Điều kiện được hưởng bảo hiểm xã hội một lần

Một bạn đọc ở Khu công nghiệp Bắc Thăng Long  gửi thư nhờ Báo PNTĐ giải đáp: 

Do dịch bệnh, toàn bộ Ban Giám đốc là người nước ngoài chưa thể sang Việt Nam nên Công ty nơi tôi làm việc cho người lao động tạm nghỉ từ Tết nguyên đán, và cũng chưa biết đến bao giờ. Vì cũng đã nhiều tuổi, lại không muốn chờ đợi thêm, tôi định nghỉ việc để mở cửa hàng buôn bán nhỏ tại nhà. Xin Báo PNTĐ cho tôi hỏi, làm việc ở đâu tôi cũng có hợp đồng dài hạn, đóng bảo hiểm đầy đủ thì nay tôi có thể được hưởng bảo hiểm xã hội một lần để lấy vốn làm ăn hay không? Xin cám ơn!

Trả lời:

Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.

Theo điểm a khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là “Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng, kể cả hợp đồng lao động được ký kết giữa người sử dụng lao động với người đại diện theo pháp luật của người dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật về lao động”.

Nếu thuộc đối tượng nêu trên và có yêu cầu, theo khoản 1 Điều 60 của Luật này, người lao động được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

“a) Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại các khoản 1, 2 và 4 Điều 54 của Luật này mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội hoặc theo quy định tại khoản 3 Điều 54 của Luật này mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện;

b) Ra nước ngoài để định cư;

c) Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;

d) Trường hợp người lao động quy định tại điểm đ và điểm e khoản 1 Điều 2 của Luật này khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu”.

(Ảnh: minh họa)

Thông tin của bạn cho thấy, bạn làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Để xác định bạn có thuộc trường hợp được hưởng bảo hiểm xã hội một lần hay không, bạn cần đáp ứng điều kiện về độ tuổi nghỉ hưu được quy định tại khoản 1 Điều 54 của Luật này. Đó là:

“a) Nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi;

b) Nam từ đủ 55 tuổi đến đủ 60 tuổi, nữ từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi và có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế ban hành hoặc có đủ 15 năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên;

c) Người lao động từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên mà trong đó có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò;

d) Người bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp”.

Ví dụ: Năm nay bạn 60 tuổi (nếu là nam giới), 55 tuổi (nếu là nữ giới). Nghề hoặc công việc của bạn được xác định là bình thường (không thuộc danh mục công việc nặng nhọc, độc hại, trong hầm lò…). Khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên thì bạn được hưởng lương hưu. Trường hợp nghỉ việc chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và có yêu cầu thì bạn được hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Theo khoản 2 Điều 8 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của Chính phủ, mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội, cứ mỗi năm được tính như sau:

“a) 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng trước năm 2014;

b) 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi;

c) Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm thì mức hưởng bảo hiểm xã hội bằng số tiền đã đóng, mức tối đa bằng 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội”.

Cũng cần lưu ý, trong thời hạn 30 ngày tính đến thời điểm đủ điều kiện và có yêu cầu hưởng bảo hiểm xã hội một lần, bạn phải nộp hồ sơ cho cơ quan bảo hiểm xã hội, bao gồm: Đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội, Sổ bảo hiểm xã hội.

Trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ theo quy định, cơ quan bảo hiểm xã hội có trách nhiệm giải quyết và tổ chức chi trả cho bạn. Thời điểm tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần là thời điểm ghi trong quyết định của cơ quan này. Trường hợp không giải quyết, họ phải trả lời bạn bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Báo PNTĐ