Kiểm soát cân nặng khi chuẩn bị làm mẹ
PNTĐ-Dưới đây là những chia sẻ của GS Gérard H.A Vissier (đại học Utrecht-Hà Lan) giúp các mẹ bầu có thể kiểm soát cân nặng khi chuẩn bị làm mẹ.
Tình trạng béo phì ở phụ nữ có liên quan đến khả năng sinh sản và việc thụ thai gặp rất nhiều khó khăn. Đồng thời, trong giai đoạn mang thai của các mẹ bầu béo phì, việc theo dõi thai kỳ cũng diễn ra khá phức tạp. Dưới đây là những chia sẻ của GS Gérard H.A Vissier (đại học Utrecht-Hà Lan) tại Hội nghị Sản phụ khoa Việt-Pháp-châu Á Thái Bình Dương lần thứ 19, ngày 16-17/5/2019, giúp các mẹ bầu có thể kiểm soát cân nặng khi chuẩn bị làm mẹ.
 |
| Ảnh minh họa |
Yếu tố nguy cơ
Theo Viện Y học Hoa Kỳ, chỉ số khối cơ thể (IMC - phép đo cân nặng theo chiều cao để ước tính thiếu cân, thừa cân và béo phì ở người trưởng thành) ở phụ nữ, trước và trong khi mang thai có mục đích “chia” cân nặng của mẹ cho bé khi kết thúc thai kỳ (3-4kg) cùng với khối nhau thai, sự hình thành của các tuyến vú (khoảng 6,5kg). Cụ thể: Từ 12 - 17kg đối với phụ nữ nhẹ cân; Từ 7 - 12kg cho thai phụ có IMC bình thường; Từ 7 đến 9kg đối với bà mẹ thừa cân; Từ 5 đến 7kg cho bà mẹ có bệnh béo phì.
Với bà mẹ bị béo phì khi mang thai, sinh con gặp những nguy cơ dưới đây:
Biến chứng trong quá trình sinh con: Ở những người béo phì, tuần hoàn máu có thể bị chậm lại do nồng độ chất béo trong máu cao hơn. Trong giai đoạn chuyển dạ ở sản phụ béo phì, các biện pháp hỗ trợ cho quá trình sinh nở khá phức tạp được giải thích do sự giãn nở của tử cung không đáp ứng kích thước của thai nhi và sự chuyển động chậm của các cơ bắp, sự sai lệch ngoài màng cứng hoặc do khối lượng mỡ quá nhiều gây khó khăn cho việc xác định vị trí đốt sống. Đây là nguyên nhân của tỷ lệ sinh mổ ở sản phụ béo phì lên đến 30-35%, đồng thời với nguy cơ mắc bệnh huyết khối, viêm tĩnh mạch, và nhiễm trùng (đường tiết niệu, sẹo) cao hơn so với các sản phụ có IMC bình thường.
Thời kỳ hậu sản: Ở những bà mẹ béo phì khi sinh mổ, nguy cơ đông máu (huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc viêm tĩnh mạch và tắc mạch phổi) sẽ tăng cao với cấp số nhân trong giai đoạn hậu sản, so với sản phụ có cân nặng bình thường, nguy cơ huyết khối thời kỳ hậu sản, trung bình là 30 lần so trong 16 tuần sau khi sinh.
Nguy cơ tác động đến trẻ sau khi sinh: Các nhà khoa học đều có chung nhận định về yếu tố nguy cơ gây ra cho trẻ từ bà mẹ béo phì hoặc thừa cân: Nguy cơ bị dị tật bẩm sinh cao hơn ở bộ phận sinh dục hoặc hệ tiêu hóa và thần kinh. Những điều này có thể được giải thích bằng những bất thường đã có từ trước trong thai kỳ sớm như bệnh tiểu đường; Có thể gặp các biến chứng khi sinh khó do kẹt vai, chấn thương sản khoa do phương pháp sinh mổ.
Phòng ngừa
Việc tăng cân quá mức khi mang thai ở phụ nữ trực tiếp thúc đẩy nguy cơ béo phì. Do đó thói quen ăn uống của các mẹ bầu trong thai kỳ cần được đặc biệt quan tâm cùng với một lối sống lành mạnh để có một thai kỳ tốt đẹp:
Dung nạp đầy đủ Vitamin D (từ ánh nắng mặt trời, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau xanh, đậu và đặc biệt là đậu nành, hạnh nhân, cá hồi, bông cải xanh, nước cam, sữa, lòng đỏ trứng gà... theo nhu cầu của cơ thể).
Hạn chế tối đa các thực phẩm chiên rán (khoai tây chiên, cốm, cá, tôm chiên với nước sốt). Không sử dụng có thực phẩm, hoặc thức uống có đường bánh ngọt (thậm chí là tự làm), nước ép trái cây, soda, bánh mì trắng… Hạn chế cafein (trà đen, cà phê) chỉ dùng khoảng 2 đến 3 tách mỗi ngày, không có đường.
Bảo đảm 3 bữa chính và 2 bữa ăn nhẹ với thực đơn điều chỉnh phù hợp để tránh hạ đường huyết và giảm nguy cơ kháng insulin. Mỗi trong 3 bữa ăn phải bao gồm protein động vật (thịt, cá, trứng hoặc sản phẩm từ sữa), hoặc rau (đậu lăng, đậu trắng hoặc đỏ, tempeh..), rau sống và hấp, một phần 150g rau hoặc tinh bột nấu chín và một thìa dầu thực vật lạnh (ô liu, vừng...).
Thường xuyên vận động như đi bộ, bơi lội hoặc yoga trước khi sinh có thể điều chỉnh cân nặng và hạn chế việc sản xuất insulin.
BS Minh Tâm
