năm nay dù cả nước tăng trưởng thấp nhưng Hải Phòng vẫn tăng trưởng hơn 12%. Cả nước phấn đấu đến năm 2030 đạt mức 8.000 USD thu bình quân đầu người nhưng riêng Hải Phòng lại đặt mục tiêu 16.000 USD GDP bình quân đầu người. Do đó, nhu cầu phát triển của Hải Phòng là rất lớn.
Hải Phòng xác định tầm nhìn không chỉ là một cực tăng trưởng mà còn là động lực tăng trưởng của khu vực và cả nước. Đồng thời đây cũng là địa phương xác định hoàn thành sớm nhất mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hoá, có vị trí mang tầm cỡ trong khu vực. Do đó đã có nghị quyết riêng của Bộ Chính trị được chuẩn bị công phu do Ban Kinh tế Trung ương chủ trì ban hành năm 2019.
Với Thừa Thiên Huế, Chủ tịch Quốc hội cho biết, trước đây, Bộ Chính trị đã có nghị quyết phấn đấu đưa địa phương này trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Quá trình tổ chức thực hiện, Huế đã có tốc độ phát triển tốt. Tuy nhiên, phần đặc thù nông thôn của Huế có xuất phát điểm khó khăn, khó đạt được tiêu chí thành phố trực thuộc Trung ương.
Do đó, trên cơ sở tổng kết đánh giá 10 năm thực hiện Nghị quyết Bộ Chính trị đã có đề xuất, có quyết sách xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố di sản trực thuộc Trung ương với cốt lõi là Cố đô Huế. Vì vậy, các tiêu chí về dân số, thu nhập không nhất thiết như các thành phố trực thuộc khác. Đây là cơ chế chính sách đặc thù cho thành phố di sản.
Với tỉnh Thanh Hoá, Chủ tịch Quốc hội nhắc lại khi Bác Hồ vào thăm đã nói: “Tỉnh Thanh theo tôi, muốn trở thành một tỉnh kiểu mẫu, nhất định được, vì người đông, đất rộng, của nhiều, chỉ còn thiếu sự điều khiển sắp đặt”. Do đó, Thanh Hoá đang phấn đấu trở thành một trong tứ giác phát triển của phía bắc bao gồm Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh và Thanh Hoá. Bên cạnh đó, Thanh Hoá có động lực phát triển kinh tế Nghi Sơn.
Do vậy, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, lúc này Thanh Hoá chỉ thiếu cơ chế để tổ chức thực hiện và phát triển... Nghệ An cũng tương tự như vậy. Diện tích lớn nhất, dân số đứng thứ tư cả nước, có nhiều tiềm năng phát triển nhưng cũng còn nhiều khó khăn, nhất là các huyện miền tây Nghệ An. Thanh Hóa và Nghệ An cũng là hai địa phương khởi đầu của phong trào xây dựng nông thôn mới cấp thôn, bản và hiện được nhân rộng ra cả nước. Đây là sáng kiến rất đặc thù của hai địa phương này.
THẢO HƯƠNG