Lợi bất cập hại!

Ảnh minh hoạ

Vô tư “khoe” ảnh con trên mạng

Lâu nay, chị Nguyễn Thị Lương (ở quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) vẫn có thói quen đưa hình ảnh vui nhộn hàng ngày của con lên mạng xã hội để ông bà ở quê có thể theo dõi được các cháu. Đặc biệt khi con trai đầu của chị đạt giải Ba cuộc thi STEM ở trường, con gái đạt giải Nhất tiếng Anh… chị đều chụp cả bằng khen kèm ảnh con lên facebook, và rất hạnh phúc khi thấy rất nhiều người dành lời khen và chúc mừng con chị. 

Tuy nhiên, thời gian gần đây, chồng chị ra sức phản đối hành động này của vợ, yêu cầu chị xóa hết hình ảnh cũng như thông tin về trường học, địa chỉ nhà, nơi con hay đến... Chị không đồng ý bởi cho rằng, chồng chị đang kiểm soát mình một cách quá đáng. Việc chị đăng hình ảnh của con lên mạng xã hội là để giữ lại kỷ niệm và để gắn kết người thân ở xa. Cuối cùng, sau khi được giải thích rằng việc đăng thông tin cá nhân lên mạng vô tình đưa con vào nguy cơ bị bắt cóc, bị đe doạ và quan trọng là vi phạm quyền riêng tư của con, vợ chồng chị Lương phải đi đến thoả thuận là chỉ đăng các bài viết dưới chế độ người thân trong gia đình. 

Chị Lương là một trong số rất nhiều bà mẹ vẫn luôn đăng các hình ảnh của con mỗi ngày lên mạng, từ kỷ niệm ngày con vào lớp một, ngày sinh nhật cho đến các hoạt động ở trường. Đa số người dùng facebook đều nghĩ như chị Lương là muốn lưu giữ một dấu mốc, một kỷ niệm đẹp về con. Thế nhưng, nguy hiểm hơn, nhiều cha mẹ lại chia sẻ hình ảnh con một cách quá đà, đăng tải gần như tất cả mọi thông tin về con mà không lường trước các hệ lụy. Ngoài nguy cơ bị bắt cóc, trẻ còn có thể là nạn nhân của các hành vi xâm hại, đe dọa... 

Thực tế, đã có quãng thời gian nổi cộm tình trạng các đối tượng lừa đảo gọi điện cho phụ huynh thông báo con họ đang cấp cứu trong bệnh viện, cần chuyển tiền để bác sĩ mổ gấp, cho thấy một thực tế là nguy cơ bị tổn hại trên mạng xã hội đối với trẻ em cũng ngày càng gia tăng, diễn ra ở mọi lúc, mọi nơi.

Đặt vấn đề những thông tin rất riêng đó ở đâu ra để đối tượng lừa đảo có thể lợi dụng, ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em từng chia sẻ: Thực tế cho thấy, những bằng khen, bảng điểm, hay các hình ảnh bố mẹ đã chia sẻ trên mạng xã hội (MXH) là nguồn để các đối tượng xấu khai thác. Không ít bố mẹ vẫn vô tư chia sẻ hình ảnh, thông tin con học trường nào, đang có hoạt động gì, thậm chí còn định vị địa điểm của con đăng tải lên mạng xã hội. 

“Cha mẹ, người thân trong gia đình cần phải chủ động bảo vệ con em mình trên môi trường mạng. Phụ huynh cần phải học cách làm cha mẹ, chủ động tìm hiểu nâng cao nhận thức, kiến thức, cách thức để bảo vệ con em mình tốt hơn trên môi trường internet; cũng như hướng dẫn con khai thác tốt thế mạnh của công nghệ, đồng thời hạn chế con em tiếp xúc với thông tin xấu độc trên mạng”- ông Đặng Hoa Nam nhấn mạnh.
Hành vi xâm phạm quyền trẻ em
Từ khi Luật Trẻ em có hiệu lực và sau đó là Nghị định 56/2017/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Trẻ em năm 2016 triển khai thực hiện, nhiều bậc cha mẹ đã có kiến thức về việc pháp luật nghiêm cấm “công bố, tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em mà không được sự đồng ý của trẻ em từ đủ 7 tuổi trở lên và của cha, mẹ, người giám hộ của trẻ em” (Điều 6 Luật Trẻ em). 

Nghị định 56 hướng dẫn thi hành cũng giải thích rõ thông tin bí mật đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em bao gồm: Tên, tuổi; đặc điểm nhận dạng cá nhân; thông tin về tình trạng sức khỏe và đời tư được ghi trong bệnh án; hình ảnh cá nhân; thông tin về các thành viên trong gia đình, người chăm sóc trẻ em; tài sản cá nhân; số điện thoại; địa chỉ thư tín cá nhân; địa chỉ, thông tin về nơi ở, quê quán. Ngoài ra, còn có địa chỉ, thông tin về trường, lớp, kết quả học tập và các mối quan hệ bạn bè của trẻ em; thông tin về dịch vụ cung cấp cho cá nhân trẻ em. 

Điều 32 Bộ luật Dân sự cũng quy định cá nhân (kể cả trẻ em) có quyền đối với hình ảnh của mình. Việc sử dụng hình ảnh của cá nhân phải được người đó đồng ý hoặc người đại diện theo pháp luật của người đó.

Đặc biệt, Luật An ninh mạng có hiệu lực từ ngày 1/1/2019 cũng đề cập đến vấn đề này khi quy định trẻ em có quyền được giữ bí mật đời sống riêng tư và các quyền khác khi tham gia trên không gian mạng (Điều 29).

Như vậy, có thể hiểu rằng việc cha mẹ việc đăng ảnh, bảng điểm của con từ đủ 7 tuổi trở lên lên Facebook, vừa vi phạm Luật Trẻ em, vừa vi phạm Luật An ninh mạng. 

Bà Nguyễn Phương Linh, Giám đốc Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) cho biết, dù cha mẹ luôn có nhu cầu “khoe” con, nhưng trước khi chia sẻ bất cứ thứ gì liên quan đến con cái, cha mẹ nên suy nghĩ liệu việc đó có ảnh hưởng đến tâm lý của chính con mình hay không, liệu trẻ có muốn cho mình chia sẻ những hình ảnh đó lên hay không. 

Thạc sỹ Trần Thị Mạnh Linh, chuyên gia tâm lý học đường cũng đề xuất: Một trong những giải pháp để chống lộ dữ liệu về trẻ em là từ ý thức của cha mẹ. Đặc biệt, trong thế giới số, với sự phát triển như vũ bão của mạng xã hội, các bậc phụ huynh nên thận trọng và tiết chế khi đăng tải thông tin, hình ảnh của con lên mạng xã hội.