Sáng mãi truyền thống “Ba đảm đang” và những bài học kinh nghiệm trong lãnh đạo
(PNTĐ) - Đúng vào những ngày này cách đây 60 năm, trên quê hương Đan Phượng, phong trào “Ba đảm đang” đã được khởi nguồn và trở thành một phong trào rộng lớn trên toàn miền Bắc, góp phần vào công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, làm tròn nhiệm vụ của hậu phương lớn đối với tiền tuyến lớn miền Nam, giải phóng đất nước, thống nhất non sông. Nói đến những thành tựu của phong trào “Ba đảm đang” không thể không nói đến vai trò lãnh đạo của Đảng bộ huyện Đan Phượng.
Nơi khởi nguồn của phong trào “Ba đảm đang”
Ngày 5/8/1964, đế quốc Mỹ dựng lên “sự kiện Vịnh Bắc Bộ”, phát động cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc bằng không quân và hải quân nhằm đè bẹp ý chí chiến đấu của nhân dân Việt Nam, làm suy yếu miền Bắc, ngăn chặn sự viện trợ của hậu phương miền Bắc với tiền tuyến lớn miền Nam. Lúc này, chống Mỹ, cứu nước trở thành nhiệm vụ thiêng liêng nhất của mỗi người dân và toàn dân tộc. Lớp lớp thanh niên trên khắp miền Bắc, trong đó có thanh niên Đan Phượng hăng hái xung phong lên đường chiến đấu, chi viện cho chiến trường miền Nam. Mọi công việc ở hậu phương đều đặt lên đôi vai mềm yếu của người phụ nữ. Cùng một lúc, người phụ nữ ở hậu phương phải đảm nhận ba nhiệm vụ vừa chiến đấu, vừa lao động sản xuất, vừa nuôi dạy con.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện Đan Phượng, căn cứ vào tình hình thực tiễn cách mạng, nhiều phong trào thi đua sôi nổi của phụ nữ xuất hiện như phong trào nuôi lợn ở Vân Môn (Trung Châu), nuôi bò sinh sản ở Địch Thượng (Liên Minh nay là xã Phương Đình), phong trào “Năng suất cao, hoa màu nhiều, chăn nuôi giỏi” ở Hạ Hội (Tân Lập), phong trào làm bèo hoa dâu của phụ nữ xã Song Phượng... Đặc biệt, thôn Đồng Lạc (xã Liên Hợp nay là xã Đồng Tháp) có tập thể dân quân “38 cô gái họ Lê” dẫn đầu phong trào dân quân toàn huyện... Đây chính là những “hạt mầm” đầu tiên của phong trào “Ba đảm đang”.
Nhận thấy các phong trào thi đua sôi nổi của phụ nữ trên toàn huyện là nền tảng để hình thành một phong trào thi đua mới có sức ảnh hưởng sâu rộng, Thường trực Hội Phụ nữ huyện đã xin ý kiến của Ban Thường vụ Huyện ủy phát động một phong trào thi đua rộng lớn của phụ nữ. Được sự chỉ đạo sát sao của Ban Thường vụ Huyện ủy, việc xác định nội dung, hình thức tổ chức, biện pháp và cách đánh giá phong trào thi đua được cân nhắc, lựa chọn và phong trào được đặt tên là “Ba đảm nhiệm”. Nhằm làm cho phong trào thiết thực, hiệu quả, phù hợp với từng đơn vị, Huyện ủy đã chỉ đạo Hội Phụ nữ huyện đã tổ chức ba cuộc họp với nhiều thành phần khác nhau để bàn bạc, thảo luận, xin ý kiến đề xuất về biện pháp thi đua, kế hoạch chi tiết triển khai ba nội dung thi đua, chọn đơn vị thí điểm để rút kinh nghiệm chỉ đạo chung.
Những kết quả thu được từ phong trào ở đơn vị thí điểm là minh chứng cho những thành công bước đầu của phong trào. Chính vì thế, nhân ngày Quốc tế phụ nữ 8/3/1965, Hội Phụ nữ huyện Đan Phượng tổ chức mít tinh và phát động phong trào thi đua “Ba đảm nhiệm” với nội dung: “Gánh vác thêm phần việc lao động của chồng con, anh em nhằm hoàn thành nhiệm vụ sản xuất ở địa phương để chồng con, anh em yên tâm sẵn sàng đi chiến đấu; khuyến khích chồng con, anh em gia nhập bộ đội hoặc tiếp tục ở lại bộ đội chiến đấu cho đến ngày không còn một tên lính Mỹ trên đất nước ta; Tích cực tham gia mọi công tác chính quyền, đoàn thể, bảo vệ trị an, phục vụ chiến đấu ở địa phương, sẵn sàng gia nhập quân đội, chiến đấu giết giặc khi Tổ quốc cần”.
Ba nội dung đảm nhiệm đã lôi cuốn được đông đảo phụ nữ tham gia bằng cả tinh thần nhiệt huyết và sự quyết tâm cao, thể hiện trong chiến đấu, lao động sản xuất và cuộc sống hằng ngày. Phong trào ra đời đã đáp ứng được những yêu cầu của thực tiễn cách mạng, giải đáp được những đòi hỏi của thực tế địa phương và phát huy được khả năng, sức mạnh tiềm tàng của phụ nữ, đồng thời là cơ hội để phụ nữ vươn lên khẳng định mình, tham gia vào công tác xã hội và cống hiến cho sự nghiệp cách mạng.
Từ một đốm lửa trở thành phong trào thi đua sôi nổi
Vừa ra đời, phong trào “Ba đảm nhiệm” của phụ nữ Đan Phượng đã gây được tiếng vang lớn, được đăng trên trang nhất Báo “Nhân dân” số 4002 và được phát thanh trên Đài Tiếng nói Việt Nam. Trung ương Hội LHPN Việt Nam đánh giá cao và quyết định nhân rộng phong trào “Ba đảm nhiệm”.
Theo gợi ý của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Hội LHPN Việt Nam đổi tên phong trào “Ba đảm nhiệm” thành phong trào “Ba đảm đang”. Từ một đốm lửa “Ba đảm nhiệm” ở Đan Phượng đã được nhân rộng và chuyển thành một phong trào thi đua rộng lớn khắp miền Bắc. Từ đây, Đan Phượng được nhân dân cả nước biết đến với tên gọi “Quê hương người gái đảm” và trở thành nơi khởi nguồn của phong trào phụ nữ “Ba đảm đang”.
Trên quê hương Đan Phượng, “Ba đảm đang” trở thành một phong trào thi đua sôi nổi. Nhiều công trình được xây dựng dưới bàn tay của người phụ nữ như những giếng nước, nhà tắm mang tên 8/3, những con đường, những ngôi nhà tình nghĩa, mảnh vườn đền ơn... Trên những cánh đồng, phụ nữ cày bừa, làm đất gieo trồng, cấy, gặt… để Đan Phượng trở thành huyện có cánh đồng đạt 5 tấn thóc/ha đầu tiên của miền Bắc.
Từ việc cửa nhà đến việc nuôi dạy con cái, nội ngoại thân thích đến việc trong xóm, ngoài làng đều được chị em chăm lo chu đáo. Khi đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh phá hoại, phụ nữ Đan Phượng giữ vai trò khá lớn trong lực lượng quân sự địa phương. Năm 1966, phụ nữ vào dân quân tự vệ chiếm 43% và đến năm 1975 là 75%. Trên cánh đồng, trong nhà máy, ngoài trận địa,...đâu đâu cũng có hình bóng của người phụ nữ.
Từ phong trào “Ba đảm đang”, nhiều mô hình xuất hiện và có sức lan tỏa mạnh mẽ, tạo không khí thi đua sôi nổi trên toàn huyện như mô hình “ba không, ba đảm”, “hai con, ba cây”, “nhuộm màn, dệt xô vì miền Nam”; xuất hiện nhiều điển hình tiên tiến của tập thể và cá nhân như chị Chín, chị Thụy (Song Phượng), chị Chức (Trung Châu), chị Nguyễn Thị Quý (xã Tân Lập), bà Thịnh (Tân Hội), bà Lộc (Đan Phượng), bà Tung (Đồng Tháp)...
Đặc biệt, khi Trung ương Đảng ban hành Nghị quyết số 153-NQ/TƯ về công tác cán bộ nữ; Nghị quyết số 152-NQ/TƯ về một số vấn đề về tổ chức, lãnh đạo công tác phụ vận, vị trí, vai trò của phụ nữ với xã hội ngày càng được khẳng định. Quan tâm và nhanh chóng triển khai chủ trương của Đảng, Huyện ủy Đan Phượng đã đề ra nhiều giải pháp thiết thực để tạo điều kiện cho phụ nữ phát triển, nâng cao vị trí trong công tác quản lý xã hội, quản lý kinh tế địa phương.
Phụ nữ giữ các chức vụ lãnh đạo trong các cơ quan, đoàn thể ngày càng tăng, năm 1965 có 358 chị thì đến năm 1975 là 673 chị. Qua các nhiệm kỳ Đại hội Đại biểu Đảng bộ huyện, công tác cán bộ nữ và tạo điều kiện cho cán bộ nữ phát triển luôn được Huyện ủy Đan Phượng quan tâm, trong cơ cấu Ban Chấp hành Đảng bộ huyện và Ban Thường vụ Huyện ủy luôn có sự tham gia của cán bộ nữ.
Nhằm tăng cường, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền về công tác cán bộ nữ. Năm 2012, Huyện ủy đã ban hành Nghị quyết số 73-NQ/HU về tăng cường lãnh đạo xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ, cán bộ nữ của Đảng bộ huyện Đan Phượng trong thời kỳ công nghiệp hóa- hiện đại hóa. Các cấp ủy, chính quyền huyện Đan Phượng luôn quan tâm đến công tác cán bộ nữ.
Đến nay, huyện Đan Phượng có 9/36 (25%) đồng chí cán bộ nữ là Huyện ủy viên, 49 đồng chí nữ là cán bộ thuộc diện Ban Thường vụ Thành ủy và Ban Thường vụ Huyện ủy quản lý, trong đó có: 3 đồng chí nữ là lãnh đạo chủ chốt cấp huyện, 2 nữ lãnh đạo trong Ban Thường vụ Huyện ủy, 14 đồng chí là trưởng các phòng, ban, ngành, MTTQ và các đoàn thể, 4 đồng chí là Bí thư Đảng ủy xã. Nhiều đồng chí nữ được các cấp ủy Đảng quan tâm bồi dưỡng, đào tạo và bố trí giữ các vị trí lãnh đạo Đảng, chính quyền, đoàn thể từ huyện đến cơ sở.
Những bài học quý báu trong chỉ đạo các phong trào thi đua
Sự hình thành, phát triển và những kết quả của phong trào “Ba đảm đang” trên quê hương Đan Phượng gắn liền với sự lãnh đạo của Đảng bộ huyện và để lại nhiều bài học kinh nghiệm quý báu trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo phong trào thi đua của phụ nữ nói riêng và các phong trào thi đua yêu nước nói chung.
Thứ nhất, cần tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền trong xây dựng, triển khai thực hiện các phong trào thi đua. Thực tiễn đã chứng minh, nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Đảng bộ huyện Đan Phượng từ hình thành ý tưởng, xác định mục đích, nội dung, cách thức, phương pháp thực hiện nên phong trào “Ba đảm đang” đã đạt được hiệu quả lớn và có sức lan tỏa mạnh mẽ.
Đồng thời khi phát động phong trào thì vai trò của người đứng đầu phải lãnh đạo, chỉ đạo cụ thể, kịp thời, thiết thực, có trọng tâm, trọng điểm thông qua các chỉ thị, nghị quyết cụ thể. Trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, không thể không kể đến vai trò quan trọng của Hội Phụ nữ các cấp đây là đầu mối khởi xướng cũng như duy trì tổ chức thực hiện phong trào một cách liên tục, rộng khắp.
Thêm vào đó, trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, để các phong trào đạt được hiệu quả có thể triển khai thực hiện thí điểm để rút kinh nghiệm tiến tới triển khai rộng khắp. Đặc biệt, cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá hiệu quả của phong trào thi đua.
Thứ hai, cần căn cứ vào tình hình thực tiễn, tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên để chỉ đạo triển khai các phong trào thi đua đồng thời các phong trào thi đua cần giải quyết các nhiệm vụ quan trọng, cấp bách của đất nước, địa phương gắn với lợi ích của quốc gia, dân tộc, lợi ích của nhân dân. Bài học lớn của phong trào “Ba đảm đang” vẫn còn nguyên giá trị đó là khi thấu hiểu, nắm bắt đúng tâm tư, nguyện vọng, khát vọng của phụ nữ trong một điều kiện lịch sử cụ thể, mạnh dạn phát động phong trào, tự quần chúng sẽ sáng tạo ra những hình thức và cách thức hành động hiệu quả nhất.
Có thể nói trong mỗi giai đoạn phát triển của xã hội, thi đua yêu nước lại có những mục tiêu mới, đặc điểm mới nhưng giá trị cốt lõi là lòng yêu nước, thúc đẩy ý chí vươn lên của con người. Từ ngọn lửa nhiệt huyết của phong trào “Ba đảm đang”, những người phụ nữ với những phẩm chất tốt đẹp, yêu nước, giàu đức hy sinh vươn lên để vừa “giỏi việc nước, vừa đảm việc nhà”, những tấm gương bình dị ấy vẫn luôn là hình mẫu lý tưởng để các thế hệ học tập và noi theo.
Thứ ba, trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo cần coi trọng, khẳng định vị trí, vai trò của phụ nữ, thực hiện bình đẳng giới, tạo mọi điều kiện cho phụ nữ phát triển, khẳng định bản thân. Những chủ trương, chính sách về bình đẳng giới, vì sự tiến bộ của phụ nữ, công tác cán bộ nữ góp phần tạo ra nền tảng vững chắc để phụ nữ phát triển toàn diện từ giáo dục, việc làm đến chính trị và kinh tế. Quay trở về lịch sử, phong trào “Ba đảm đang” chính là minh chứng tiêu biểu cho việc giải phóng, coi trọng, phát huy vai trò của phụ nữ trong gia đình và ngoài xã hội. Những người phụ nữ đã vươn lên khẳng định mình trong lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa xã hội và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Thứ tư, chỉ đạo, động viên, khuyến khích xây dựng, lan tỏa mô hình, điển hình tiên tiến. Đây là biện pháp tổ chức thi đua quan trọng, góp phần thúc đẩy phong trào thi đua đồng thời khi phong trào thi đua càng phát triển tốt, càng nảy nở nhiều tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến. Thường xuyên thực hiện tốt việc tuyên truyền, phát huy vai trò của điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua và thực hiện nhiệm vụ chính trị.
Thứ năm, đẩy mạnh công tác tuyên truyền phong trào thi đua. Qua thực tiễn lịch sử, phong trào “Ba đảm đang” đã chỉ rõ muốn vận động và tạo sức lan tỏa cho phong trào thi đua, công tác tuyên truyền đóng vai trò quan trọng bởi khi cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên thì phải hiểu về mục đích, ý nghĩa, hiệu quả, tác động của phong trào thi đua thì sẽ tự nguyện, tự giác tham gia và đồng thuận làm theo.
60 năm đã đi qua nhưng tinh thần “Ba đảm đang” vẫn sống mãi cùng những trang sử vàng của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân huyện Đan Phượng cũng như lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam. Tinh thần ấy góp phần khơi dậy và thắp sáng những phong trào và đóng góp của phụ nữ trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay.
Giữ gìn, phát huy những giá trị của phong trào “Ba đảm đang” là việc làm rất cần thiết, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Những bài học kinh nghiệm từ phong trào đến nay vẫn còn nguyên giá trị và được vận dụng, phát huy để phụ nữ ngày càng khẳng định được vai trò, vị trí của mình trong gia đình và xã hội, góp phần xây dựng và phát triển huyện Đan Phượng nói riêng, đất nước nói chung.
Trong giai đoạn cách mạng mới, Huyện ủy Đan Phượng tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động công tác Hội và phong trào phụ nữ nhằm khơi dậy, phát huy hơn nữa truyền thống vẻ vang của “quê hương người gái đảm” để phụ nữ Đan Phượng cùng phụ nữ Thủ đô và cả nước vững bước vào “Kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”.
