Bức tranh gia đình thời nay đang sáng dần lên
PNTĐ-Nhân ngày Gia đình Việt Nam, báo PNTĐ đã có cuộc trò chuyện với chuyên gia tâm lý, Thạc sĩ (Th.S) Đinh Đoàn về những vấn đề mà gia đình hiện nay phải đối mặt.
P.V: Trên thế giới có ngày của mẹ, ngày của cha, nhưng “Ngày Gia đình” chỉ Việt Nam mới có, trong con mắt của một chuyên gia tâm lý, ông đánh giá thế nào về gia đình hiện nay?
 |
| Chuyên gia tâm lý Đinh Đoàn |
PV: Vậy đâu là những mảng sáng, mảng tươi màu của gia đình thời hiện đại?
Th.S Đinh Đoàn: Quy mô gia đình ngày càng nhỏ, chủ nghĩa cá nhân ngày càng tăng, mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình lỏng lẻo. Mỗi người có nhiều cơ hội “mở cửa trái tim” với bên ngoài nên nguy cơ sa ngã nhiều hơn, tình cảm giữa các thành viên trong gia đình đối với nhau nhiều lúc được “quy ra tiền”… Tất cả điều đó dẫn tới hậu quả là gia đình ít bền vững hơn.
PV: Chúng ta nên tiếp nhận sự thay đổi đó như thế nào để cuộc sống gia đình không bị chi phối và tác động quá nhiều trước những mặt trái của nền kinh tế thị trường?
Th.S Đinh Đoàn: Trên con đường nhỏ, hẹp, đông đúc, những chiếc xe máy, xe con dễ lách lên phía trước hơn là những chiếc xe buýt kềnh càng. Gặp cảnh tắc đường, người ta cũng dễ thoát hiểm nếu đi xe nhỏ hơn. Gia đình hạt nhân cũng giống như những chiếc xe máy, xe con vậy. Tuy nhiên, gia đình hạt nhân khiến người ta cảm thấy cô đơn hơn, khi gặp khó khăn, hoạn nạn, người ta ít trông đợi ở sự giúp đỡ của những người khác trong gia tộc, vô tình hình thành nên thói ích kỉ, vô cảm.
Th.S Đinh Đoàn: So với vài chục năm trước đây, đời sống gia đình bây giờ no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc hơn. Không còn nhiều cảnh “chồng chúa vợ tôi”, hay cha mẹ ép buộc, can thiệp vào đời sống của con cái quá mức. Người ta đã quan tâm tới việc học hành, nghỉ ngơi, vui chơi, tham quan, du lịch và hưởng thụ văn hóa tinh thần nhiều hơn, không chỉ suốt ngày quẩn quanh với việc kiếm miếng cơm, manh áo như trước đây.
PV: Thực tế, cuộc sống hiện đại cùng với nền kinh tế thị trường đã khiến cho nhiều quy chuẩn xã hội phải thay đổi để phù hợp. Và gia đình cũng không nằm ngoài vòng quay đó, vậy theo ông những vấn đề mà gia đình phải đối mặt hôm nay là gì?
PV: Chúng ta nên tiếp nhận sự thay đổi đó như thế nào để cuộc sống gia đình không bị chi phối và tác động quá nhiều trước những mặt trái của nền kinh tế thị trường?
Th.S Đinh Đoàn: Cá nhân thay đổi, xã hội thay đổi, không thể có các gia đình “nguyên nếp cũ”. Chúng ta cần có thái độ vừa tiếp thu cái mới, vừa điều chỉnh cho nó phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội hiện nay, nhưng vẫn giữ được những mặt tích cực của gia đình xưa cũ. Trước kia tam đại, tứ đại đồng đường mới là “đại phúc”, nay ta chấp nhận chia đại gia đình thành những gia đình nhỏ, nhưng phải giữ được sự quan tâm, chăm sóc, có trách nhiệm với nhau. Trước kia ông bà, cha mẹ nói, con cái phải vâng lời, nay ta chấp nhận “cùng lắng nghe nhau”, con cái nói, người lớn cũng cần biết “nghe lời”, nếu đó là “lời vàng ngọc”.
 |
| Ảnh minh họa |
Trước kia ta đề cao sự tần tảo sớm hôm của người mẹ, sự chịu thương chịu khó của người cha, nay ta khuyến khích, đề cao những người cha, người mẹ biết vươn lên trong học tập, khẳng định vị trí của mình trong xã hội, kiếm được nhiều tiền bằng cách chính đáng để cuộc sống gia đình ấm no hơn, khá giả hơn. Mỗi gia đình giống như một cơ thể sống, có khả năng đề kháng khác nhau trước tác động của ngoại cảnh, môi trường.
PV: Có ý kiến cho rằng dù thời đại nào thì nếp nhà của gia đình cũng cần giữ gìn. Bởi nó là "cái trụ" để giúp "ngôi nhà gia đình" đứng vững…
Th.S Đinh Đoàn: Đúng là chúng ta phải xây dựng và bảo vệ “nếp nhà”, nhưng mỗi thời phải có những “nếp nhà” khác nhau. Để gia đình thực sự là gia đình, yếu tố gắn bó, tình yêu thương, sự quan tâm, giúp đỡ và tôn trọng lẫn nhau phải giữ được. Để làm được việc này, mỗi cá nhân phải tự rèn ý thức cho bản thân, người lớn cần gương mẫu, xã hội cần khuyến khích, tuyên dương, giới truyền thông phải điều chỉnh, định hướng, Nhà nước phải có chính sách phù hợp.
Ở đâu cũng thấy có các cuộc thi người đẹp, thi hát, thi tài năng nhưng ít thấy thi “người cha mẫu mực”, “người mẹ tuyệt vời”, “những đứa con hiếu thảo”, hay nêu gương, ca ngợi những người cha, người mẹ là những người lao động bình thường, nhưng biết giáo dục con nên người, biết vượt lên chính mình để có cuộc sống gia đình ấm no, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc hơn.
PV: Ngày nay mô hình gia đình hạt nhân rất phổ biến, theo ông mô hình này có những ưu điểm gì so với mô hình gia đình truyền thống trước đây? Đồng thời nó cũng có những nhược điểm gì?
PV: Xin cảm ơn ông đã tham gia cuộc trò chuyện này!
Hạ Thi (thực hiện)
