Hội LHPN Việt Nam lãnh đạo phong trào phụ nữ “Ba đảm đang” góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ
(PNTĐ) - Cách đây vừa tròn 60 năm, phong trào phụ nữ “Ba đảm nhiệm” (sau đổi tên thành “Ba đảm đang”) chính thức được Hội LHPN Việt Nam phát động. Phong trào đã nhanh chóng đi vào cuộc sống, trở thành cao trào cách mạng của phụ nữ, ghi dấu mốc son chói lọi trong lịch sử tổ chức và hoạt động của phong trào phụ nữ và Hội LHPN Việt Nam.
Qua việc tổ chức, chỉ đạo, triển khai thực hiện phong trào, Hội LHPN Việt Nam xứng đáng là cơ quan tham mưu của Đảng về công tác vận động phụ nữ, đồng thời chứng tỏ năng lực chỉ đạo, thu hút, tập hợp rộng rãi mọi tầng lớp phụ nữ, phát huy được khả năng cách mạng to lớn của chị em, góp phần xứng đáng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược và xây dựng CNXH.
Nhanh nhạy nắm bắt thực tiễn, chủ động đề xuất phong trào
Trước khí thế cách mạng sôi sục khi đó, Hội LHPN Việt Nam kịp thời cử các đoàn công tác đi cơ sở. Qua đó, nắm bắt rõ thực tế, phát hiện những nhân tố mới và thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng và khả năng cách mạng của chị em.
Trước yêu cầu nhiệm vụ mới của cách mạng, thể theo nguyện vọng của hàng triệu phụ nữ, Ban Thường trực Trung ương Hội LHPN Việt Nam quyết định đề xuất với Trung ương Đảng phát động phong trào “Ba đảm nhiệm” trong toàn thể phụ nữ miền Bắc. Đề xuất này được Bộ Chính trị nhất trí cao, coi đó là sự chuyển hướng kịp thời khẩu hiệu vận động phụ nữ trước tình thế cấp bách của đất nước.
Ngày 22/03/1965, Chỉ thị 03 của Ban Thường trực Trung ương Hội LHPN Việt Nam phát động phong trào phụ nữ “Ba đảm nhiệm” được ban hành và nhận được sự hưởng ứng nhiệt liệt của toàn thể chị em, các cấp ủy Đảng, chính quyền, các đoàn thể, các ngành. Sau một tháng phát động, ở Sơn Tây đã có 64.423 cán bộ, hội viên tham gia học tập chỉ thị của Trung ương Hội và có 54.546 chị em đăng ký “Ba đảm nhiệm”. Ở Hà Đông, đến cuối tháng 5/1965, số chị em đăng ký phấn đấu giành danh hiệu “Ba đảm nhiệm” lên đến 103.700 người. Sau hơn 2 tháng Chỉ thị 03 ban hành, tháng 5/1965, toàn miền Bắc đã có 1,7 triệu phụ nữ đăng ký “Ba đảm nhiệm”.
Bám sát tình hình, nhiệm vụ của đất nước, chỉ đạo thực hiện phong trào tập trung, thống nhất, đồng bộ
Tính từ ngày 22/3/1965 đến ngày 19/11/1975, theo thống kê chưa đầy đủ, Trung ương Hội LHPN Việt Nam đã ban hành 124 tài liệu văn bản liên quan trực tiếp đến phong trào “Ba đảm đang”. Đó là các chỉ thị, nghị quyết, thông tri, kế hoạch của Ban thường trực TƯ Hội về chỉ đạo phong trào (14 tài liệu); các tài liệu hướng dẫn, tài liệu tuyên truyền phong trào, về các gương điển hình trong phong trào...(16 tài liệu) và nhiều nhất là các quyết nghị khen thưởng các cá nhân, đơn vị có thành tích xuất sắc trong phong trào ba đảm đang (49 tài liệu). Điều này cho thấy, việc chỉ đạo tập trung thống nhất, việc đánh giá, rút kinh nghiệm kịp thời của TƯ Hội LHPN Việt Nam cũng như việc phổ biến rộng rãi những kinh nghiệm, điển hình tiên tiến và động viên, khen ngợi kịp thời phong trào. Đây cũng là điều kiện để phong trào phụ nữ “Ba đảm đang” ngày càng phát triển mạnh mẽ về bề rộng và bề sâu.
Chỉ thị số 03/CT ngày 22/3/1965 của Ban Thường trực TƯ Hội LHPN Việt Nam về Mở cuộc vận động phong trào “Ba đảm nhiệm” trong phụ nữ tăng cường đẩy mạnh sản xuất, sẵn sàng chiến đấu. Chỉ thị xác định mục đích của phong trào là giáo dục, động viên hội viên, phụ nữ nhận rõ tình hình mới, thấy rõ trách nhiệm để quyết tâm đẩy mạnh sản xuất và chiến đấu, nâng cao năng suất lao động và hiệu suất công tác, qua đó tạo thêm điều kiện thực hiện bình đẳng của phụ nữ, đồng thời phân tích cụ thể nội dung của phong trào, kế hoạch triển khai chi tiết về công tác tuyên truyền, tổ chức lễ phát động ở cơ sở, chỉ đạo điểm để rút kinh nghiệm và nhân rộng điển hình.
Đặc biệt, Chỉ thị nhấn mạnh cần làm cho các cấp Hội thông suốt tư tưởng và nhận thức về việc kết hợp nội dung 5 tốt trong phong trào “Ba đảm nhiệm” để hướng dẫn cho hội viên phụ nữ thực hiện 5 tốt, kết hợp chặt chẽ với “Ba đảm nhiệm” trong việc bình bầu thi đua. Không thực hiện 5 tốt một cách đơn thuần, cứng nhắc mà phải nâng nội dung phấn đấu 5 tốt phù hợp với thực tiễn của tình hình nhiệm vụ.
Từ định hướng chỉ đạo của Trung ương Hội, phong trào “Ba đảm nhiệm” nhanh chóng được tất cả các cấp Hội triển khai thực hiện với những hoạt động cụ thể và sự đồng lòng hưởng ứng của hàng triệu hội viên, phụ nữ toàn miền Bắc. Sau khi phong trào được phát động một thời gian ngắn, Chủ tịch Hồ Chí Minh gợi ý cho Hội LHPN Việt Nam đổi tên phong trào “Ba đảm nhiệm” thành phong trào “Ba đảm đang”, với những nội dung là: Đảm đang sản xuất và công tác thay thế nam giới đi chiến đấu; Đảm đang gia đình, động viên chồng con, anh em đi chiến đấu; Đảm đang phục vụ chiến đấu và chiến đấu”.
Thấy được tầm quan trọng của văn hóa, khoa học kỹ thuật, giúp chị em phụ nữ nâng cao năng lực chuyên môn, trình độ học vấn... để có thể đảm đương, gánh vác được một công việc thay thế cho nam giới đi chiến đấu, Hội LHPN Việt Nam đã kết hợp với Bộ Lao động, Bộ Giáo dục mở các trường, lớp “Ba đảm đang” với nhiều hình thức: Học tại chức, học tập trung ngắn hạn, dài hạn... để bồi dưỡng, nâng cao trình độ văn hóa, nghiệp vụ, chuyên môn, công tác quản lý cho chị em. Các lớp học văn hóa “Ba đảm đang” được tổ chức thường xuyên vào các buổi tối tạo điều kiện thuận lợi cho hội viên, phụ nữ tham gia. Nhiều chị được giao trách nhiệm lãnh đạo hợp tác xã, đội trưởng đội sản xuất. Một số tỉnh: Hải Dương, Hưng Yên, Ninh Bình, Thanh Hóa... có số nữ cán bộ tăng 4 lần, có nơi tăng gấp 7 lần.
Sau một năm phát động, cuộc vận động “Ba đảm đang” thực tế đã trở thành phong trào cách mạng của quảng đại quần chúng phụ nữ, phục vụ đắc lực cho nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân là vừa sản xuất vừa chiến đấu. Để biểu dương thành tích, đánh giá phong trào sau một năm và rút kinh nghiệm cho việc chỉ đạo, Ban Thường trực Trung ương Hội LHPN Việt Nam đã ra Chỉ thị ngày 19/2/1966 về việc Tổ chức Đại hội Ba đảm đang và bình bầu những người xuất sắc trong phong trào Ba đảm đang.
Để tiếp tục phát huy năng lực dồi dào của phụ nữ, động viên được lực lượng của các tầng lớp phụ nữ phục vụ cho nhiệm vụ chống Mỹ cứu nước và xây dựng CNXH, Ban Chấp hành Trung ương Hội LHPN Việt Nam quyết định “Thống nhất nội dung 5 tốt trong phong trào Ba đảm đang, đẩy mạnh cuộc vận động Ba đảm đang thành phong trào quần chúng lớn mạnh duy nhất của phụ nữ...” và “đẩy mạnh phong trào Ba đảm đang của phụ nữ miền Bắc học tập và thi đua với phụ nữ miền Nam trong sự nghiệp chống Mỹ cứu nước”.
Đến năm 1968, qua 3 năm thực hiện, phong trào “Ba đảm đang” đã phát triển rộng rãi, toàn diện và vững chắc, phát huy được truyền thống tốt đẹp của phụ nữ Việt Nam, góp phần không nhỏ vào sự nghiệp cách mạng vĩ đại của toàn dân tộc.
Nhìn lại quá trình 10 năm (1965-1975), Hội LHPN Việt Nam đã tập trung chỉ đạo, triển khai thực hiện sáng tạo, hiệu quả phong trào “Ba đảm đang”, thu hút, tập hợp rộng rãi mọi tầng lớp phụ nữ, đưa phong trào phát triển mạnh mẽ, trở thành một trong những phong trào thi đua có qui mô lớn nhất trong lịch sử Việt Nam thời kỳ hiện đại, trở thành hoạt động nổi bật, tiêu biểu trong lịch sử tổ chức và hoạt động của Hội LHPN Việt Nam. Đại hội Đại biểu Phụ nữ toàn quốc lần thứ IV (tháng 3/1974) đã đánh giá, tổng kết phong trào có gần 4 triệu phụ nữ đạt danh hiệu “Ba đảm đang”, 1.718 phụ nữ được nhận huy hiệu Bác Hồ; 42 nữ anh hùng, 9 đơn vị nữ anh hùng được tôn vinh, được Chủ tịch Hồ Chí Minh trao tặng danh hiệu “Phụ nữ Việt Nam dũng cảm, đảm đang, chống Mỹ cứu nước”.
Lược trích từ kỷ yếu Hội thảo "Phong trào phụ nữ "Ba đảm đang - Giá trị lịch sử và thời đại"
