Hơn 50% phụ nữ trung niên bị thừa cholesterol
Kết quả điều tra Quốc gia gần đây nhất cho thấy, trung bình cứ 10 người trưởng thành có 3 người thừa cholesterol. Trong đó, hơn 50% phụ nữ trung niên ở độ tuổi từ 50-65 thừa cholesterol. Đáng nói, tỷ lệ này có xu hướng tiếp tục gia tăng.
Tập thể dục kết hợp chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt lành mạnh là giải pháp hữu hiệu giúp phụ nữ trung niên không bị tăng cholesterol. (Ảnh: minh họa: T.H)
Thừa cholesterol dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm
Đây là thực trạng đáng báo động vì thừa cholesterol trong cơ thể chính là một trong những nguyên nhân trực tiếp làm gia tăng tỷ lệ các bệnh tai biến mạch máu não (đột quỵ), nhồi máu cơ tim, bệnh mạch vành, tăng huyết áp… trong thời gian gần đây.
Theo PGS. TS. Lê Bạch Mai – nguyên phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cholesterol là một chất béo quan trọng, cần thiết cho hoạt động của cơ thể; được sản xuất từ tế bào gan và một phần thức ăn có nguồn gốc động vật. Đây là thành phần quan trọng của lipid máu, đóng vai trò trong cấu tạo tế bào, cân bằng hormone trong cơ thể và sản xuất vitamin. Cholesterol trong cơ thể gồm cholesterol tốt cholesterol tốt (HDL) và cholesterol xấu (LDL).
"Để khắc phục thực trạng tỷ lệ người thừa cholesterol ở Việt Nam đang tăng cao, Bộ Y tế đã triển khai các hoạt động trong “Tháng hành động đẩy lùi tình trạng thừa cholesterol trong cơ thể” nhằm tăng cường truyền thông giáo dục sức khỏe trong cộng đồng và quản lý các bệnh không lây nhiễm ngay từ y tế cơ sở. Các buổi truyền thông, tư vấn và xét nghiệm miễn phí cho người dân sẽ được tổ chức tại 5 tỉnh/thành phố và 15 bệnh viện trên cả nước" - Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn.
Tăng cholesterol máu là “thủ phạm chính” gây bệnh tim mạch (người bệnh thường không có biểu hiện đặc biệt, chủ yếu thể hiện qua các yếu tố nguy cơ). Bởi nếu hàm lượng cholesterol trong máu vượt quá ngưỡng cần thiết sẽ làm lắng đọng các mảng lipid, tích tụ lâu ngày sẽ hình thành các mảng xơ vữa động mạch ở thành mạch máu dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể gây tử vong.
Ước tính, trung bình mỗi năm nước ta có khoảng 12,5 triệu người bị tăng huyết áp, 3,5 triệu người bị bệnh đái tháo đường, 2 triệu người mắc bệnh tim, phổi mạn tính và gần 126.000 ca mắc ung thư, rối loạn tâm thần. Trong đó, đa số người mắc bệnh tim mạch đều bị thừa cholesterol; và hơn 1/2 phụ nữ trong độ tuổi 50-69 thừa cholesterol mắc đái tháo đường, ung thư và bệnh phổi mạn tính.
Nguy cơ tăng cholesterol cao dần theo độ tuổi
Theo PGS.TS. Lê Bạch Mai, có 5 nhóm nguyên nhân chính gây ra tình trạng thừa cholesterol. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu gây tăng cholesterol máu là do thói quen ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh, ăn ít rau, hấp thụ nhiều chất béo no như: thịt đỏ, các loại sữa, kem, bơ, phomai, bánh ngọt, nội tạng động vật; ít vận động (ngồi, nằm quá nhiều); thường xuyên hút thuốc, sử dụng rượu, bia, thức uống có gas...
Thực tế, có tới 51% phụ nữ và 63% nam giới tiêu thụ ít rau quả. Việc tiêu thụ ít chất xơ không chỉ gây ảnh hưởng đến chế độ dinh dưỡng mà còn tích lũy cholesterol xấu, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm. Bên cạnh đó, tình trạng ăn nhiều chất béo động vật đến từ các loại đồ ăn nhanh như: gà rán, khoai tây chiến… cũng làm tăng cholesterol trong máu. Do đó, mỗi người không nên hấp thụ chất béo động vật vượt quá 50% mà cần cân bằng chất béo động vật với thực vật trong bữa ăn hàng ngày. Đồng thời, nên bổ sung đủ chất xơ để giúp cơ thể loại bỏ cholesterol xấu.
Ngoài yếu tố về lối sống, những người trong gia đình có cholesterol máu cao; phụ nữ sau mãn kinh; người có chế độ ăn uống hàng ngày chứa nhiều chất béo bão hoà; thừa cân, béo phì, đặc biệt là những người bị đái tháo đường, suy giáp... cũng thuộc diện có nguy cơ cao bị tăng cholesterol. Các nghiên cứu cho thấy, tình trạng tăng cholesterol có xu hướng tăng dần theo tuổi. Tuổi càng cao, nguy cơ tăng cholesterol càng lớn.
Đặc biệt, hiện nay Việt Nam có tới 60% bệnh nhân không đạt được mục tiêu hạ cholesterol trong máu. Nguyên nhân là do khi được bác sĩ khám, kê đơn, người bệnh chỉ ỷ lại vào đơn thuốc mà không quan tâm đến các vấn đề khác như chế độ ăn uống, lối sống. Bởi vậy, TS. Vũ Ngọc Trung - Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Quốc gia Hà Nội khuyến cáo mỗi người cần có chế độ ăn uống hợp lý vì cholesterol chỉ có ở thực phẩm động vật, thức ăn chay không chứa cholesterol, đồng thời, thay đổi lối sống bằng cách rèn luyện thân thể; cai thuốc lá; kiểm soát stress; duy trì sinh hoạt giao tiếp lành mạnh.
“Lòng đỏ trứng có chứa cholesterol tốt nhất trong thực phẩm hiện nay. Vì thế, mỗi người nên ăn từ 2-3 quả/ tuần, kết hợp duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh” - PGS.TS Mai khuyên.
THẢO HƯƠNG