Khi ẩm thực Việt lên ngôi!

Không có gì là quá khi nói rằng, ẩm thực chính là sứ giả của công cuộc ngoại giao văn hóa. Tuy nhiên, món ăn không chỉ ngon lành bổ dưỡng, khoái khẩu, mà còn nâng lên thành một đặc sắc văn hóa, một nghệ thuật sống thì không phải nơi nào cũng đầy đủ, phong phú như ở Việt Nam.

Còn nhớ tại “quốc yến” chiêu đãi các nhà lãnh đạo APEC tại Đà Nẵng năm 2017, nghệ nhân ẩm thực Hà Thành Ánh Tuyết đã thực sự trở thành một sứ giả văn hóa khi chủ trì chế biến 6 món ăn đặc sắc Việt Nam cho các vị khách quý. 6 món ăn đậm bản sắc truyền thống nhất là: nộm hoa chuối, cá vược hấp ngũ vị, nem cua bể, nem cuốn tươi, vịt quay da giòn và chè khoai tím tráng miệng. Các món ăn đã được thực khách thưởng thức gần như hết sạch.

Nhiều món ăn đậm đà bản sắc truyền thống của Việt Nam được Liên minh Kỷ lục thế giới đánh giá cao.

Người Việt đã rất tự hào khi từ “banh my” của Việt Nam đã đi vào Từ điển Oxford, và trở thành một món gây ngạc nhiên đối bạn bè thế giới. Nhưng không chỉ có bánh mỳ là thứ phổ quát mà ngay cả những món khá xa lạ với “cái bụng” người nước ngoài như chả giò rế, dưa góp, bánh trôi, bánh chay, bánh rợm… cũng rất được ưa thích. Mới đây, tại Hội thao Quân sự quốc tế (Army Games) 2020, được tổ chức tại Nga, các đơn vị bộ đội Việt Nam không chỉ đạt được những thành tích vẻ vang trên thao trường, mà các “anh nuôi” trong đội tuyển Bếp dã chiến của QĐNDVN cũng làm chấn động ngày hội với các món ăn trên.

Đại tá Phạm Văn Khao cho biết, các "anh nuôi" đã chuẩn bị từ sáng sớm 600 chả giò rế, 20kg thịt lợn quay giòn bì, 20kg thịt bò làm sốt vang, một thùng lớn phồng tôm, dưa góp… Nhiều như vậy, nhưng tất cả món ăn này đã hết veo trong vòng 1,5 giờ. Nhiều du khách nước ngoài tiếc nuối khi cầm bát dĩa không ra về. Thậm chí, còn ít đồ ăn phục vụ Đội tuyển Xe tăng thi đấu và lực lượng phục vụ khác, nhưng thấy nhiều gia đình người Việt Nam ở Nga đến, bộ đội lại nhường đồ ăn cho bà con.

Việc Việt Nam vừa được Liên minh Kỷ lục Thế giới công nhận 5 kỷ lục thế giới cho ẩm thực Việt Nam là những kỷ lục rất ý nghĩa, khác hẳn với những thứ kỷ lục “to nhất”, “lớn nhất” trước đây, bởi nó mang tính chất khám phá đặc sắc trong ẩm thực Việt.

5 kỷ lục đó là: Việt Nam - Quốc gia sở hữu nhiều món ăn "sợi và nước dùng" nhất thế giới với 164 món và được cập nhật liên tục; Việt Nam - Quốc gia sở hữu nhiều loại Mắm nhất và các món ăn chế biến từ Mắm được ưa chuộng trên thế giới với 100 món; Việt Nam - Quốc gia sở hữu nhiều món ăn chế biến từ hoa nhất thế giới với 272 món làm từ 43 loài hoa khác nhau; Việt Nam - Đất nước sở hữu nhiều loại bánh cuốn nhất thế giới với 103 món; Việt Nam - Quốc gia sở hữu nhiều món ăn làm từ bột gạo nhất thế giới, 143 loại bánh.

Nhìn vào 5 kỷ lục này, có tất cả 782 món ăn được nhắc đến, và còn tiếp tục được cập nhật. Đó chính là 782 sứ giả văn hóa để quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới.

Ẩm thực Việt Nam là một kho tàng tri thức, kinh nghiệm dân gian quý giá – nhìn từ góc độ bảo tồn, thì đó chính là một loại hình di sản văn hóa phi vật thể, với những giá trị hết sức phong phú, đa dạng, xứng đáng được đưa vào danh sách cấp quốc gia hoặc quốc tế. Vấn đề rất quan trọng là phải giữ gìn các tri thức, kinh nghiệm đó – dưới dạng các công thức chế biến, kể cả các “bí kíp gia truyền”. Trong trường hợp cần thiết, cần phải đăng ký thương hiệu, bản quyền và quảng bá các giá trị ấy ra cả cộng đồng và ra thế giới.

MỸ NGUYỄN