Cấm hát nhép, không hạn chế thi hoa hậu, người đẹp

Các cuộc thi nhan sắc sẽ không bị giới hạn theo Nghị định 144

Nhiều điểm mới tích cực, tiến bộ

Nghị định số 144/2020/NĐ-CP quy định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn, gồm 5 chương và 31 điều với nhiều nội dung được cho là đã đơn giản hóa thủ tục trong việc cấp phép. Trong đó có rất nhiều điểm mới đáng chú ý, nhận được sự ủng hộ từ dư luận. Đặc biệt, dư luận thể hiện sự đồng tình với nhiều quy định mới như việc cấm nghệ sĩ hát nhép trong biểu diễn, điều này sẽ giúp các nghệ sĩ nâng cao sự rèn luyện cũng như nâng cao chất lượng biểu diễn, khán giả có thể sử dụng quyền người tiêu dùng sản phẩm văn hóa yêu cầu cơ quan quản lý xử lý với các ca sĩ hát nhép. Bỏ ranh giới giữa các sáng tác trước và sau 1975, hoàn toàn không còn nhắc tới các khái niệm: "tác phẩm sáng tác trước năm 1975 tại các tỉnh phía Nam" (hay được gọi "ca khúc trước 1975") sẽ giúp ca sĩ có thể hát thêm nhiều bài hát khán giả yêu thích, ca sĩ hải ngoại không phải cấp phép riêng…

Lãnh đạo Cục Nghệ thuật biểu diễn cho rằng, các quy định mới này là nỗ lực của cơ quan quản lý chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, tạo hành lang thông thoáng cho các hoạt động nghệ thuật. Không có vùng quản lý riêng với các ca khúc trước 1975 nhưng nó vẫn chịu những quy định chung và người nghệ sĩ phải tự "kiểm duyệt" mình trước, còn các cơ quan quản lý có quyền kiểm soát, xử phạt khi có vi phạm.

Tại Nghị định, lĩnh vực thi người đẹp, người mẫu cũng có nhiều quy định mới gây chú ý và được tán thưởng. Đặc biệt là việc cơ quan quản lý nhà nước sẽ có quyền thu hồi danh hiệu, giải thưởng của các cuộc thi nhan sắc. Điều 18 quy định về việc thu hồi danh hiệu, giải thưởng, hủy kết quả cuộc thi, liên hoan các loại hình nghệ thuật biểu diễn, cuộc thi người đẹp, người mẫu. Quy định này chính là hành lang pháp lý để hoạt động biểu diễn đúng với quy định pháp luật, tránh rơi vào tình trạng không thể thu hồi giải thưởng vi phạm như đối với Lê Âu Ngân Anh tại cuộc thi Hoa hậu Đại dương trước đây.

Theo đánh giá chung, việc thực thi Nghị định mới sẽ tăng quyền và trách nhiệm đối với cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương, phù hợp với xu thế và yêu cầu mới của xã hội ngày nay.

NSND Tống Toàn Thắng mong mỏi các cơ quan quản lý hoạt động biểu diễn nghệ thuật ở địa phương phải thực hiện chặt chẽ để không để lọt những đơn vị không có chức năng tổ chức biểu diễn hay các đơn vị nghệ thuật tư nhân lợi dụng danh nghĩa của các nhà hát, đơn vị nghệ thuật biểu diễn chuyên nghiệp khác để “treo đầu dê” làm ảnh hưởng tới người dân cũng như những đơn vị làm nghệ thuật chân chính.

Có thể thấy, Nghị định 144/2020/NĐ đã tăng quyền và trách nhiệm cho người nghệ sĩ, cho nhà tổ chức biểu diễn, cho cán bộ địa phương. Đồng thời cũng tăng cường hậu kiểm và xử phạt nghiêm, giảm dần hình thức tiền kiểm. Khi đề cao tính tự giác, tăng mức hình phạt xử lý sai phạm thì đương nhiên các đối tượng tham gia hoạt động nghệ thuật biểu diễn ắt sẽ phải tự giác làm tốt.

Băn khoăn trước việc “cởi trói” các cuộc thi nhan sắc

Một điểm mới của Nghị định khiến dư luận băn khoăn suốt thời gian qua là việc nới lỏng điều kiện tổ chức các cuộc thi nhan sắc và không hạn chế các cuộc thi này. Điều kiện tổ chức thi nhan sắc theo quy định mới phải có “văn bản chấp thuận tổ chức cuộc thi người đẹp, người mẫu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền”, có nghĩa là UBND cấp tỉnh nơi tổ chức cuộc thi là đơn vị chấp thuận. Chủ tịch UBND cấp tỉnh chỉ đạo các cơ quan trực thuộc thực hiện các biện pháp quản lý nhà nước và chịu trách nhiệm đảm bảo hoạt động tổ chức cuộc thi theo đúng quy định pháp luật. Bên cạnh đó, tại Điều 19 của Nghị định, các điều kiện, thủ tục tổ chức đưa người mẫu, người đẹp dự thi ở nước ngoài cũng được “nới lỏng” hơn. Các cá nhân muốn ra nước ngoài dự thi, người đẹp, người mẫu không phải đạt danh hiệu nào ở một cuộc thi người đẹp trong nước, chỉ cần có giấy mời của tổ chức, cá nhân tổ chức cuộc thi.

Các quy định này nhận được sự ủng hộ của các đơn vị tổ chức. Bà Nguyễn Thị Thúy Nga, Tổng Giám đốc Elite Việt Nam, cho rằng việc đưa cấp phép về địa phương cũng là một bước tiến rất cởi mở, giúp các đơn vị tổ chức rút ngắn được thời gian xin cấp phép.

“Nghị định có nhiều quy định mới rất phù hợp với thực tế. Việc không giới hạn số lượng cuộc thi sẽ giúp các công ty tổ chức phải nâng cao năng lực cạnh tranh, đó là xu hướng tất yếu của thị trường, nếu sản phẩm tốt sẽ ngày càng phát triển và nếu cuộc thi không có uy tín, chất lượng sẽ bị khán giả, nhãn hàng tẩy chay và tự đào thải. Tổ chức các cuộc thi nhan sắc cũng giống như nhiều sản phẩm giải trí khác trên thị trường, sẽ có cạnh tranh, có đào thải, vì vậy chúng ta không cần lo cho việc loạn hoa hậu” - bà Thúy Nga bày tỏ.

Bà Nga cũng cho rằng, các cuộc thi hoa hậu lớn trên thế giới thường kiểm soát chất lượng thí sinh rất gắt gao, ví dụ Hoa hậu thế giới, Hoa hậu Hoàn vũ chỉ đồng ý thí sinh dự thi phải đạt là giải Nhất hoặc trong top 3 các cuộc thi quốc gia, các cuộc thi uy tín khác cũng đưa ra những tiêu chí khắt khe đối với thí sinh tham dự, như vậy họ đã làm thay cơ quan quản lý trong việc kiểm soát chất lượng thí sinh đi thi các cuộc thi quốc tế.

Dẫu vậy, lo lắng của dư luận là khi chúng ta “trói” và có những kiểm soát ngặt nghèo đối với các cuộc thi nhan sắc thì đã có liên tiếp các cuộc thi “ao làng” diễn ra, rồi chuyện mua bán danh hiệu phía hậu trường, thậm chí là khôi hài khi không có hoa khôi như cuộc thi Hoa hậu du lịch…thì khi được “cởi trói” liệu có xảy ra tình trạng trăm hoa đua nở, các cuộc thi nhan sắc hội chợ sẽ làm nhiễu loạn đời sống giải trí nước nhà? Đây sẽ là mảnh đất màu mỡ để các bầu show hám lợi lợi dụng sự háo danh của nhiều cô gái, các quý bà để tổ chức các cuộc thi như chúng ta vẫn thấy nhiều năm qua. Rồi khi việc đi thi quốc tế được thoải mái không cần đợi cấp phép của Cục NTBD, tình trạng các người đẹp đi “săn” giải thưởng ở các cuộc thi lớn bé ở nước ngoài sẽ “loạn”.

Nhiều chuyên gia cho rằng, điều cần thiết khi Nghị định đi vào thực thi từ 1/2/2021 là phải tăng cường việc chịu trách nhiệm của các địa phương đối với các sự kiện, cuộc thi, các quy định về việc thu hồi danh hiệu, giải thưởng, xử lý nghiêm các cuộc thi vi phạm phải được thực hiện triệt để. Cục NTBD cho biết trong quá trình triển khai, sẽ thường xuyên tiếp nhận các thông tin phản hồi để kịp thời có những hướng dẫn các tổ chức, cá nhân thực hiện theo đúng quy định pháp luật. Hy vọng, những băn khoăn trên sẽ sớm được giải tỏa với sự “hậu kiểm” quyết liệt của Cục NTBD.

Bài và ảnh TRỌNG HOÀNG