Những công dân Thủ đô nỗ lực “tô màu xanh” cho Thành phố
(PNTĐ) - Gần 8 năm qua, nhớ lời Bác dạy về việc bảo vệ và trồng cây xanh, anh Nguyễn Hoàng Nam và cộng sự trong nhóm Xanh Hà Nội đã miệt mài trồng, trao tặng hơn 5.000 cây xanh cho các trường học, trạm y tế, sân chơi, không gian công cộng, con đường, tuyến phố... tại nhiều quận, huyện ở Thủ đô. Không tuyên truyền rầm rộ, thậm chí khi được hỏi, Xanh Hà Nội luôn nói việc làm của mình rất nhỏ bé, nhưng thực sự, việc nhỏ bé ấy lại đang góp phần bảo vệ, phát triển “lá phổi xanh” cho Hà Nội mến yêu.
Đáng quý hơn nữa, hoạt động khơi nguồn của Xanh Hà Nội đã và đang được chính quyền, người dân tại nhiều địa bàn hưởng ứng bằng việc tiếp tục đẩy mạnh phong trào trồng cây, nhân thêm nhiều những không gian xanh.
Anh Nguyễn Hoàng Nam, sinh năm 1986, sáng lập nhóm Xanh Hà Nội là cựu du học sinh ngành kinh doanh tại Mỹ. Dù chỉ là “dân tay ngang” nhưng anh luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho môi trường, trong đó có chất lượng không khí vì đó là yếu tố hàng đầu ảnh hưởng tới sức khỏe của con người.
“Từ 20 năm trước, tại Mỹ, tôi đã đọc được một số bài báo khoa học cảnh báo về tình trạng ô nhiễm không khí ở một số thủ đô trên thế giới. Lúc đó, tôi đã nghĩ mình sẽ phải làm điều gì đó để bảo vệ môi trường Hà Nội”, anh Nam chia sẻ.
Năm 2016, sau khi hoàn thành chương trình du học, thay vì bằng lòng với công việc kinh doanh cho thu nhập cao, anh Nam quyết định rời Mỹ trở về Hà Nội. Đó cũng là thời điểm Hà Nội đang phát triển mạnh mẽ, song, mặt trái của tốc độ đô thị hóa cao, dân số đông... đã khiến chất lượng không khí Thủ đô bắt đầu có dấu hiệu xấu đi. Và thế là chẳng chần chừ lâu, anh Nam đã đứng ra thành lập nhóm Xanh Hà Nội. Cái tên là sự mô tả về một Hà Nội xanh mát, trong lành, bình yên, đáng sống, đồng thời còn tượng trưng cho mong muốn của anh và các cộng sự xây dựng Hà Nội là Thành phố bảo tồn những nét đẹp từ văn hóa, giá trị nhân văn, môi trường tự nhiên....
Anh Nam chia sẻ, sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất coi trọng việc gìn giữ, bảo vệ và xây dựng môi trường sống trong lành. Người đã chọn việc bảo vệ và trồng cây xanh làm điểm tựa, đòn bẩy cho hoạt động bảo vệ môi trường. Người căn dặn Nhân dân ta phải tích cực trồng cây vì đây là việc “ tốn kém ít mà lợi ích rất nhiều”. Nhớ lời dạy đó cũng Bác, Xanh Hà Nội đã chọn hoạt động theo hướng trồng thật nhiều cây xanh, qua đó giúp tăng diện tích phủ xanh, bảo vệ bền vững môi trường Thủ đô... Trong tương lai có thể nhóm sẽ nghiên cứu, đề xuất các dự án xây dựng các khu vực bảo tồn rừng nguyên sinh trong Thành phố.
Từ năm 2017, Xanh Hà Nội đã bắt tay trồng những cây gỗ cho bóng mát, cây ăn quả tại các quận nội thành như Ba Đình, Hoàng Mai... Ban đầu, kinh phí mua cây do anh Nam và các bạn bè, cộng sự tự nguyện quyên góp, từ vài trăm ngàn đồng tới vài triệu đồng/tháng. Trước tiên, nhóm sẽ khảo sát, liên hệ ở các với các địa bàn có nhu cầu phát triển thêm cây xanh. Sau đó, khoảng 1,2 tuần/lần, nhóm mua cây rồi cùng trồng cây tại địa điểm công cộng được chọn với sự đồng ý của chính quyền địa phương hoặc trồng trong khuôn viên trường học, trạm y tế... Từng loại cây đều được Xanh Hà Nội cẩn thận chọn lựa sao cho phù hợp trồng trong đô thị như sấu, hoa phượng, hoa ban, bàng... Quá trình trồng cũng được tiến hành cẩn thận, đúng quy cách để cây có tỷ lệ sống cao. Cây sau khi trồng được nhóm bàn giao lại cho địa phương tiếp tục chăm sóc, bảo vệ. Sau này, Xanh Hà Nội hoạt động theo hướng tặng cây còn người dân trên địa bàn trực tiếp tham gia trồng cây.
Không chỉ “tô màu xanh” tại các địa điểm công cộng, Xanh Hà Nội còn có sáng kiến tặng cây (thường là cây ăn quả như vú sữa, xoài, mít, khế...) cho các hộ dân ở các huyện ngoại thành, mỗi hộ từ 1,2 cây để trồng cạnh nhà, cạnh đường, trong vườn. Bằng cách đó, nhóm đã thu hút cộng đồng cùng tham gia trồng cây và chính người dân sẽ được thụ hưởng lợi ích từ việc cây tạo bóng mát và cho trái ngọt.
Đến nay, sau 5 năm bền bỉ, Xanh Hà Nội đã trồng, tặng khoảng hơn 5.000 cây xanh. Mục tiêu đặt ra của nhóm là trồng mới được 1.000.000 cây xanh trong đô thị đến năm 2035. Anh Nguyễn Hoàng Nam chia sẻ: “Mỗi cây được trồng mới là Hà Nội thêm xanh hơn. Cứ nghĩ tới điều đó là chúng tôi thấy vui, càng có động lực, quyết tâm tiếp tục tìm kiếm nguồn kinh phí, mở rộng thêm nguồn cây xanh”.
Nói về tầm quan trọng của việc trồng cây, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: Trồng cây phải là một kế hoạch kinh tế lâu dài và liên tục của Nhà nước. Trên tinh thần đó, để trồng cây đạt hiệu quả thiết thực chứ không chỉ là phong trào, thì các cấp bộ, ngành “phải có kế hoạch, có hướng dẫn, tìm thêm hạt, ươm thêm giống… phải làm đúng khẩu hiệu “trồng cây nào tốt cây ấy”. Theo lời Người, điểm đặc biệt là phong trào “trồng cây” sẽ thu hút tất cả mọi người – từ các cụ phụ lão đến các em nhi đồng đều có thể hăng hái tham gia, thì phong trào “bảo vệ rừng, cấm phá rừng” cũng sẽ thu hút được sự tham gia của toàn xã hội.
Lời dạy ấy của Bác quả thực đã luôn được toàn Đảng, toàn dân ghi nhớ, thực hiện. Anh Nam xúc động chia sẻ: Trong quá trình hoạt động, Xanh Hà Nội luôn nhận được sự hỗ trợ, đồng hành, hưởng ứng nhiệt tình của cộng đồng, từ các đồng chí lãnh đạo chính quyền, ban giám hiệu các nhà trường, lãnh đạo các trung tâm y tế, trạm xá, các doanh nghiệp và đặc biệt là của người dân địa phương trong việc hỗ trợ về địa điểm, công sức trồng, chăm sóc, bảo vệ cây, ủng hộ kinh phí mua cây... Tất cả đều có chung tình yêu lớn với Hà Nội, mong muốn xây dựng Thủ đô Hà Nội thêm sáng, xanh, sạch, đẹp. Đó cũng chính là điều mà Xanh Hà Nội mong đợi bởi “lá phổi xanh” của Thành phố sẽ không thể mạnh khỏe nếu chỉ dựa vào hoạt động của một vài cá nhân nhỏ lẻ.
Xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh là một trong những địa bàn được thụ hưởng cây từ Xanh Hà Nội và hiện đã phát triển rất thành công phong trào trồng, nhân rộng không gian xanh.
Tiến sĩ Nguyễn Vũ, thôn Thụy Lôi, xã Thụy Lâm, huyện Đông Anh là người có vai trò kết nối với Xanh Hà Nội để triển khai hoạt động trồng cây tại địa phương phấn khởi cho biết: “Đến nay, Xanh Hà Nội đã có 3 đợt tặng cây cho chúng tôi”.
Đầu năm 2020, Xanh Hà Nội lần đầu tiên hỗ trợ gần 100 cây xanh để trồng mới trên con đường liên thôn dài 400m ở xã Thụy Lâm và tặng hơn 100 cây ăn quả và cây bóng mát cho người dân trồng tại nhà.
Lật giở phần ghi chép tỉ mỉ về phong trào trồng cây, ông Vũ nói tiếp, vào tháng 9/2020, Xanh Hà Nội tiếp tục về xã Thụy Lâm tặng 510 cây xanh, gồm 219 cây mít, 41 khế ngọt, 67 cây xoài, 110 cây vú sữa, 73 cây sấu. Trong đó, 40 cây nhóm tặng cho thôn Đào Thục để trồng ở đường và khu truyền thống; 20 cây tặng thôn Mạnh Tân để trồng ở Đền Nghè, còn lại tặng các hộ gia đình trên địa bàn. Mỗi ngày, nhóm cử 6 tình nguyện viên về địa phương hỗ trợ người dân trồng cây. Về phía địa phương có các đồng chí Bí thư, Chủ tịch xã cùng với các đoàn viên Chi đoàn, người dân hai thôn Đào Thục, Mạnh Tân tham gia hoạt động trồng cây.
Tháng 2/2024, Xanh Hà Nội lần thứ 3 hỗ trợ xã Thụy Lâm kinh phí mua mới 170 cây bàng lá nhỏ và lát hoa. Phía địa phương cũng “đối ứng” bằng cước vận chuyển, thuê máy đào đất, huy động nhân công, công người chăm cây... Trong đó, hơn 100 cây bàng do UBND xã đứng ra chủ trì trồng ở tuyến đường nối 2 thôn Hà Lâm 1 và Hà Lâm 3; 44 cây do Đoàn Thanh niên xã đảm nhiệm trồng ở thôn Cổ Miếu; 10 cây trồng ở thôn khu 5 và thôn Đào Thục do các trưởng thôn chủ trì, người dân hưởng ứng...
“Từ sự hỗ trợ ban đầu của Xanh Hà Nội, phong trào trồng cây xanh trên địa bàn xã càng ngày càng được lan tỏa. Không chỉ tiếp nhận và trồng cây, từ các đồng chí lãnh đạo Đảng ủy, UBND, HĐND, các bậc cao niên ngoài 80, các cháu thanh, thiếu niên, người dân của 11 thôn, khu đều tham gia chăm sóc, bảo vệ cây, chủ động tìm nguồn kinh phí để bổ sung, nhân rộng thêm nhiều không gian xanh”, ông Vũ phấn khởi cho biết.
Nhờ đó mà hàng năm, trên địa bàn xã Thụy Lâm đều có cây mới được trồng. Điển hình năm 2022, khi dự án làm đường ở khu 7 thôn Thụy Lôi hoàn thành, đã có 70 cây bàng được người dân trồng mới từ nguồn xã hội hóa. Đầu năm 2024, Nhân dân thôn Đào Thục cũng trồng thêm 200 cây kèn hồng, chuông vàng... ở tuyến đường vào làng. Thật tuyệt vời khi về xã Thụy Lâm hôm nay, mọi người có thể bắt gặp những con đường bê tông rộng rãi, hai bên là những hàng cây xanh mướt, hay những khu sân chơi, vườn nhà rợp bóng cây xanh.
Tại huyện Chương Mỹ, xã Thượng Vực cũng là một trong các xã được thụ hưởng cây xanh từ nhóm Xanh Hà Nội. Ông Nguyễn Văn Cường, Chủ tịch Hội Nông dân xã Thượng Vực nhớ lại: Trước đây, tuyến đường dẫn vào thôn và khu vực quanh ao trung tâm ở thôn Đồng Luân không có bóng cây. Ngày hè, nhìn con đường nóng hầm hập mà người dân đều mong đường có thêm cây xanh nhưng kinh phí mua cây còn khó khăn.
Năm 2022, sau khi nắm bắt được nhu cầu và khảo sát trực tiếp, thông qua Hội Nông dân của xã, Xanh Hà Nội đã trao tặng xã Thượng Vực kinh phí để mua mới trên 100 cây hoa ban, cao từ 2,5 - 5 m, đường kính từ 3-5 cm để trồng tại các địa điểm trên. Sau khi công trình hoàn thành, Hội Nông dân đã giao cho Chi hội Nông dân thôn An Thượng, thôn Đồng Luân và vận động bà con Nhân dân nhất là những hộ dân dọc tuyến đường đảm nhiệm việc chăm sóc, tưới dưỡng, quản lý cây. Ngoài ra, Hội còn tiếp tục vận động xã hội hóa để trồng mới thêm một hàng cây phong linh đan xen với cây hoa ban của Xanh Hà Nội.
Đến nay, qua 2 năm, những hàng cây đều đã phát triển gấp 2, 3 lần, tỏa bóng mát rượi, che nắng cho người lớn đi làm đồng, trẻ em đi học... Từ kết quả đó, năm 2024 xã Thượng Vực tiếp tục được Xanh Hà Nội hỗ trợ để trồng mới hơn 100 cây xanh tại tuyến đường đồng liên xã Thượng Vực-Đồng Phú.
“Hoạt động của Xanh Hà Nội rất có ý nghĩa vì đem lại lợi ích thực sự cho cộng đồng. Thay mặt Đảng, chính quyền và bà con nhân dân, Hội Nông dân xã luôn trân trọng cảm ơn đóng góp của Xanh Hà Nội đối với địa phương”, ông Nguyễn Văn Cường, Chủ tịch Hội Nông dân xã Thượng Vực chia sẻ.
Còn tại huyện Sóc Sơn, đông đảo hội viên phụ nữ, người dân trên địa bàn luôn ghi nhận sự hỗ trợ ý nghĩa khi vào năm 2020, Xanh Hà Nội đã giúp phủ xanh con đường từ thôn Xuân Dục về thôn Sơn Đoài, xã Tân Minh bằng 73 cây hoa ban và tặng 300 cây ăn quả cho các hội viên phụ nữ trồng tại vườn nhà.
Con đường hoa ban trổ hoa liên tục, tán cây xanh mướt rủ bóng xuống mặt đường khiến người dân đi qua tấm tắc khen ngợi. Từ con đường hoa ban đầu tiên trên địa bàn với sự giúp đỡ của Xanh Hà Nội, thời gian qua, xã Tân Minh đã đầu tư kinh phí, nhân rộng thêm nhiều con đường hoa ban khác tại các thôn.
“Khi cây hoa ban đầu tiên trổ hoa, người đầu tiên mình chụp ảnh để “khoe” chính là anh Nam và Xanh Hà Nội. Hiểu được tấm lòng của Xanh Hà Nội, hội viên 7 Chi Hội Phụ nữ và nhiều người dân luôn tích cực chăm sóc cây. Dưới gốc hoa ban, Hội còn trồng thêm hoa chiều tím, vừa giúp bảo vệ cây, vừa làm cho con đường hoa thêm rực rỡ”, Chủ tịch Hội LHPN xã Tân Minh Nguyễn Thị Bé chia sẻ.
Và những trăn trở để phát triển phong trào trồng cây xanh
Hệ thống cây xanh đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người, là “lá phổi xanh” giúp bảo vệ môi trường. Một đô thị hiện đại không thể thiếu nhà cao tầng, đường sá hiện đại nhưng một đô thị văn minh, mang tính phát triển bền vững cũng không thể thiếu vắng hệ thống cây xanh. Đặc biệt, với một đô thị lớn như Hà Nội, cây xanh lại càng có giá trị và quan trọng hơn bao giờ hết. Theo đánh giá của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc UNESCO, Hà Nội là một trong những Thủ đô có nhiều cây xanh nhất thế giới. Cây xanh đã góp phần tạo nên thương hiệu một Hà Nội thanh lịch, hài hòa với thiên nhiên.
Đánh giá cao vai trò của cây xanh, thời gian qua, thành phố Hà Nội luôn dành sự quan tâm rất lớn cho việc phát triển các không gian xanh. Tính từ năm 2016 đến năm 2020, Hà Nội đã trồng mới hơn 1,6 triệu cây xanh. Bước sang giai đoạn 2021-2025, UBND Thành phố cũng đã ban hành kế hoạch 76/KH-UBND về việc tiếp tục trồng mới 500 nghìn cây xanh đô thị.
Rất đồng tình và luôn ủng hộ chủ trương này của Thành phố, tuy nhiên, người sáng lập Xanh Hà Nội Nguyễn Hoàng Nam vẫn có chút trăn trở khi Hà Nội, nhất là khu vực nội đô dường như đang ít dần quỹ đất để trồng mới cây xanh. Xanh Hà Nội đã từng có những lúc phải ngậm ngùi khi những hàng cây xanh do nhóm trồng chưa lâu lại bị đốn bỏ vì quy hoạch mở rộng đường, hay vẫn có những hàng cây nhóm trao tặng địa phương bị chết, gãy, đổ do chưa được quan tâm bảo vệ. Bên cạnh đó, theo anh Nam, Hà Nội có nhiều khu rừng nguyên sinh nhưng người dân ở xung quanh khu vực rừng vẫn chưa thực sự có được nguồn sinh kế bền vững từ rừng, dẫn tới sự quan tâm bảo vệ, sống dựa vào rừng và sống hết mình vì rừng chưa nhiều.
Vì vậy, anh Nam mong muốn Thành phố sẽ có thêm các chính sách, hoạt động để tuyên truyền, thu hút cộng đồng cùng tham gia trồng, bảo vệ cây; phát triển thêm quỹ đất để trồng cây; có thêm nhiều biện pháp bảo vệ rừng nguyên sinh... để từ đó chúng ta làm tốt hơn nữa việc gìn giữ, phát triển “lá phổi xanh” cho Thành phố.
Về phần mình, anh Nam cho biết, Xanh Hà Nội sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa để góp sức vì một Hà Nội xanh, góp phần thực hiện mong muốn của Bác Hồ: "Nước ta phong cảnh sẽ ngày càng tươi đẹp hơn, khí hậu điều hòa hơn, cây gỗ đầy đủ hơn. Điều đó sẽ góp phần quan trọng vào việc cải thiện đời sống của nhân dân ta...".
