Trao quyền năng chính trị cho phụ nữ: Bước ngoặt 78 năm, cơ hội bình đẳng giới
Bài 3: Huy động nguồn lực, chuyển biến nhận thức và hành động
(PNTĐ) - Gần 4 thập kỷ sau đổi mới, Việt Nam đang bước vào một kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Để thực hiện mục tiêu trở thành nước thu nhập trung bình cao năm 2030 và có thu nhập cao năm 2045, Việt Nam cần huy động toàn diện các nguồn lực trong đó có vai trò của phụ nữ, để đi vào một quỹ đạo phát triển cao hơn, bền vững hơn.
Trong buổi thăm Học viện Phụ nữ Việt Nam và gặp mặt cán bộ Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam nhân kỷ niệm Ngày Phụ nữ Việt Nam 17/10 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng nhấn mạnh: “Bước vào thời kỳ đổi mới, hội nhập và phát triển, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm sâu sắc đến công tác cán bộ nữ và bình đẳng giới với quan điểm xuyên suốt là bảo đảm bình đẳng thực chất giữa nam và nữ về cơ hội, sự tham gia và thụ hưởng trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội”.
Tại Quốc hội – cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, tỷ lệ nữ đại biểu tăng qua các nhiệm kỳ. Các nữ đại biểu đã luôn thể hiện bản lĩnh, trí tuệ, tài năng, tâm huyết, xứng đáng là những phụ nữ ưu tú, đại biểu của Nhân dân. Từ chỉ có 10 nữ đại biểu trong Quốc hội khoá I, đến nay số nữ đại biểu Quốc hội khoá XV đã có 151 đồng chí, chiếm tỷ lệ là 30,26%, được đánh giá là cao so với các quốc gia trong khu vực và trên thế giới. Các nữ đại biểu Quốc hội đều có trình độ đại học trở lên, trong đó có 79,5% nữ đại biểu có trình độ trên đại học; 30 đại biểu dưới 40 tuổi (chiếm 19,86%).
Chỉ ra khó khăn lớn nhất mà phụ nữ phải đối mặt vẫn là định kiến xã hội về giới, bà Phan Thị Hồng Hà, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ Tư pháp) cho rằng, một bộ phận chị em phụ nữ cũng còn tự ti, an phận, ngại xông pha vào những công việc có nhiều thách thức dù là số lượng này ngày càng giảm. Trách nhiệm với gia đình, con cái cũng là rào cản trong việc thực hiện các quyền của phụ nữ như tham gia các khóa đào tạo dài hạn hoặc học tập ở nước ngoài, đi công tác địa phương…
Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội Hà Nội Bạch Liên Hương cho biết: “Bình đẳng giới là một trong những chìa khóa để xóa bỏ bạo lực trên cơ sở giới. Chính vì vậy, công tác bình đẳng giới luôn được Thành ủy, HĐND, UBND Thành phố quan tâm, chú trọng, chỉ đạo triển khai thực hiện. Năm 2024 là năm được gọi là năm tăng tốc, có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030; các Chương trình, Đề án, dự án liên quan đến bình đẳng giới và thúc đẩy sự tiến bộ của phụ nữ.
Thời gian qua, thành phố Hà Nội đã triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình tăng cường sự tham gia bình đẳng của phụ nữ vào vị trí lãnh đạo và quản lý ở các cấp hoạch định chính sách giai đoạn 2021-2030, các chỉ tiêu về Chiến lược quốc gia bình đẳng giới giai đoạn 2021-2030 tiếp tục được các Sở, ngành Thành phố và UBND các quận, huyện, thị xã quan tâm thực hiện.
Nhiều chỉ tiêu về bình đẳng giới đạt và vượt kế hoạch như: Tỷ lệ nữ lãnh đạo chủ chốt chính quyền cả 3 cấp đều đạt chỉ tiêu trên 60% (cấp tỉnh đạt 100%, cấp huyện đạt 66,7%, cấp xã đạt 61,14% (20/30 quận huyện có nữ lãnh đạo chủ chốt).
Hiện nay, thành phố Hà Nội đang có các nữ lãnh đạo chủ chốt như: Bí thư Thành uỷ Bùi Thị Minh Hoài; Chủ tịch Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thành phố Nguyễn Lan Hương; Phó Chủ tịch UBND thành phố Vũ Thu Hà; Phó Chủ tịch Thường trực HĐND thành phố Phùng Thị Hồng Hà; Giám đốc Sở Du lịch Đặng Hương Giang; Giám đốc Sở Lao động – TB&XH Bạch Liên Hương…
Công tác bình đẳng giới vì sự tiến bộ phụ nữ ở các quận huyện cũng được sự quan tâm sát sao, đội ngũ nữ cán bộ chủ chốt đang ngày càng khẳng định vai trò, vị trí của mình. Điển hình như, quận Ba Đình trong những năm qua luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của các cấp lãnh đạo Đảng, chính quyền.
Đến nay, đội ngũ nữ cán bộ chủ chốt của quận Ba Đình chiếm 56,2%; tỷ lệ nữ tham gia cấp ủy đạt 36% ở cấp quận và 39% ở cấp phường; tỷ lệ nữ tham gia Hội đồng nhân dân đạt 37,5%; tỷ lệ nữ Bí thư Đảng ủy phường là 64%.
Thời gian tới, quận Ba Đình phấn đấu đến năm 2025 đạt 60% và đến năm 2030 đạt 75% cơ quan quản lý Nhà nước, chính quyền cấp quận, phường có lãnh đạo chủ chốt là nữ; tỷ lệ cấp ủy viên nữ đạt từ 15% trở lên và có cán bộ nữ trong Ban Thường vụ cấp ủy; phấn đấu tỷ lệ cán bộ trẻ (dưới 42 tuổi đối với cấp quận, dưới 40 tuổi đối với cấp phường) từ 10% trở lên (tính cả nhiệm kỳ).
Bày tỏ niềm phấn khởi về đội ngũ cán bộ nữ ở quận tương đối cao, bà Đinh Thị Phương Liên, Chủ tịch Hội LHPN quận Ba Đình cho rằng thách thức đặt ra là xây dựng đội ngũ cán bộ trẻ hiện nay. Các cấp uỷ quận đã rất quan tâm chỉ đạo, triển khai thực hiện đủ, vượt tỷ lệ nữ tham gia cấp uỷ các cấp, bố trí cho các chị em đảm nhận các chức danh chủ chốt ở hệ thống chính trị cấp phường, các phòng, ban ngành, đoàn thể.
Chính phủ hiện có 3 thành viên nữ là Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng. Mục tiêu đề ra cho năm 2025 là 60% các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ có lãnh đạo chủ chốt là nữ chiếm 50%. Trên bảng xếp hạng bình đẳng giới trong tham chính, Việt Nam hiện đứng thứ 47/187 quốc gia.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại Quốc hội Tôn Nữ Thị Ninh chia sẻ về những khó khăn với phụ nữ tham chính. Theo bà Ninh, những định kiến, rào cản về việc phụ nữ tham chính vẫn tồn tại dưới nhiều hình thức. Thậm chí, có những lời khen dành cho phụ nữ vẫn ẩn chứa định kiến của xã hội. "Phụ nữ thường được khen là tỉ mỉ, giải quyết rất tốt những công việc cụ thể. Nhưng ẩn ý đằng sau là nói chị em thiếu tầm nhìn xa trông rộng. Trên thực tế, thông điệp cơ bản là chỉ có nam giới mới làm chiến lược còn chị em chỉ làm sách lược. Thành thử, định kiến trong xã hội vẫn còn" - Bà Tôn Nữ Thị Ninh nhấn mạnh và đặt ra vấn đề cần thay đổi tư duy và hành động.
Đại biểu Bùi Hoài Sơn (Đoàn Hà Nội) cho rằng: Các nữ đại biểu đang đối mặt với không ít thách thức. Trước hết, họ phải cân bằng trách nhiệm với gia đình và công việc, đồng thời đáp ứng kỳ vọng từ phía cử tri về việc đưa ra các ý kiến và sáng kiến có chiều sâu và tính thực tiễn. Điều này đòi hỏi sự tự chủ, tinh thần trách nhiệm và khả năng điều phối linh hoạt để có thể hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ.
Bên cạnh đó, khi làm việc trong môi trường nghị trường đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao, áp lực công việc lớn, nên các nữ đại biểu cũng cần khẳng định năng lực của mình để vừa đáp ứng sự kỳ vọng từ người dân, vừa tạo dựng niềm tin trong các quyết sách lớn. Tuy nhiên, đại biểu cũng nhận thấy đây là một cơ hội quý báu để các nữ đại biểu phát huy hết khả năng và thế mạnh của mình. Họ không chỉ có tiếng nói mạnh mẽ trên nghị trường mà còn có thể thúc đẩy những thay đổi tích cực trong chính sách, nhất là trong các vấn đề về bình đẳng giới, giáo dục, y tế và an sinh xã hội.
Với sự nhạy bén và tinh tế, các nữ đại biểu thường đưa ra những giải pháp có tính nhân văn cao, sát với đời sống của nhân dân, từ đó góp phần xây dựng giá trị bền vững. “Các nữ đại biểu hiện nay đang khẳng định được bản lĩnh và năng lực, trở thành những đại diện đáng tin cậy cho tiếng nói của cử tri và đóng góp mạnh mẽ vào một Quốc hội và Hội đồng nhân dân hiện đại, tiến bộ, gần gũi hơn với nhân dân” đại biểu Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh.
Để vượt qua được những rào cản vô hình là định kiến giới để hoạt động tích cực, cống hiến cho công việc và sự nghiệp, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng “cũng là điều mỗi nữ đại biểu dân cử phải rất bản lĩnh và cố gắng”. Còn theo đại biểu Trương Xuân Cừ (Đoàn Hà Nội), trong xu thế phát triển hiện nay và cùng với chủ trương của Đảng, cần quan tâm chỉ tiêu phụ nữ tham gia lĩnh vực chính trị, cán bộ làm công tác chủ chốt. Chỉ cần công tác cán bộ làm tốt, đủ chỉ tiêu thì chắc chắn các chỉ tiêu khác dễ dàng thực hiện hơn.
Theo Chủ tịch Hội LHPN thành phố Hà Nội Lê Kim Anh, trở thành cấp ủy viên là niềm vinh dự đồng thời cũng là trách nhiệm rất lớn. Cán bộ nữ lãnh đạo ngoài những trách nhiệm, khó khăn, áp lực chung như nam giới còn có những khó khăn riêng như công việc gia đình, định kiến giới vẫn còn tồn tại. Đối với cán bộ của Hà Nội, trong đó có cán bộ nữ, mỗi đồng chí phải không ngừng cố gắng rèn luyện về phẩm chất đạo đức, về bản lĩnh, thường xuyên trau dồi, nâng cao kiến thức, kỹ năng, xây dựng các mối quan hệ hài hoà, thực hiện kỷ cương, kỷ luật và trách nhiệm giải quyết công việc theo tinh thần Chỉ thị số 24-CT/TU của Thành uỷ Hà Nội, ứng xử đẹp, thanh lịch văn minh theo tinh thần Chỉ thị số 30-CT/TU.
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng: Bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, phụ nữ Việt Nam cần tiếp tục phát huy hơn nữa truyền thống vẻ vang; nỗ lực vượt qua khó khăn, thách thức; luôn đoàn kết, chung sức, đồng lòng, bằng phẩm chất, tài năng, trí tuệ, lòng nhân ái, với tinh thần quyết tâm cao, cùng cả nước nỗ lực phấn đấu thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội đã đề ra.
“Nhân Ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10, chúng ta nhiệt liệt chúc mừng và mong muốn phụ nữ Việt Nam hãy không ngừng phát huy truyền thống và phẩm chất tự tin, tự trọng, trung hậu, anh hùng, bất khuất, đảm đang, tinh thần tự lực, tự cường, khát vọng vươn lên; không ngừng đóng góp công sức, trí tuệ để xây dựng quê hương, đất nước ngày càng giàu đẹp.
Hãy không ngừng nỗ lực để trở thành người phụ nữ thời đại mới năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, lan tỏa tình cảm, sự ấm áp trong mỗi gia đình, mỗi cộng đồng, góc phố, xóm thôn, bản làng, tạo nên bức tranh đẹp, giàu bản sắc riêng có của Phụ nữ Việt Nam anh hùng"- Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh.
Tại cuộc gặp mặt nữ đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách ở Trung ương, nữ cán bộ cấp vụ trưởng của Văn phòng Quốc hội, Viện Nghiên cứu lập pháp, ngày 15/10/2024, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn mong muốn các nữ đại biểu Quốc hội, nữ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của Văn phòng Quốc hội, Viện Nghiên cứu lập pháp luôn đoàn kết, chung sức, chung lòng, trở thành một khối vững mạnh; phát huy cao độ trí tuệ, trách nhiệm, nhiệt huyết, tài năng và bản lĩnh, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của Quốc hội.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu, năm 2025 là năm “tăng tốc” để hoàn thành kế hoạch kinh tế - xã hội 5 năm; tạo tiền đề để thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; chuẩn bị cho Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV. Quốc hội cũng chuẩn bị cho cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI. Trong bối cảnh đất nước đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, Quốc hội sẽ quyết sách những vấn đề kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.
Để đạt được chỉ tiêu ít nhất 35% nữ đại biểu Quốc hội như Nghị quyết số 11-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đề ra, hơn ai hết, chính phụ nữ phải tự rèn luyện, đủ phẩm chất, năng lực như lời căn dặn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong buổi gặp mặt các nữ đại biểu Quốc hội ngày 5/6/2023: “Mỗi nữ đại biểu Quốc hội cần không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao phẩm chất đạo đức và trình độ, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ; phát huy được thế mạnh của phụ nữ, tạo sự thuyết phục cao trong ý kiến tham gia cũng như trong các hoạt động của Quốc hội. Đồng thời, các nữ đại biểu Quốc hội cũng cần phát huy bản lĩnh và trí tuệ, thực sự là những "bông hồng thép", là những tấm gương sáng về sự đoàn kết, phấn đấu, tiến bộ, phát triển và lan tỏa, truyền cảm hứng cho phụ nữ cả nước, nhất là thế hệ trẻ”.
Phẩm chất, năng lực, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cũng chính là yêu cầu được Tổng Bí thư Tô Lâm liên tục nói đến hiện nay. Ngay trong bài viết "Tinh - gọn - mạnh, hiệu năng - hiệu lực - hiệu quả", Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định: Điểm hội tụ chiến lược sau 40 năm đổi mới đang đem đến cơ hội lịch sử đưa đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, đồng thời đặt ra "yêu cầu cấp bách thực hiện quyết liệt cuộc cách mạng nhằm xây dựng hệ thống chính trị thật sự tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.
