Lời tri ân với dòng sông Mẹ
(PNTĐ) - Sông Hồng đỏ nặng phù sa vốn được cư dân đồng bằng Bắc Bộ gọi là sông Mẹ. Trải qua nhiều thế kỷ, sông Hồng đã trở thành chứng nhân của nhiều giai đoạn lịch sử hào hùng của dân tộc, nơi in dấu đoàn quân chiến thắng trở về tiếp quản Thủ đô hơn 70 năm về trước...
Chủ tịch Hội LHPN quận Ba Đình Đinh Thị Phương Liên nhớ lại, đầu năm 2024, UBND quận Ba Đình và phường Phúc Xá đã ra quân, tháo dỡ 100 lều lán, chuồng trại, san ủi gần 10ha, chặt phá khoảng 5.000 cây dại tại bờ vở sông Hồng. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị-xã hội quận cùng hàng trăm tình nguyện viên... đã cùng chung tay dọn vệ sinh môi trường, cải tạo đất... Từ ngày 31/5/2024, Hội LHPN đã đứng ra đảm nhiệm việc tiếp quản, bảo vệ bờ vở sau khi được giải phóng mặt bằng.
“Chúng tôi suy nghĩ, việc giải phóng mặt bằng bờ vở đã khó, nhưng, quản lý, bảo vệ bờ vở thế nào để không xảy ra tình trạng tái ô nhiễm, lấn chiếm, vi phạm hành lang đê điều còn gian nan hơn. Nhìn những hecta đất mênh mông trải dài bên bờ sông Mẹ đang in bóng cây cầu Long Biên lịch sử, chúng tôi đưa ra quyết định khá liều lĩnh là sẽ biến bờ vở trở thành một không gian xanh, điểm du lịch cộng đồng gắn liền với những giá trị văn hóa lịch sử của thủ đô Hà Nội”, Chủ tịch Hội LHPN quận Ba Đình Đinh Thị Phương Liên nhớ lại.
Gọi là quyết định liều lĩnh bởi những năm qua, cán bộ, hội viên phụ nữ Ba Đình đã triển khai hiệu quả những công trình như phủ xanh gốc cây, đoạn đường, tuyến phố nở hoa trong lòng đô thị; song đây là lần đầu tiên, chị em phủ xanh một diện tích lớn, ở xa khu dân cư, lại chịu tác động nhiều bởi thời tiết. Hàng loạt câu hỏi được đưa ra: “Trồng cây như thế nào?”, “Ai là người trồng cây?” và “Kinh phí triển khai lấy từ đâu?”.
Lòng quyết tâm, sự kiên trì và tình yêu vô cùng đối với Hà Nội của các cán bộ, hội viên phụ nữ Ba Đình, mà đi đầu là các cán bộ đảng viên đã trả lời cho các câu hỏi ấy. Không dựa vào nguồn ngân sách, chị em phụ nữ, đứng đầu là đồng chí Chủ tịch và các ủy viên Ban chấp hành Hội LHPN quận đã tích cực kêu gọi xã hội hóa và tự nguyện đóng góp kinh phí, cây, hạt giống, nông cụ... để triển khai công trình. Cán bộ, hội viên phụ nữ cũng là lực lượng nòng cốt, đóng góp công sức để trồng cây, cải tạo bờ vở. Nhiều chị em lớn lên ở thành thị, chưa một lần làm nông, việc cầm cuốc, xẻng, cào... còn vụng về vẫn hăng hái tham gia xới đất, đánh luống, chăng lưới, căng dây... Nhiều bà, nhiều mẹ sức khỏe không còn dẻo dai nhận đảm nhiệm các công việc cần tới sự tỉ mỉ, nâng niu gieo từng hạt giống xuống lòng đất.
Cảm động trước sự nhiệt tình “ăn cơm nhà, vác tù và hàng tổng” của cán bộ, hội viên phụ nữ, nhiều người dân, trong đó có cả nam giới cũng tham gia hỗ trợ về sức người và kỹ thuật trồng cây. Và thế là, mặc cho nắng, gió hay nhiều đôi bàn tay bị phồng rộp, hơn 50.000 cây hoa sao nhái vàng và cúc Vạn Thọ Pháp đã được ươm trồng trên diện tích 5.000m2.
Tuy nhiên, khi chị em đều đang vui mừng trước những mầm xanh đang lên tốt thì tháng 6 năm 2024, trận xả lũ đầu nguồn đổ về đã khiến nhiều diện tích đất được gieo trồng đã bị cuốn trôi. Tiếc nuối, xót xa, chị em đã vận động phụ nữ khối chợ Long Biên thu gom các thùng xốp để đánh những cây còn sót lại đưa lên bờ hoặc nơi cao chờ nước rút lại trồng xuống. Nước rút, cây bị cằn chết nhiều, chị em tiếp tục vận động xã hội hóa, kêu gọi cộng đồng ủng hộ giống cây mới để trồng lại từ đầu.
Nước lên, chị em đã thu gom các thùng xốp để đánh những cây còn sót lại ở bờ vở đưa lên bờ hoặc nơi cao chờ nước rút lại trồng xuống.
Tháng 8 năm 2024, lần thứ 2 cây vừa lên xanh thì một đợt nước từ dòng sông Hồng dâng cao lại cuốn trôi mất đất. Nhìn thành quả bao ngày bị xóa sạch, cán bộ, hội viên phụ nữ buồn rơi nước mắt. Song, chị em động viên nhau, chỉ là thiên nhiên đang thử thách lòng người. Các bà, các chị... lại chia nhau đem giống cây đi ươm, chờ nước rút sẽ trồng xuống đất. Rồi cơn bão số 3 ập đến, toàn bộ bở vở sông Hồng chìm trong biển nước. Cây giống tại vườn ươm được sự chăm chút của cán bộ, hội viên vẫn kiên gan vượt bão. Song chờ nước rút thì nhiều cây đã quá lứa trở nên còi cọc nên phải khẩn trương đánh xuống trồng. Bão vừa tan, nước rút, chị em lần thứ 3 cùng nhau làm sạch đất, chẳng ngại chân lấm, tay bùn cần mẫn tiếp tục thực hiện công trình ngày đêm, ngoài giờ, ngày nghỉ, bất chấp những ánh nhìn nghi ngại “Dã tràng” rồi lại... “se cát biển Đông”.
Cuối cùng, sự bền bỉ, nỗ lực không biết mệt mỏi đã được đền đáp. Hàng chục nghìn cây hoa sao, cúc Vạn Thọ, bướm, đồng tiền... do Hội LHPN quận ươm trồng từ nguồn xã hội hóa đã bung sắc, tạo nên những gam màu rực rỡ trải rộng cả một bờ vở sông Hồng. Kỳ tích hơn là từng đàn chim trời, cò trắng đã tìm về trú ngụ, đem lại không gian sinh thái bình yên giữa lòng đô thị sầm uất.
Công trình được đặt tên là “Bến hoa Phúc Xá”- một biểu tượng của sự kiên trì, bền bỉ, dẻo dai, sự đảm đang đầy sáng tạo của những người phụ nữ thành thị. Công trình còn là khát vọng sống xanh, sống hạnh phúc của phụ nữ Ba Đình, là sự mong mỏi đóng góp vào xây dựng không gian xanh cho Thủ đô Hà Nội, để Thủ đô xứng danh là thành phố đáng sống, thành phố của hòa bình, sáng tạo, là điểm lưu luyến dừng chân và trở lại của mọi du khách.
Việc xây dựng thành công công trình đã khó, để duy trì, bảo vệ bền vững công trình Bến hoa còn khó và đòi hỏi sự kỳ công hơn nhiều. Thấu hiểu điều đó, các cán bộ Hội LHPN quận Ba Đình đã phân công nhau trực ca sáng từ 6h30 đến 8h30 cùng cán bộ hội viên phụ nữ phường Phúc Xá; ca chiều từ 16h đến 18h cùng hội viên phụ nữ các phường luân phiên thực hiện các quy trình chăm sóc, bảo vệ duy trì công trình và tiếp tục nhân rộng bảo đảm phủ xanh hơn 10.000 m2 đất khu vực bờ vở do phụ nữ đảm nhận.
Hội còn thành lập Câu lạc bộ "Thử thách ven sông" với 15 thành viên nòng cốt, bao gồm cán bộ, hội viên Hội, nông dân, nam giới là hội viên danh dự của Hội, lãnh đạo Tổ dân phố... những người tình nguyện thường xuyên có mặt, làm công việc canh nông tại đây.
Vừa qua, sau kỳ nghỉ Tết nguyên đán 2025, phụ nữ quận Ba Đình lại có thêm sáng kiến quyên góp quất cảnh từ các hộ gia đình để trồng tại công trình Bến hoa Phúc Xá. Theo bà Đinh Thị Phương Liên, Chủ tịch Hội LHPN quận Ba Đình, hàng năm, mỗi dịp Tết đến Xuân về, nhiều công sở, gia đình lại trưng quất cảnh để làm đẹp không gian. Tết qua đi, nhiều cây quất thường bị vứt bỏ. Trong khi đó, tại Bến hoa hiện vẫn còn nhiều diện tích đất cần tiếp tục được xanh hóa bằng các loại hoa, cây xanh... Sau đợt quyên góp, đã có trên 500 cây quất cảnh do người dân khắp nơi gửi về được Hội tiếp nhận, vận chuyển tới trồng tại bờ vở sông Hồng, vừa tăng diện tích cây xanh tại khu vực, vừa giảm lượng rác thải vào môi trường, giảm khối lượng công việc cho các công nhân môi trường đô thị...
Sau tất cả, Bến hoa Phúc Xá hôm nay đã trở thành điểm đến thú vị được nhiều chuyên trang du lịch, trang mạng xã hội khuyến nghị tại thủ đô Hà Nội; hàng ngày nơi đây thu hút bình quân hơn 100 người đến thăm gồm du khách và cả các nhiếp ảnh gia...
Từ thành công bước đầu, những phụ nữ Ba Đình lại say sưa với những dự định mới để có thể khai thác hết tiềm năng của bờ vở sông Hồng. Đó là biến đất bãi bồi trở thành những khu trồng sạch quy mô lớn do chính cán bộ, hội viên đảm nhiệm và bao tiêu đầu ra để gây quỹ, tái đầu tư, mở rộng bến hoa; đưa Bến hoa trở thành trường học ngoài trời giáo dục, nâng cao ý thức để bảo vệ môi trường... Hay tiếp tục nâng cấp để bờ vở sông Hồng trở thành sân khấu thực cảnh cho các sự kiện có quy mô lớn của Thành phố...
Bến hoa Phúc Xá cho thấy dấu ấn về sự đổi mới, sáng tạo. Nhưng ý nghĩa và bền vững hơn cả là công trình đã huy động hiệu quả mọi nguồn lực trong cộng đồng để thực hiện nhiệm vụ kép vừa bảo vệ hành lang đê điều vừa chung tay bảo vệ môi trường, xây dựng đô thị xanh, khai thác tiềm năng du lịch, nâng cao đời sống tinh thần cho người dân vùng ven đê cũng như tạo thu nhập dịch vụ cho một số hộ dân, góp sức xây dựng nền công nghiệp văn hóa của Thủ đô nghìn năm văn hiến.
