Điều tra dân số và nhà ở năm 2024: Lần đầu thu thập thông tin người nước ngoài ở Việt Nam
(PNTĐ) - Sáng 1/4, Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) phối hợp với UBND thành phố Hà Nội và UBND quận Tây Hồ tổ chức Lễ ra quân Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024.
Thời gian thu thập thông tin trong điều tra DSGK 2024 từ ngày 1-30/4/2024. Kết quả điều tra toàn bộ sẽ được công bố vào tháng 11 hoặc tháng 12/2024. Các báo cáo phân tích chuyên đề sẽ được công bố vào năm 2025.
Cuộc điều tra có quy mô tương đối lớn, nhiều nội dung thông tin
Phát biểu khai mạc lễ ra quân, bà Nguyễn Thị Hương,Tổng cục trưởng, Tổng cục Thống kê, Tổ trưởng Tổ công tác Điều tra Dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 Trung ương cho biết: Đây là lần thứ hai tổ chức cuộc Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ. So với cuộc điều tra năm 2014, điều tra lần này có một số thay đổi và đặc biệt đây là lần đầu tiên tiến hành thu thập thông tin đối với người nước ngoài hiện đang ăn, ngủ tại hộ với kỳ vọng sẽ góp phần thu hẹp khoảng trống thông tin về người nước ngoài đang thường trú trên lãnh thổ Việt Nam, từ đó tạo tiền đề cho kỳ Tổng điều tra dân số và nhà ở kế tiếp.
Ngoài ra, tiếp nối thành công của cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019, Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 được triển khai theo hướng ứng dụng triệt để công nghệ thông tin trong tất cả các công đoạn của cuộc điều tra, từ thu thập thông tin, kiểm tra, giám sát tới xử lý và phân tích số liệu.
Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê nhấn mạnh, điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 được thực hiện trên phạm vi cả nước tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (tỉnh, thành phố), ở tất cả các quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (huyện), ngoại trừ 4 huyện đảo nhỏ. Điều tra được thực hiện nhằm thu thập thông tin về dân số và nhà ở làm cơ sở để đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2021 - 2025; xây dựng chính sách, lập kế hoạch dân số và nhà ở phục vụ lập Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2026 - 2030; giám sát thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết; phục vụ cho công tác thống kê về dân số trên phạm vi cả nước và từng địa phương.
Đối tượng điều tra bao gồm hộ dân cư (bao gồm cả thông tin về nhà ở của hộ); nhân khẩu thực tế thường trú của hộ dân cư (bao gồm cả những người thuộc lực lượng vũ trang, người có quốc tịch nước ngoài hiện đang ăn, ở tại hộ), không bao gồm những người đang sống trong khu vực quản lý riêng của quân đội và công an.
"Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 là cuộc điều tra có quy mô tương đối lớn, nhiều nội dung thông tin. Hà Nội là một trong hai địa phương có số lượng địa bàn và đơn vị điều tra lớn. Giai đoạn thu thập thông tin tại địa bàn là cực kỳ quan trọng, việc thu thập thông tin phản ánh đầy đủ, chính xác thực trạng dân số và nhà ở sẽ giúp Đảng, Nhà nước xây dựng chiến lược, kế hoạch, chính sách đúng đắn, xây dựng nền tảng cho sự phát triển nhanh, bền vững của Thành phố nói riêng và cả nước nói chung" - Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương nhấn mạnh.
Hà Nội có số địa bàn điều tra lớn nhất cả nước
Hà Nội là một trong hai thành phố có số lượng địa bàn điều tra lớn của cả nước trong cuộc Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024.
Cục trưởng Cục thống kê Hà Nội Đậu Ngọc Hùng cho biết: Cuộc điều tra này có quy mô lớn, nhằm cung cấp số liệu về quy mô dân số đến cấp huyện 5 năm sau Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019; làm cơ sở để đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2021 - 2025; cập nhật kho dữ liệu dân số và nhà ở do Tổng cục Thống kê quản lý phục vụ nghiên cứu, phân tích và dự báo quá trình phát triển dân số và nhà ở giữa hai kỳ tổng điều tra trên phạm vi thành phố Hà Nội; đáp ứng yêu cầu so sánh quốc tế.
Nhấn mạnh về ý nghĩa lần đầu tiên Điều tra dân số và nhà ở thực hiện thu thập thông tin của người nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam, ông Đậu Ngọc Hùng cho rằng: Riêng đối với công tác chỉ đạo, quản lý, hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội của Hà Nội thì kết quả của cuộc Điều tra có ý nghĩa quan trọng giúp lãnh đạo các cấp có được bức tranh tổng thể về dân số, nhà ở để đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025 và xây dựng kế hoạch phát triển cho giai đoạn tiếp theo.
Xác định được vai trò, ý nghĩa của cuộc Điều tra nên khi nhận được phương án, kế hoạch tiến hành cuộc Điều tra và báo cáo của Cục Thống kê, UBND Thành phố đã thành lập Tổ công tác chỉ đạo Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ thành phố Hà Nội do đồng chí Cục trưởng Cục Thống kê làm Tổ trưởng cùng sự tham gia của một số Sở ngành liên quan (như Công an Thành phố, các Sở: Tư pháp, Xây dựng, LĐTBXH, Y tế, Giáo dục), đồng thời yêu cầu các sở, ngành liên quan phối hợp với Cục Thống kê để thực hiện tốt cuộc Điều tra.
Đến nay, thành phố Hà Nội đã lập bảng kê 380 nghìn hộ tại 2.441 địa bàn điều tra (1.948 địa bàn điều tra phiếu ngắn và 493 địa bàn điều tra phiếu dài), với 73.330 phiếu điều tra (trong đó 58.440 phiếu ngắn, 14.790 phiếu dài).Toàn Thành phố đã trưng tập 1.246 người tham gia làm điều tra viên và giám sát viên (Điều tra viên 1039 người, giám sát viên các cấp 207 người).
“Với khối lượng địa bàn điều tra lớn nhất cả nước, địa bàn phức tạp, nhưng với quyết tâm của các cấp, các ngành, Hà Nội quyết tâm sẽ thực hiện đúng Phương án điều tra, đảm bảo đúng theo hướng dẫn của Tổ công tác Trung ương, thực hiện thành công cuộc Điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024”-ông Đậu Ngọc Hùng nhấn mạnh.
Giai đoạn thu thập thông tin tại cơ sở là giai đoạn cực kỳ quan trọng, việc thu thập được thông tin phản ánh đầy đủ, chính xác thực trạng tình hình dân số và nhà ở sẽ giúp cho Đảng, nhà nước xây dựng được những kế hoạch, chiến lược đúng đắn xây dựng nền tẳng cho sự phát triển nhanh, bền vững của đất nước nói chung và của Hà Nội nói riêng.
"Dữ liệu tốt hơn - Cuộc sống tốt hơn"
Ông Matt Jackson, Trưởng Đại diện Quỹ Dân số LHQ tại Việt Nam khẳng định: “UNFPA Việt Nam tự hào được đồng hành cùng Tổng cục Thống kê trong gần 50 năm qua. Những quốc gia có dữ liệu chất lượng là những quốc gia đạt được mức tăng trưởng ấn tượng và giải quyết được các nhu cầu của người dân. Dữ liệu tốt hơn - Cuộc sống tốt hơn”.
Việt Nam đang trong giai đoạn tăng trưởng kinh tế - xã hội nhanh chóng. Việc thực hiện thành công Kế hoạch Phát triển Kinh tế - Xã hội giai đoạn 2021-2025 và các kế hoạch ngành cũng như Kế hoạch Hành động Quốc gia về thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) đến năm 2030 phụ thuộc rất nhiều vào hệ thống số liệu, thống kê chất lượng và tin cậy nhằm xây dựng, thực hiện, giám sát và đánh giá tiến độ đạt được các mục tiêu về Kinh tế - xã hội và Phát triển bền vững.
Chính vì vậy, cuộc Tổng điều tra Dân số và Nhà ở giữa kỳ năm 2024 đóng một vai trò quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam là quốc gia đông dân thứ 15 trên thế giới với dân số trên 100 triệu người. Việt Nam đang trải qua những thay đổi đáng kể về nhân khẩu học với tình trạng già hóa dân số diễn ra nhanh chóng. Cuộc điều tra lần này sẽ thu thập những dữ liệu quan trọng chưa có trong cơ sở dữ liệu dân số hiện tại hoặc các nguồn dữ liệu hành chính khác, như lịch sử sinh sản của phụ nữ, tử vong, di cư, mất cân bằng giới tính khi sinh, khuyết tật, hôn nhân/tảo hôn, trình độ học vấn, lực lượng lao động và nhà ở.
Dữ liệu từ cuộc điều tra sẽ được sử dụng để cập nhật các chỉ số Phát triển Bền vững của quốc gia và để so sánh với kết quả của các cuộc Tổng điều tra Dân số và Nhà ở trước đây, cũng như để xác minh lại một số chỉ số dự báo dân số quốc gia đến năm 2069.
“Chúng tôi hy vọng rằng sau khi hoàn thành cuộc Điều tra Dân số và Nhà ở giữa kỳ năm 2024, Tổng cục Thống kê sẽ đúc kết các bài học kinh nghiệm từ quá trình chuẩn bị điều tra, xác định các cơ hội để tối ưu hóa việc sử dụng dữ liệu và tìm cách áp dụng công nghệ thông tin để đẩy nhanh hơn nữa tốc độ quá trình tạo dữ liệu, giảm thiểu sai số chủ quan và tiết kiệm chi phí. Những bài học như vậy sẽ vô cùng quan trọng cho công tác chuẩn bị Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2029.
“UNFPA cam kết sẽ tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật cho Chính phủ Việt Nam và Tổng cục Thống kê nhằm tạo ra và tối đa hóa việc sử dụng dữ liệu có chất lượng hướng tới thúc đẩy công bằng xã hội và phát triển bền vững ở Việt Nam”-ông Matt Jackson nói.
Nêu cao tinh thần trách nhiệm, nghiêm túc thực hiện quy định trong quá trình điều tra
Điều tra DSGK 2024 được thực hiện nhằm mục đích chính thu thập thông tin về dân số và nhà ở làm cơ sở để đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2021 - 2025; xây dựng chính sách, lập kế hoạch dân số và nhà ở phục vụ lập Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2026 - 2030; giám sát thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc mà Chính phủ Việt Nam đã cam kết; và phục vụ cho công tác thống kê về dân số trên phạm vi cả nước và từng địa phương.
Quận Tây Hồ được chọn là nơi tổ chức lễ ra quân, ông Nguyễn Đình Khuyến, Phó Bí thư Quận uỷ, Chủ tịch UBND quận Tây Hồ cho biết: Tây Hồ là một trong trong những quận nội thành với 9.037 hộ được lập bảng kê tại 63 địa bàn điều tra, 1.890 hộ điều tra, trong đó có nhiều hộ kinh doanh buôn bán, các khu căn hộ cao cấp, hộ người nước ngoài sinh sống nên điều tra viên khó tiếp cận và khai thác thông tin.
Qua cuộc điều tra sẽ thu thập được thông tin đầy đủ, chính xác thực trạng tình hình dân số và nhà ở, giúp cho quận xây dựng được những kế hoạch phát triển kinh tế-văn hóa, chính trị-xã hội, nâng cao công tác quản lý nhà nước tại địa phương.
Điều tra viên Nguyễn Ngọc Duly, quận Tây Hồ cho biết: Trong những ngày qua, các điều tra viên đã được UBND quận, Chi cục Thống kê quận Tây Hồ tập huấn nghiệp vụ, trang bị những kiến thức cơ bản về xác định nhân khẩu thực tế thường trú, kỹ năng, phương pháp thu thập thông tin, phương pháp phỏng vấn và đặc biệt là kỹ năng thao tác trên chương trình phần mềm điều tra CAPI, quy trình thu thập thông tin.
Đồng thời, cuộc điều tra dân số và nhà ở giữa kỳ năm 2024 là cuộc điều tra lần đầu tiên thực hiện thu thập thông tin của người nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại Việt Nam. Chính vì vậy, đòi hỏi các điều tra viên chúng tôi phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, nghiêm túc thực hiện quy định trong quá trình điều tra.
