Thùng quà cho bà mẹ và trẻ sơ sinh Phần Lan
PNTĐ-Tháng 6/2013, trang Tạp chí của hãng BBC đăng bài viết “Vì sao trẻ em Phần Lan ngủ trong hộp”. Sau 18 tháng, bài viết đó đã được 10 triệu lượt người đọc và chia sẻ...
 |
| Thùng quà cho mẹ và bé của Phần Lan |
Tháng 6/2013, trang Tạp chí của hãng BBC đăng bài viết “Vì sao trẻ em Phần Lan ngủ trong hộp”. Sau 18 tháng, bài viết đó đã được 10 triệu lượt người đọc và chia sẻ, trở thành bài báo được đọc nhiều nhất từ trước đến nay của hãng BBC. Có thể nói thùng quà cho bà mẹ và trẻ sơ sinh của Phần Lan là một trong những sáng tạo xã hội độc đáo nhất của nước này. Song, cũng như hiện tượng bộ sách truyện nhiều tập Mumi của Tove Jansson, chỉ khi vượt ra ngoài phạm vi quốc gia Phần Lan người ta mới thấy rõ hơn sự độc đáo, hấp dẫn của chúng.
Ý tưởng ban đầu về thùng quà cho bà mẹ và trẻ sơ sinh bắt đầu từ năm 1937 nhằm trợ giúp cho những bà mẹ tương lai thuộc diện có thu nhập thấp và nhiều trẻ sơ sinh bị tử vong vì điều kiện kinh tế còn khó khăn. Năm 1938 có 2/3 số bà mẹ và trẻ sơ sinh trong cả nước đã được nhận sự trợ cấp này. Cùng với một cái hộp có thể dùng làm giường ngủ cho em bé, các thứ trợ giúp lúc đó trị giá khoảng 450 marka (tiền Phần Lan dùng trước khi đổi sang euro năm 2002) tức 1/3 lương của một công nhân làm trong nhà máy.
Từ năm 1949 trở đi tất cả các bà mẹ có trẻ sơ sinh trong cả nước đều được nhận món quà này. Từ khi bắt đầu thực hiện cho đến năm 1993, sự trợ giúp này do các văn phòng Xã hội ở các địa phương đảm nhiệm. Từ năm 1994 trở đi việc này được chuyển giao cho KELA thực hiện. Mòn quà này là một hiện tượng độc đáo trên thế giới trong hàng chục năm qua. Trong những năm gần đây, mỗi năm KELA trao khoảng 60.000 món quà này, trong đó có khoảng 40.000 bà mẹ nhận thùng quà, còn lại nhận tiền.
Trải qua lịch sử hơn 75 năm, hiện vật của món quà này đã có nhiều thay đổi. Những năm gần đây, trong thùng quà gồm các thứ cần dùng cho trẻ sơ sinh và bà mẹ, như: đệm, túi đựng đệm, khăn tắm, chăn, túi ngủ, mũ, tất, quần tất, tút ti, yếm, lược, tã lót, áo liền quần, đồ chơi, sách tranh, phấn, kem bôi da, cặp nhiệt độ và thậm chí cả một bao cao su (cho bố hay mẹ?). Đồ dùng trong thùng quà kế thừa từ truyền thống, song cũng được thay đổi bổ sung một số điểm để thích ứng hoàn cảnh và thị hiếu của các bà mẹ. Kể từ năm 2000 trở đi, tã lót dùng một lần được thay bằng tã vải để có thể giặt được.
Đặc biệt, hộp đựng quà là một thùng carton gồm hai lớp được trang trí rất đẹp và chắc chắn, có thể làm giường ngủ cho trẻ sơ sinh. Bởi vậy mà người ta thường nói trẻ em Phần Lan sau khi lọt lòng mẹ ngủ trong hộp. Những năm gần đây mỗi năm một lần KELA cập nhật các thứ trong thùng quà để các bà mẹ tương lai có thể lựa chọn. Theo thời giá hiện nay thùng quà này có trị giá 140 euro.
Năm 2012, lần đầu tiên thùng quà của bà mẹ và trẻ sơ sinh Phần Lan được đưa ra nước ngoài như món quà của Phần Lan tặng cho gia đình hoàng gia Thụy Điển, đúng hơn là công chúa Victoria và con gái. Lần thứ hai là năm 2013, một thùng quà tương tự của KELA lại được chọn làm quà tặng cho mẹ con vợ chồng Thái tử William và Catherine của vương quốc Anh.
Bị cuốn hút bởi sự hữu ích của thùng quà cho bà mẹ và trẻ sơ sinh của KELA mà họ từng được nhận, năm 2014 ba người bố trẻ ở Helsinki đã thành lập công ty ”Finnish Baby Box”. Công ty phân phối thùng quà theo kiểu thùng quà truyền thống của Kela, song với các đồ dùng theo đặt hàng của khách từ khắp nơi trên thế giới. Cho đến tháng 2/2016 thùng quà của Công ty này đã được bán ra 50 nước. Khi công ty bắt đầu được thành lập, ba ông bố trẻ có 5 người con. Đến nay họ đã có tất cả 8 cháu. Tất cả các đồ dùng trong thùng quà đều được thử nghiệm với các con của họ. Cho đến thời điểm này, khách hàng có thể đặt hàng qua mạng bằng một trong ba thứ tiếng Anh, Trung Quốc, Đức và Nhật Bản.
Tháng 12/2016 ”Finnish Baby Box” đã được hãng Reima-một hãng chuyên sản xuất và cung cấp đồ cho trẻ em và thanh thiếu nhi của Phần Lan mua lại. Đáng chú ý là bên cạnh Công ty này của Phần Lan, còn có một công ty khác của Mỹ có tên ”Baby Box” cũng cung cấp thùng quà cho trẻ em tương tự như thùng quà của Phần Lan. Năm 2016, sau khi đặt mua một thùng quà từ Phần Lan về cho con mình, một cặp vợ chồng người Mỹ đã thành lập công ty Finnbin nhằm cung cấp những đồ tương tự cho trẻ sơ sinh.
Kể từ khi ra đời cho đến nay thùng quà cho bà mẹ và trẻ sơ sinh của Phần Lan đã có lịch sử 80 năm. Thùng quà này đã góp phần đưa tỉ lệ tử vong trẻ sơ sinh của Phần Lan giảm một cách đáng kể từ đó đến nay. Cùng với một số chế độ an sinh xã hội khác dành cho bà mẹ và trẻ em, thùng quà là một minh chứng khiến cho Phần Lan được coi là một quốc gia tốt nhất để làm mẹ trên thế giới.
T.S Võ Xuân Quế
