Những điều khác biệt của nữ Phó Tổng thống đắc cử đầu tiên của Mỹ

Chưởng lý đầu tiên của hạt San Francisco là người da màu, Tổng chưởng lý đầu tiên của bang California là người nhập cư và giờ đây là nữ Phó Tổng thống đắc cử đầu tiên của nước Mỹ.

Sau khi các hãng truyền thông lớn của Mỹ đồng loạt đưa tin ông Joe Biden đắc cử trở thành tổng thống thứ 46 của Mỹ, ngày 7/11, bà Kamala Harris đăng một dòng trạng thái trên Twitter: "Joe, chúng ta làm được rồi". Theo đó, bà Harris là phụ nữ đầu tiên, người da màu đầu tiên và người gốc Á đầu tiên trở thành Phó Tổng thống Mỹ trong 231 năm qua. Theo CNN, bà Harris - Thượng Nghị sĩ bang California - trở thành đại diện quyền lực mới trên chính trường Mỹ và cũng đại diện cho hàng triệu phụ nữ Mỹ tại Nhà Trắng. Đêm 7/11, trong bài phát biểu đầu tiên với cương vị Phó Tổng thống đắc cử, bà Harris chia sẻ về khoảnh khắc lịch sử này.

Bà Harris đã từng bắt bẻ ông Biden vì một chính sách ông ủng hộ khi còn làm Thượng Nghị sĩ nhưng điều đó không ngăn cản ông chọn bà làm ứng viên Phó Tổng thống- Ảnh: REUTERS

"Mọi bé gái đang theo dõi tôi phát biểu tối nay sẽ thấy rằng Mỹ là một đất nước của những cơ hội. Với tất cả những đứa trẻ của đất nước này, bất kể giới tính, đất nước đã gửi một thông điệp rất rõ ràng: Hãy ước mơ và tham vọng, với niềm tin và nhìn nhận bản thân theo cách mà người khác không thấy được, đơn giản là vì họ chưa bao giờ thấy điều đó. Hãy biết rằng chúng tôi luôn hoan nghênh các bạn trên mọi con đường", bà Harris phát biểu.

Ảnh hưởng lớn từ gia đình

Bà Harris tốt nghiệp đại học Howard tại Washington. Trong thời gian theo học trường này, bà gia nhập hội nữ sinh người Mỹ gốc Phi Alpha Kappa Alpha Sorority Inc., nơi định hình sâu sắc quan điểm chính trị của bà. Bà Harris sinh năm 1964 tại Oakland, California, trong gia đình có bố mẹ là người nhập cư luôn đấu tranh vì nhân quyền. Mẹ bà, Shyamala Gopalan Harris là người nhập cư từ Ấn Độ, tới Mỹ du học. Còn cha bà, ông Donald Haris là một Giáo sư Kinh tế người Mỹ gốc Jamaica. Trong suốt quá trình tranh cử, bà Harris thường xuyên đề cập đến việc những hoạt động đấu tranh vì nhân quyền của cha mẹ đã ảnh hưởng tới bà như thế nào. Bà Harris lớn lên tại California nhưng thường xuyên trở về Ấn Độ thăm gia đình mẹ. Bố và mẹ của bà ly hôn năm 1972. Năm 12 tuổi, bà Harris và chị gái Maya, cùng mẹ chuyển tới thành phố Montréal (Canada) sinh sống, nơi bà Gopalan Harris giảng dạy tại trường đại học McGill và nghiên cứu tại một bệnh viện của người Do Thái. Trong quá trình tranh cử, bà Harris thường xuyên nói về mối quan hệ thân thiết với mẹ mình. "Mẹ tôi đã nuôi lớn tôi và em gái. Bà là một người rất nghiêm khắc", bà Harris kể. "Bà ấy chỉ cao 1m50 nhưng nếu gặp thì bạn sẽ nghĩ bà ấy cao tới 3m". Năm 13 tuổi, bà Harris đã cùng em gái Maya đã dẫn đầu một cuộc biểu tình trước tòa nhà chung cư nơi họ đang sống để phản đối chính sách cấm trẻ em vui chơi trên cỏ. Bà Harris lớn lên với sự ảnh hưởng sâu sắc của người mẹ gốc Ấn và nền tảng tư duy từ cha mình - một người gốc Phi. Đây là điều được bà thường xuyên nhắc đến trong suốt chiến dịch tranh cử cùng ông Joe Biden. Sau khi tốt nghiệp cử nhân đại học Howard năm 1986 và đại học Luật Hastings của đại học California vào năm 1989, bà Harris làm việc tại văn phòng công tố quận Alameda với vị trí trợ lý luật sư. Từ đây, bà bắt đầu sự nghiệp chính trị của mình.

Người phụ nữ của những “cái đầu tiên”

Năm 2003, bà Harris trở thành luật sư San Francisco và trở thành người phụ nữ da màu đầu tiên giữ chức vụ này ở California, sau khi vượt qua sếp cũ của mình. Năm 2010, bà trở thành phụ nữ da màu đầu tiên được bầu làm Tổng chưởng lý California. Năm 2016, bà được bầu vào Thượng viện Mỹ, trở thành người Mỹ gốc Ấn đầu tiên và phụ nữ Mỹ gốc Phi đầu tiên phục vụ trong đảng Dân chủ, đại diện cho bang California. Tại Thượng viện, bà Harris là thành viên của nhiều tiểu bang quan trọng, bao gồm Ủy ban An ninh Nội địa và Các vấn đề Chính phủ, Ủy ban Đặc biệt về Tình báo, Ủy ban Tư pháp và Ủy ban Phân bổ Ngân sách.

Trong cuộc bầu cử năm 2020, bà Harris được ông Joe Biden lựa chọn làm ứng viên Phó Tổng thống Mỹ của mình, vượt qua 11 ứng viên khác. Thượng Nghị sĩ 55 tuổi là người người phụ nữ thứ 3 trong lịch sử Mỹ được chọn để tranh cử chức Phó Tổng thống Mỹ, sau Thống đốc bang Alaska Sarah Palin (năm 2008) và dân biểu bang New York Geraldine Ferraro (năm 1984).

Bà Harris và mẹ khi còn nhỏ - Ảnh: Facebook

"4 năm trước, bà Kamala Harris trở thành người phụ nữ Mỹ gốc Á đầu tiên được bầu vào Thượng viện", Nghị sĩ Pramila Jayapal cho biết. "Giờ đây, bà ấy là Phó Tổng thống đắc cử của Mỹ! Chúng ta không chỉ phá vỡ những rào cản, mà còn xây dựng một con đường cho hàng triệu người khác khi họ nghĩ về tương lai của chính mình". "Hơn bao giờ hết, các nhà lãnh đạo của đất nước đang phản ánh rõ ràng sự đa dạng và năng động của chúng ta", Nghị sĩ Jim Clyburn nhận xét.

Giờ đây, con đường đến Nhà Trắng của bà Harris trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ đối với người dân Mỹ, đúng như bà từng khẳng định trong bài phát biểu đầu tiên với tư cách Phó Tổng thống đắc cử: "Tôi có thể là phụ nữ đầu tiên giữ cương vị này, nhưng sẽ không phải là người cuối cùng", bà Harris phát biểu từ Wilmington, Delaware. Bà Harris cho biết sẽ đấu tranh để khôi phục các nguyên tắc hòa nhập của nước Mỹ sau 4 năm bị chia rẽ dưới chính quyền Tổng thống Donald Trump. Bà cho biết mình và ông Joe Biden chia sẻ "tầm nhìn về quốc gia như một cộng đồng được yêu mến, nơi tất cả mọi người được chào đón, không quan trọng họ là người ra sao, đến từ đâu và yêu quý ai". Trong bài phát biểu chấp nhận đề cử, bà Harris kêu gọi người dân Mỹ đồng hành cùng bà để đấu tranh cho nạn phân biệt chủng tộc và sự bài ngoại.

Người phụ nữ truyền cảm hứng

Đài CNN ủng hộ Dân chủ đã đặt cho bà Harris một danh xưng đầy kiêu hãnh: "Người phá vỡ các rào cản". "Có cảm giác như những cô gái da đen như em có thể tranh cử chức lớp trưởng, những cô gái da đen như em có thể tham gia những điều lớn lao trong đời như cô ấy", Paris Bond, một nữ sinh da màu 14 tuổi, nói với CNN hồi tháng 8. Hai tháng sau đó, bà Elinor Earl, 77 tuổi, không giấu được sự xúc động khi thấy bà Harris bước lên sân khấu tại một cuộc mít-tinh ở Asheville, Bắc Carolina. "Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng sẽ thấy một phụ nữ da màu như mình vượt lên trên hàng ngũ lãnh đạo như Harris. Thật tuyệt vời vì cô ấy vẫn còn trẻ. Coi như cả đời này tôi không còn gì để tiếc nuối nữa sau khi được thấy cô ấy". Ở tuổi 56, bà Harris đang được nhiều người coi là ứng viên Tổng thống sáng giá nhất của Đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử năm 2024. Ông Biden hiện nay đã 78 tuổi nên được dự báo sẽ chỉ làm một nhiệm kỳ. Điều đó làm dấy lên nhiều hi vọng bà sẽ trở thành "nữ Tổng thống đầu tiên" của nước Mỹ. Trước nhiều đồn đoán, bà Harris chọn cách im lặng.

Khi được hỏi thẳng trên chương trình "60 phút" của Đài CBS hồi tháng trước về việc nghĩ gì nếu một ngày nào đó bà Harris lên thay mình ngay trong nhiệm kỳ tổng thống, ông Biden đã nhanh chóng nêu ra 5 lý do ông tin bà Harris sẵn sàng cho vị trí đó. "Số 1, các giá trị mà cô ấy theo đuổi. Số 2, cô ấy thông minh như quỷ. Số 3, lưng cô ấy thẳng như cây thông nòng súng. Số 4, cô ấy rất nguyên tắc và số 5, cô ấy đã có vô vàn kinh nghiệm tại bang lớn nhất nước Mỹ khi điều hành cơ quan tư pháp tiểu bang có quy mô chỉ sau Bộ Tư pháp liên bang". Việc làm Tổng chưởng lý của California giúp bà Harris tạo dựng mối liên hệ với Beau, con trai của ông Biden, người giữ chức vụ tương tự ở bang Delaware và đã qua đời vào năm 2015 vì ung thư. "Tôi biết Beau tôn trọng Kamala và công việc của cô ấy như thế nào, và điều đó có ý nghĩa rất lớn đối với tôi, thành thật mà nói với bạn, khi tôi đưa ra quyết định này", ông Biden từng nói trong lần xuất hiện đầu tiên với Harris với tư cách là ứng viên phó tổng thống của Đảng Dân chủ.

Đài CNN từng mô tả là khi đi vận động tranh cử, bà Harris luôn cười rất tươi nhưng khi làm việc tại Thượng viện, "công tắc công tố viên luôn ở trạng thái bật". Các đoạn clip hồi năm 2017 quay cảnh bà Harris hỏi dí Bộ trưởng Tư pháp khi đó là Jeff Sessions trong một phiên điều trần về Nga đã được lan truyền gần đây. Những câu hỏi sắc bén và liên tục của bà Harris khiến ông Sessions phải thốt lên đầy bực tức: "Đừng có dồn tôi như vậy. Điều đó khiến tôi lo lắng".

NGUYỄN HƯNG