Kỳ 2: “ Hố đen” ở gần, hậu quả không xa từ phim ảnh

Cảnh phim “Sơn hà lệnh” với nhiều ẩn ý tình cảm trên phim khiến khán giả hâm mộ

“Hố đen” ngay trước mắt mỗi gia đình

Nửa đầu năm 2021 này, khán giả trẻ Việt Nam và khán giả một số nước châu Á phát cuồng vì bộ phim truyền hình Trung Quốc “Sơn hà lệnh”. Đến nay, phim thu hút hơn chục tỷ lượt xem, được nhiều đài truyền hình khu vực châu Á mua phát sóng, trong đó có Việt Nam. Như vậy, đương nhiên phụ huynh nào cũng sẽ tin rằng đó là một sản phẩm văn hóa tốt, không có gì cần quan tâm khi thấy con em mình xem phim. Nhưng, điều không ngờ là chính ở nơi được hàng tỷ khán giả tung hô, yêu thích ấy lại tiềm ẩn những “hố đen” không hề vô hình đối với nhận thức, tình cảm của khán giả trẻ.

“Sơn hà lệnh” là bộ phim truyền hình Trung Quốc được chuyển thể từ tiểu thuyết đam mỹ (tình yêu nam - nam) nổi tiếng của tác giả Priest. Khi chuyển thể, bộ phim đã lược đi các yếu tố tình cảm yêu đương mặn nồng giữa hai nam nhân vật chính, “cải biên” thành tình tri kỷ. Tuy nhiên, “Sơn hà lệnh” được xem là một bộ phim khá táo bạo khi cố tình để hai nhân vật chính vẫn có những màn tương tác khá tình cảm với nhau, hơn cả một tình bạn hay tri kỷ thông thường. Vì vậy, khán giả vẫn nhìn thấy nhiều màu sắc tình yêu trong đó. Cho đến thời điểm này, cơn sốt này vẫn chưa hề hạ nhiệt.

Trước “Sơn hà lệnh”, năm 2019, châu Á cũng đã trải qua một cơn sốt dữ dội với phim “Trần tình lệnh”. Hai nam diễn viên chính đóng phim này ngay sau đó đã trở thành những nhân vật nghệ sĩ hàng đầu Trung Quốc. “Trần tình lệnh” cũng lại là bộ phim đam mỹ chuyển thể từ tác phẩm “Ma đạo tổ sư” của tác giả Mặc Hương Đồng Khứu. Tiểu thuyết này hiện cũng được xuất bản tại Việt Nam và dễ dàng tìm thấy ở nhiều hiệu sách.

Sức hấp dẫn và mức độ ảnh hưởng khá bất thường của những bộ phim đam mỹ chuyển thể này đã khiến vừa qua các nhà sản xuất Trung Quốc rầm rộ mua bản quyền và sản xuất hàng loạt tác phẩm tương tự. Hiện nay, một loạt phim dòng phim này đã quay xong và chờ phát sóng. Nếu những phim này thuận lợi lên sóng, chắc chắn sẽ có ảnh hưởng không nhỏ đến thế hệ khán giả trẻ hiện nay.

Trước tình hình này, chúng ta hãy khoan nói đến nội dung phim, đến việc các nhà sản xuất đã “biến tướng” mối tình của các nam nhân vật chính đến đâu, nhưng, có thể nhận thấy sự ảnh hưởng đến nhận thức với thế hệ trẻ không hề ít hơn so với việc đọc trên tiểu thuyết. Dẫu trên phim các nhân vật không nói lời tình ái, không có yếu tố sắc dục, chỉ là tình cảm bền chặt, tri kỷ. Nhưng, khán giả trẻ lại không dừng ở đó, họ cuồng lên thần tượng cặp đôi nam - nam chính trong tác phẩm, tham gia vào các nhóm, hội để xây dựng cuộc tình cho hai nhân vật ngoài nội dung phim.

“Chắp cánh” cho trào lưu “cuồng” tình yêu nam - nam từ các phim này, các nhà sản xuất, các đơn vị kinh doanh đục nước béo cò đã cho sản xuất hàng loạt sản phẩm lưu niệm từ bộ phim như những cặp búp bê đôi tình cảm, sticker, sổ sách, bút giấy, móc treo chìa khóa… rất hợp thị hiếu học sinh. Trên những sản phẩm ấy, cặp đôi nam-nam diễn viên không còn là tình tri kỷ như trên phim, mà họ tình cảm hơn rất nhiều. Như thế đủ thấy, khán giả trẻ với những tâm hồn còn non nớt có thể dễ bị rơi vào những nhận thức nhầm lẫn, chưa chuẩn về vấn đề giới, tình cảm từ tác động của chính những bộ phim này?

Trên thế giới giải trí mạng, hiện nay tràn ngập các bộ phim tình yêu nam - nam, nữ - nữ từ điện ảnh của nhiều quốc gia khác. Đặc biệt là Thái Lan được coi là “lãnh địa” của phim boylove (tình yêu nam -nam), với nhiều bộ phim nổi tiếng rầm rộ như: “Tình yêu vô hạn”, “Câu đố của tử thần”, “Vì chúng ta là một đôi”, “Đếm 10 là hôn”… Với điện ảnh Thái Lan, do sự thoải mái và rộng rãi của dòng phim này nên chuyện yêu đương, hôn nhau, thậm chí cả chuyện sex của cặp đôi cũng được thể hiện bình đẳng như những bộ phim tình cảm bình thường khác. Và, điều quan ngại là khán giả tuổi học đường rất quan tâm đến các phim này, các em “lặn ngụp” trong các group, diễn đàn bình luận, bày tỏ cảm xúc về phim, say mê cổ vũ cho các cặp đôi trên phim. Nhiều bạn học sinh cấp ba còn không ngần ngại “cuồng” sưu tầm tất cả các hình ảnh, đồ lưu niệm, tạp chí… của các cặp đôi này dù cho giá mua sản phẩm lên đến hàng triệu đồng. Gần đây, phim Trung Quốc bắt đầu tấn công mạnh sang mảng tình yêu nữ - nữ với bộ phim truyền hình “Song kính”, lại tiếp tục dễ khiến các phụ huynh đứng ngồi không yên.

Cần sớm bảo vệ những trái tim non nớt

Nhiều năm nay, Việt Nam cũng như nhiều quốc gia khác đã khá cởi mở và vấn đề giới tính được nhìn nhận một cách bình đẳng cùng nhiều quyền dành cho LGBT. Vì vậy, cũng như văn học hay truyện tranh, việc có mặt dòng phim đam mỹ, bách hợp nói về tình yêu của LGBT là chuyện hết sức bình thường. Thế nhưng, vì nhiều bộ phim này quá nổi tiếng, lại được phát sóng rộng rãi, nhiều phim không hề gắn mác hạn chế tuổi do là phim cổ trang, hình ảnh trong sáng… nên cực kỳ dễ tiếp cận khán giả trẻ. Khi các em được sở hữu điện thoại thông minh, tivi kết nối internet, việc xem bất kể một bộ phim nào mình muốn trở nên quá đơn giản. Thế nên, chỉ một phút không sát sao, các em dễ dàng rơi vào các “hố đen” văn hóa mà bố mẹ không kịp phản ứng, ngăn chặn để tránh các hệ lụy của nó.

Những ngày gần đây, làng giải trí Trung Quốc đang có những động thái quyết liệt thực hiện các hành động do lo ngại sức ảnh hưởng của phim đam mỹ chuyển thể đối với khán giả nói chung và thế hệ trẻ nói riêng. Ngày 26/8 vừa qua, trên tờ Quang Minh nhật báo (một tờ báo lớn Trung Quốc) đã đưa ra cảnh cáo“chấn động” về việc phim ảnh đam mỹ chuyển thể có thể làm thẩm mỹ của đại chúng lệch lạc. Bài viết này cho rằng, nếu cứ để mặc cho chuyện này phát triển như vậy tất yếu sẽ khiến cho thẩm mỹ của đại chúng đi sai đường. Và, “đứng mũi chịu sào” chính là những người trẻ tuổi, những khán giả chính của bộ phim đam mỹ cải biên. Bài viết cho hay, một cuộc khảo sát đối với các nữ sinh nằm trong độ tuổi từ 15 đến 23 đã cho thấy, hoạt hình, truyền hình và điện ảnh, các chương trình giải trí tổng hợp là những con đường để họ tiếp xúc với các tác phẩm đam mỹ cải biên. Bài viết nhấn mạnh, để thu hút sự chú ý, một số bộ phim truyền hình đã đề cao sự mập mờ, trêu ghẹo của ngôn ngữ cơ thể của nam giới, thể hiện xu hướng tục tĩu, dung tục. “Sự phổ biến của các bộ phim truyền hình đam mỹ cải biên chắc chắn sẽ gây ra những sự hoang mang, lạc lối đối với các thanh thiếu niên đang bước vào giai đoạn then chốt định nhìn nhân sinh quan, giá trị quan”- bài báo viết.
Như vậy, có thể thấy, trước “cơn lốc” của giải trí thời đại, “hố đen” văn hóa dường như ngày càng mở rộng và dễ dàng “nuốt chửng” những tâm hồn còn non nớt, người lớn không thể đứng ngoài cuộc được. Đặc biệt khi trào lưu này đang gây “bão” ở Việt Nam khi từ đầu năm đến giờ một số đơn vị tư nhân đã sản xuất webdrama phát mạnh phim về đề tài này, có yếu tố tình ái rõ rệt, nhiều bộ phim điện ảnh lạm dụng hình ảnh giới LGBT để gây shock, hấp dẫn khán giả… Vì mới manh nha nên Việt Nam cũng cần sớm có chính sách cho vấn đề này, tránh để bùng nổ như Trung Quốc rồi mới lo đi thu xếp hậu quả.

Theo nhà văn Võ Thị Xuân Hà: “Rất cần các nhà giáo dục, báo chí truyền thông chung tay để con em chúng ta không bị rơi vào những hệ lụy tiêu cực hiện nay trên mạng xã hội, trong các tác phẩm chứa đựng sự dung tục, đi ngược truyền thống văn hóa dân tộc Việt”.

Nhà văn Mèo Xù cho rằng: “Ở tuổi mới lớn, tâm lý rất dễ bị ảnh hưởng theo phim ảnh, cũng như các hành vi trên phim. Độ tuổi này lại đang mong muốn được khám phá về giới tính, tình cảm yêu đương, nên nhu cầu xem phim càng cao. Tôi nghĩ, điều cần thiết là cha mẹ cần quản lý và biết được rõ các con mình đang xem gì, xu hướng thích thể loại phim gì, rồi tìm hiểu vì sao con lại thích thể loại đó. Từ đó hướng cho các con xem những bộ phim giải trí có nội dung màu sắc khác, mang tính lạc quan phong phú về cuộc sống, lứa tuổi học hành, phù hợp với các em”.

Tiến sĩ Văn hoá Đặng Thiếu Ngân, Giám đốc Đối ngoại Naver Việt Nam cho rằng: “Thực tế phim, truyện đam mỹ không khác gì các phim, truyện ngôn tình. Chỉ là thay vì nhân vật chính là nam - nữ thì là nam - nam. Nội dung đương nhiên cũng sẽ phong phú như các sản phẩm ngôn tình khác: Đủ drama, ngọt, hài, cổ trang, hiện đại... Chưa kể, nhiều truyện đam mỹ có yếu tố sắc dục. Với các bé còn nhỏ, ở tuổi vị thành niên sẽ rất có hại. Có thể, phim, truyện sẽ ảnh hưởng đến nhận thức của các cháu vì các cháu chưa thực sự hiểu về giới tính. Cũng có thể xảy ra những sai lầm giới khi các cháu tin vào truyện hay phim. Theo tôi, dù là phim, truyện được phát hành chính thức hay bản online thì cơ quan chịu trách nhiệm quản lý, phát hành hoặc kiểm duyệt có trách nhiệm sàng lọc nội dung, không để lọt những nội dung xấu, có thể gây tác hại đến thế hệ chưa trưởng thành thông qua việc tin tưởng, say mê phim, truyện. Ngoài ra, quan trọng, cần thiết nhất vẫn là giáo dục ở gia đình. Ở nhà, bố mẹ cần kiểm soát, theo sát sở thích, hoạt động của con. Việc giảng giải cho con biết không nên tiếp cận những thứ chưa phù hợp, không tốt cho con là điều nên làm”.

Kỳ 3: Cách nào để tránh xa “hố đen” văn hóa

NAM PHONG