Đồi Capitol “thất thủ” vì đâu?

Người đứng đầu lực lượng bảo vệ Đồi Capitol, Steven Sund - cảnh sát trưởng Quốc hội Mỹ, lên tiếng giải thích về việc để tòa nhà Quốc hội nhanh chóng “rơi vào tay” người biểu tình ủng hộ đương kim Tổng thống Donald Trump. Trong bối cảnh các nhà lập pháp lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ sự thiếu chuẩn bị trong kế hoạch bảo vệ cuộc họp quan trọng diễn ra tại tòa nhà này, vị cảnh sát trưởng đã nộp đơn xin từ chức.

Lực lượng hành pháp thực sự đã không thể lường trước được quy mô và sự manh động của đám đông vây kín Đồi Capitol, do đó, họ sớm bị áp đảo trước những người ủng hộ đương kim Tổng thống.

Ca ngợi các sĩ quan đã mạo hiểm mạng sống của mình nhằm bảo vệ những nhà lập pháp ở trong, Hạ nghị sĩ của bang Illinois, Mike Quigley – một trong số những người mắc kẹt trong hội trường chính giữa cuộc bạo loạn nhấn mạnh: “Trong tình huống khó khăn, những cảnh sát quanh tôi đều đã thể hiện một cách tuyệt vời. Lo ngại duy nhất của tôi không phải về sự dũng cảm của họ mà là trước khi phiên họp bắt đầu khoảng một giờ, tôi đã nhìn thấy hàng đoàn người bao vây nhiều khu vực tại Đồi Capitol và sớm nhận ra rằng lực lượng an ninh là quá mỏng. Dù không phải là chuyên gia, nhưng tôi có thể thấy rõ là lực lượng chấp pháp đã hoàn toàn bị áp đảo về số lượng so với những người biểu tình từ ngay trước cuộc họp".

Bình luận về sự việc này, một số quan chức giấu tên cho biết, giới chức liên bang đã có kế hoạch đối phó với cuộc biểu tình bằng cách hạn chế sự hiện diện trước công chúng để tránh làm gia tăng căng thẳng với màn phô trương lực lượng như trong các cuộc đụng độ tại bang Oregon và nhiều nơi khác hồi năm ngoái. Tuy nhiên, cách tiếp cận này đã hoàn toàn… phản tác dụng khi hàng nghìn người biểu tình dễ dàng bao vây Đồi Capitol và xông vào trong. Không ít người trong số đó còn được trang bị cả hơi cay để tấn công các sĩ quan cảnh giới vòng ngoài.

Giới chức Mỹ thừa nhận có sự chủ quan khi họ chỉ dự đoán sẽ xảy ra những va chạm nhỏ giữa các nhóm cực hữu và cực tả bên ngoài tòa nhà Quốc hội vào buổi tối, tương tự những đợt biểu tình hồi tháng 11/2020.

Người biểu tình vây kín tòa nhà Quốc hội Mỹ.

Cựu lãnh đạo Cục Điều tra Liên bang Mỹ, David Gomez, nhận xét: "Cảnh sát Quốc hội đã hoàn toàn bị bất ngờ với quy mô của cuộc biểu tình. Trong khi đó, lực lượng hành pháp liên bang lại phản ứng quá chậm sau khi người biểu tình đã xông vào được tòa nhà Quốc hội. Phản ứng chậm chạp này có thể do tôn trọng Tổng thống Trump hoặc thiếu kinh nghiệm đối phó bạo loạn, vốn không phải nhiệm vụ chính của họ”.

Về phía Lầu Năm Góc, cơ quan này cho biết, trong cuộc họp lên kế hoạch phối hợp hôm 31/12, cảnh sát Quốc hội và Bộ An ninh Nội địa chỉ đề nghị Vệ binh Quốc gia triển khai 350 binh sĩ nhằm điều tiết giao thông mà không đưa ra thêm bất kỳ yêu cầu cụ thể nào khác. Bộ Quốc phòng Mỹ cũng muốn tránh để hình ảnh binh sĩ đứng quanh Đồi Capitol nên đã ra lệnh cho các sĩ quan không đến gần khu vực này. Trước sự việc người biểu tình tấn công tòa nhà Quốc hội, Lầu Năm Góc thông báo sẽ triển khai thêm 1.100 lính Vệ binh đến Đặc khu Columbia, tuy nhiên không tiết lộ lực lượng này được điều tới Đồi Capitol hay địa điểm khác tại thủ đô Washington.

Phản ứng này được cho là trái ngược hoàn toàn với cách lực lượng cảnh sát tại thủ đô Washington phối hợp cùng đặc vụ liên bang đối phó với các cuộc biểu tình chống phân biệt chủng tộc của người da màu hồi giữa năm ngoái. Theo đó, lực lượng này đã sử dụng triệt để hơi cay, đạn cao su và các khí tài chống bạo động, thậm chí còn cho triển khai cả trực thăng bay thấp nhằm giải tán đám đông.

Vụ xâm nhập Đồi Capitol đã đặt ra câu hỏi về khả năng ứng phó với các mối đe dọa và bạo lực của cảnh sát Quốc hội Mỹ. Thông cảm với việc lực lượng này phán đoán sai tình hình, nhà sử học Donald Ritchie nói: "Điều này chưa từng xảy ra khi người Mỹ biểu tình hoặc thể hiện quan điểm chính trị. Tôi hoàn toàn bị bất ngờ với những gì đã xảy ra và tôi nghĩ cảnh sát dường như cũng ngỡ ngàng với lý do tương tự".

ĐỖ HỮU