Áo dài ngũ thân, vẻ đẹp Việt!

Chia sẻ

Có lẽ không có một ví dụ nào điển hình về “sự đứt gẫy của văn hóa truyền thống” hơn là câu chuyện về việc nam giới mặc áo dài ngũ thân đang thu hút sự quan tâm của dư luận tuần qua.

Mọi việc bắt đầu từ khi Sở Văn hóa - Thông tin (VHTT) tỉnh Thừa Thiên - Huế ra quy định nam giới trong khối văn phòng của Sở mặc áo dài ngũ thân đi làm vào thứ Hai hằng tuần. Huế xác định áo ngũ thân được xem như “lễ phục” của nam giới.

Trước đó, người đứng đầu chính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế - ông Phan Ngọc Thọ, Chủ tịch tỉnh - cũng mặc áo dài ngũ thân tiếp các quan khách. Rõ ràng với Huế, quyết tâm "tái xây dựng" Huế là "kinh đô Áo dài" đang dần hiển hiện. Sở dĩ cần dùng từ “tái xây dựng” vì trong lịch sử 200 năm trước, Huế đã từng là “kinh đô Áo dài”.

Áo dài ngũ thân đang nhận được nhiều ý kiến trái chiều trên mạng xã hội.Nam công chức ngành Văn hóa Huế trong trang phục áo dài ngũ thân. (Ảnh: Thanh Phong).

Với người Huế thì như vậy, nhưng với nhiều bạn trẻ cả nước thì đấy là một sự lạ lùng, thậm chí khôi hài. Hãy thử nhìn trên mạng xã hội. Nhiều comment (dưới bài viết “Khôi phục áo dài nam, xin đừng “thử lửa làm đau lòng vàng” của TS Trần Đoàn Lâm (Giám đốc NXB Thế giới) “khó chấp nhận” như: "Xem ra công chức 13 tỉnh miền Tây Nam bộ chuẩn bị mặc bộ đồ bà ba, đầu buộc khăn rằn để đi làm rồi đây…”. Hoặc: “Văn hóa truyền thống là thứ cần được bảo tồn nhưng không phải lúc nào cũng cứ khoác cái truyền thống đó mãi. Xã hội luôn vận động và phát triển thì mình cũng phải thích nghi theo…”…

Thật ra, những phản ứng tiêu cực này, người ta có thể đoán trước được. Điều đó cho thấy một sự “đứt gẫy truyền thống” rõ ràng, cho thấy cách nhìn nhận vội vã, thiếu chiều sâu văn hoá của đại đa số giới trẻ hôm nay.

Tại sao vậy? Ngày nay, ai ai cũng đồng ý áo dài xứng đáng là “quốc phục” cho giới nữ Việt Nam, là biểu tượng cho vẻ đẹp đầy nữ tính của người phụ nữ, và nó cũng đang trên đường trở thành Di sản văn hóa phi vật thể của thế giới.

Trường hợp áo dài nam ngũ thân không phải là mới lạ gì. Nhưng sau 80 năm đứt gẫy văn hóa, khi trang phục Việt Nam bước vào xã hội hiện đại, chiếc áo ngũ thân của nam giới bị “bỏ rơi”, thậm chí có thời kỳ đã từng bị biến tướng về mặt thẩm mỹ. Các nghiên cứu gần đây cho thấy, áo ngũ thân nam giới được hình thành từ thời chúa Nguyễn Phúc Khoát (1744) sau đó được sử dụng thống nhất như một thứ lễ phục đến tận năm 1945. Nhưng kể từ sau năm 1945, áo dài ngũ thân của nam giới đã không có được vị trí như lẽ ra nó phải có, thậm chí người ta dần quên mất đó là trang phục mặc trong những dịp lễ quan trọng của đàn ông Việt xưa nay. Chính điều đó đã khiến cho dư luận từng băn khoăn khi áo dài trở thành Quốc phục của phụ nữ thì Quốc phục của nam giới sẽ là gì?

Tuy nhiên, cũng từng những băn khoăn đó mà các nhà thiết kế Việt đã đồng loạt khôi phục lại áo dài ngũ thân cùng với hàng loạt những kiểu dáng phù hợp với xã hội hiện đại hôm nay. Áo dài ngũ thân cho nam giới đã thực sự trở lại và được ghi nhận là trang phục mặc đời thường, lễ phục… rất phù hợp, mang bản sắc riêng của nam giới Việt. Vừa truyền thống vừa hiện đại. Việc dư luận trái chiều đối với áo dài ngũ thân ở Huế có lẽ chỉ đơn giản bởi vì người ta còn chưa quen mắt. Điều cần thiết có lẽ là cần để dư luận hiểu hơn về vẻ đẹp từ nội dung đến hình thức của áo dài ngũ thân, mỗi người sẽ biết trân trọng hơn giá trị của những chiếc áo dài.

Áo dài ngũ thân là một sáng tạo công phu về mặt trang phục. Sao lại gọi là áo dài 5 thân? Bởi vì thời đó, khổ vải chỉ rộng từ 35 - 55cm, buộc phải gá viền, nối sống vải lại với nhau, bao gồm 2 thân trước, 2 thân sau và 1 thân con bên trong phía tay phải. Về tạo hình, tấm thân con (thân thứ 5) nhỏ hơn thân bên ngoài, có chức năng kéo tấm vải phủ trùm hết vai phải, ôm khít lấy vai và ngực bên phải. Về thẩm mỹ, sau khi cài đủ 5 khuy, ngực của người đàn ông trở nên vạm vỡ hơn. 5 thân cũng là hình ảnh mang tính biểu trưng: gồm tứ thân phụ mẫu và bản thân. Một chiếc áo nhưng gói gọn cả đạo hiếu của người Việt.

Nếu hiểu được vẻ đẹp của áo dài ngũ thân thì người ta sẽ không còn chê trách nó cổ hủ, lạc hậu, bất tiện nữa. Hiểu được vẻ đẹp của áo ngũ thân cũng là hiểu về một truyền thống, và mặc áo ngũ thân chính là nối tiếp cái mạch truyền thống đó sau hàng chục năm “đứt gẫy”. Chúng ta nên hoan nghênh Huế đang là địa phương tiên phong trong việc tôn vinh giá trị, bản sắc văn hoá truyền thống trong đời sống hôm nay. Và chúng ta hãy thử tưởng tượng, nếu cả nước cùng làm được việc như Huế, chắc chắn trong tương lai gần, chúng ta sẽ có những trang phục là Quốc phục mặc đi làm, mặc trong các sự kiện quan trọng rất đậm đà bản sắc Việt. Nhiều quốc gia giàu bản sắc văn hoá truyền thống trên thế giới, đặc biệt là các nước châu Á đã làm được điều đó, tại sao chúng ta lại không thể?

MỸ NGUYỄN

Tin cùng chuyên mục

Tổng Thư ký OIF trải nghiệm chơi nhạc cụ truyền thống Việt Nam tại Nhà Triển lãm Việt Nam

Tổng Thư ký OIF trải nghiệm chơi nhạc cụ truyền thống Việt Nam tại Nhà Triển lãm Việt Nam

(PNTĐ) - Ngày 10/7/2025, Nhà Triển lãm Việt Nam vinh dự đón Bà Louise Mushikiwabo, Tổng Thư ký Tổ chức Quốc tế Pháp ngữ (OIF) đến thăm nhân chuyến công tác đến EXPO 2025 Osaka, Kansai, Nhật Bản. Hình ảnh bà Tổng Thư ký trải nghiệm các nhạc cụ truyền thống của Việt Nam và chơi một bản nhạc ngẫu hứng trên sân khấu Nhà triển lãm gây ấn tượng với quan khách.
Định hướng phát triển văn học, nghệ thuật trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Định hướng phát triển văn học, nghệ thuật trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

(PNTĐ) - Sáng 10/7 tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận Trung ương đã tổ chức Hội thảo khoa học với chủ đề “Định hướng phát triển văn học, nghệ thuật trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”. Hội thảo là diễn đàn học thuật quan trọng, quy tụ đông đảo các nhà nghiên cứu, nhà lý luận, văn nghệ sĩ, các nhà quản lý văn hóa nghệ thuật trên cả nước, cùng trao đổi, hiến kế, góp phần xác lập những định hướng chiến lược cho sự phát triển của văn học, nghệ thuật Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Góp sức cho chiến lược quảng bá hình ảnh quốc gia trong kỷ nguyên mới

Góp sức cho chiến lược quảng bá hình ảnh quốc gia trong kỷ nguyên mới

(PNTĐ) - Sáng 10/7/2025, Báo Việt Nam News and Law, Thông Tấn Xã Việt Nam, phối hợp với Cục Thông tin cơ sở và Thông tin đối ngoại (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), tổ chức tọa đàm “Định vị Việt Nam – Truyền thông quảng bá hình ảnh quốc gia trong kỷ nguyên mới”, nhằm lấy ý kiến đóng góp cho Dự thảo Chiến lược truyền thông quảng bá hình ảnh Việt Nam ra nước ngoài.
“Sông Đà – Lịch sử một vùng biên cảnh Việt Nam”: Bức tranh sử thi của miền Thượng qua góc nhìn Pháp học

“Sông Đà – Lịch sử một vùng biên cảnh Việt Nam”: Bức tranh sử thi của miền Thượng qua góc nhìn Pháp học

(PNTĐ) - Trong không gian địa - chính trị - văn hóa rộng lớn của Việt Nam, vùng sông Đà từ lâu đã tồn tại như một cột mốc vừa mờ ảo vừa quyết liệt. Đó là miền Thượng hiểm trở, nơi dòng sông cuộn trào vượt qua ba thung lũng Lai Châu, cắt dọc lãnh thổ phía Tây Bắc, mang theo bao lớp trầm tích địa chất lẫn ký ức con người.
Đảm bảo đến 15/8 phải hoàn thành công tác chuẩn bị tổ chức Triển lãm thành tựu Đất nước

Đảm bảo đến 15/8 phải hoàn thành công tác chuẩn bị tổ chức Triển lãm thành tựu Đất nước

(PNTĐ) - Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản số 352/TB-VPCP ngày 7/7/2025 Thông báo Kết luận của Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình và Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính, Trưởng Ban Chỉ đạo Triển lãm tại cuộc họp triển khai tổ chức Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh (02/9/1945 - 02/9/2025).