Dấu ấn bản lĩnh và trí tuệ nữ đại biểu Quốc hội trên nghị trường lập pháp
Bài 1: Trí tuệ, quyết đoán và vai trò dẫn dắt nghị trường Việt Nam
(PNTĐ) - Gần 80 năm hình thành và phát triển, Quốc hội Việt Nam đi cùng lịch sử dân tộc, phản ánh ý chí, khát vọng của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong hành trình đó, các nữ đại biểu Quốc hội luôn là điểm sáng, mang tiếng nói của giới nữ và khẳng định bản lĩnh, trí tuệ, tinh thần dấn thân vì cộng đồng và sự công bằng xã hội.
Lịch sử dân tộc Việt Nam đã khắc ghi hình tượng những người phụ nữ kiên cường như: Hai Bà Trưng, Bà Triệu,… những nữ tướng người đã “phất cờ khởi nghĩa” vì độc lập dân tộc, trở thành biểu tượng của lòng yêu nước và khát vọng tự do. Tinh thần ấy được nối tiếp xuyên suốt qua các thời kỳ lịch sử, trong kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, trong xây dựng đất nước, những người phụ nữ trí thức, nhà khoa học, nhà lãnh đạo tiên phong trong công cuộc đổi mới đất nước.
Năm 1946, khi Quốc hội Việt Nam được thành lập, đại biểu phụ nữ đã có mặt trong cơ quan quyền lực cao nhất của Nhà nước - đây được cho là điều hiếm thấy trên thế giới. Từ nhiệm kỳ đầu tiên đến nay, các thế hệ nữ đại biểu Quốc hội bằng trí tuệ và bản lĩnh đã và đang không ngừng trưởng thành, trở thành những người hoạch định chính sách, giám sát quyền lực và bảo vệ lợi ích nhân dân.
Trải qua 80 năm hình thành và phát triển, Quốc hội Việt Nam tự hào có nhiều nữ lãnh đạo ở cấp cao nhất, khẳng định sự tiến bộ về bình đẳng giới trong chính trị.
Để lại ấn tượng, dấu ấn sâu đậm về đổi mới trong điều hành, tăng cường tính dân chủ và hiệu quả hoạt động của nghị trường Quốc hội phải kể đến là vai trò của nữ đại biểu Quốc hội, vị Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân.
Vào ngày 31/3/2016, tại kỳ họp thứ 11 của Quốc hội khóa XIII, bà Nguyễn Thị Kim Ngân khi được bầu làm Chủ tịch Quốc hội (nhiệm kỳ 2016 - 2021) đã được đánh giá rất cao về năng lực, trình độ và phong cách lãnh đạo. Đây là dấu mốc quan trọng khi lần đầu tiên trong lịch sử quốc hội nước ta xuất hiện một nữ Chủ tịch - điều thể hiện rõ sự tiến bộ trong bình đẳng giới và nâng lên vị thế của phụ nữ trong bộ máy quyền lực nhà nước.
Nữ Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân được nhận xét là một lãnh đạo có kinh nghiệm, bản lĩnh, điều hành tốt; người đại diện cho sự tiến bộ về bình đẳng giới trong lãnh đạo; người đã cùng Quốc hội nâng cao chất lượng hoạt động lập pháp, giám sát và thể hiện được vai trò của Quốc hội trong bối cảnh đổi mới và hội nhập.
Các đại biểu Quốc hội từng nhận xét đặc biệt ấn tượng sự điều hành của nữ Chủ tịch trong các phiên chất vấn. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân điều hành rất mạch lạc, rất dễ theo dõi và đã nêu ra vấn đề cũng như giải quyết vấn đề rất khoa học, linh hoạt được cử tri theo dõi và đánh giá cao. Nữ Chủ tịch Quốc hội có sự mềm mại, uyển chuyển không gây sự căng thăng trong phiên chất vấn nhưng kết quả vẫn đạt được như mong muốn. Điều này thể hiện đặc tính của người phụ nữ Việt Nam là “lạt mềm buộc chặt”, nhiều nội dung chất vấn rất là gay gắt nhưng lại dịu xuống và đi đến kết quả cuối cùng là giải quyết được vấn đề.
Phát biểu tại phiên thảo luận ngày 26/3/2021, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh: Có đại biểu hôm qua thảo luận tại tổ đã nói, nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, dù chúng ta bước đi trên "con đường không trải hoa hồng" nhưng chúng ta vẫn thành công, để lại những dấu ấn nổi bật, là những năm tháng không thể nào quên. Từng đại biểu Quốc hội, từng Đoàn đại biểu Quốc hội, chúng ta đã trải qua những công việc rất trách nhiệm trước cử tri và nhân dân tại hội trường này trong suốt 5 năm qua trong những kỳ họp, những phiên họp, những cuộc hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách và những hội nghị chuyên đề để bàn về những công việc của Quốc hội. Chúng ta có quyền tự hào về những đóng góp của chúng ta, của từng đại biểu Quốc hội, từng Đoàn đại biểu Quốc hội, từng cơ quan của Quốc hội đã thực hiện đúng lời hứa với cử tri. Đó là chúng ta hành động vì lợi ích của nhân dân, vì lợi ích của quốc gia, dân tộc. Quốc hội khóa XIV đã để lại một nền tảng vững chắc cho khóa XV và các khóa tiếp theo!”.
Nữ đại biểu 5 khoá liên tiếp (từ khoá X đến khoá XIV) và là Phó Chủ tịch Quốc hội 3 khoá liên tiếp (XII, XIII, XIV) - bà Tòng Thị Phóng là người phụ nữ dân tộc thiểu số (dân tộc Thái) đầu tiên giữ cương vị cao trong Quốc hội. Bà nổi tiếng với phong cách mềm mỏng mà quyết đoán, luôn đấu tranh vì quyền con người và công bằng xã hội.
Tiếp nối truyền thống của các nữ Chủ tịch, Phó Chủ tịch Quốc hội, hiện nay, bà Nguyễn Thị Thanh, Phó Chủ tịch Quốc hội, mang đến hình ảnh một nữ lãnh đạo bản lĩnh, sâu sát, có tư duy cải cách và nhân văn. Bà Nguyễn Thị Thanh là đại biểu Quốc hội các khoá XIII, XIV, XV; Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng khóa XI, Ủy viên Trung ương Đảng khóa XII, XIII
Bên cạnh đó, còn có nhiều nữ Chủ nhiệm Ủy ban của Quốc hội như: Bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhiều nhiệm kỳ liên tiếp, người góp phần hoàn thiện khung pháp lý bảo đảm quyền con người và cải cách tư pháp. Hiện tại, bà Lê Thị Nga là Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội. Bà Lê Thị Nga có 6 khóa liên tục là Đại biểu Quốc hội (khóa X, XI, XII, XIII, XIV, XV) - là người có số nhiệm kỳ làm Đại biểu Quốc hội nhiều nhất trong số các Đại biểu Quốc hội hiện nay.
Quốc hội khóa XV có 151 nữ đại biểu chiếm tỷ lệ 30,27% - đây là tỷ lệ khá cao so với các nước trên thế giới. Theo báo cáo của Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU), Việt Nam luôn nằm trong nhóm 10 nước châu Á - Thái Bình Dương có tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội cao nhất. Việt Nam đứng thứ 51 trên thế giới, thứ tư châu Á về tỷ lệ nữ đại biểu Quốc hội.
Các nữ đại biểu Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế trong các diễn đàn khu vực và quốc tế, tham gia các ủy ban về bình đẳng giới, phát triển bền vững, và quyền con người. So với các nước trên thế giới, Việt Nam có bước tiến nhanh, trong khi nhiều nước châu Á chỉ đạt 10-15% nữ nghị sĩ thì Việt Nam đã duy trì trên 30% nữ đại biểu Quốc hội qua nhiều nhiệm kỳ.
Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 95 năm thành lập Hội LHPN Việt Nam (ngày 2/10/2025) Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Từ những ngày đầu dựng nước và giữ nước, từ Hai Bà Trưng, Bà Triệu vang danh sử sách, đến các thế hệ phụ nữ thời đại Hồ Chí Minh “Anh hùng - Bất khuất - Trung hậu - Đảm đang”, phụ nữ Việt Nam luôn là điểm tựa của gia đình, là hậu phương vững chắc, là tiền tuyến dũng cảm…”
“Đảng, Nhà nước luôn nhất quán chủ trương thúc đẩy bình đẳng giới thực chất, mở rộng cơ hội cho phụ nữ tham gia lãnh đạo, quản trị, khởi nghiệp, khoa học công nghệ…”- Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định.
Ngày 17/10/2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh: “Ở bất cứ nơi đâu, trong bất cứ ngành nghề, lĩnh vực nào của đất nước, đều có sự hiện diện và vai trò to lớn, đóng góp bền bỉ, không mệt mỏi của chị em phụ nữ.”
Phát biểu tại cuộc gặp mặt các nữ đại biểu Quốc hội dịp 20/10/2025 vừa qua, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh: Qua các nhiệm kỳ Quốc hội, đặc biệt là Quốc hội khóa XV cho thấy sự cố gắng không ngừng nghỉ, sự đóng góp to lớn của các đồng chí nữ đại biểu Quốc hội. Mỗi đồng chí trong cơ quan tuy có phương pháp, cách làm khác nhau nhưng đều có đặc điểm chung là nhạy bén, sáng tạo, tận tụy, tâm huyết với phong trào, hướng tới mục tiêu vì sự tiến bộ của phụ nữ, xây dựng gia đình hạnh phúc, văn minh và cao hơn là vì sự phát triển phồn vinh của đất nước.
“Tôi mong rằng các nữ đại biểu Quốc hội, nữ cán bộ các cơ quan của Quốc hội… không ngừng nghiên cứu, lắng nghe, trang bị thêm kiến thức, kỹ năng phục vụ cho công tác, xây dựng hình ảnh đẹp của nữ đại biểu Quốc hội.”- Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chia sẻ.
Những phát biểu của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước thể hiện sự trân trọng, cũng là cam kết chính trị mạnh mẽ về bình đẳng giới trong cơ quan quyền lực cao nhất của Nhà nước.
