Anh hùng lao động Trịnh Thị Toan: Người thợ giỏi có bàn tay vàng
(PNTĐ) - Vừa qua, Trung ương Hội LHPN Việt Nam phối hợp với Văn phòng Chính phủ và Bộ Nội vụ tổ chức buổi gặp mặt của Thủ tướng Chính phủ với nữ tướng, nữ anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, nữ anh hùng lao động, các nhà khoa học nữ và Lễ kỷ niệm 40 năm Giải thưởng Kovalevskaia, trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2024. Vinh dự được tham gia sự kiện ấy, Anh hùng lao động Trịnh Thị Toan, sinh năm 1952, nguyên nữ công nhân sợi con, phân xưởng sợi Nhà máy Dệt 8/3, người có nhiều đóng góp để giữ vững và phát triển sản xuất trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ đã cùng nhiều đại biểu ôn lại truyền thống vẻ vang của dân tộc và những đóng góp của những nữ tướng, nữ anh hùng, các nhà khoa học trên mọi mặt trận, từ kinh tế, khoa học đến giáo dục, văn hóa và đời sống xã hội.
Nhiều sáng kiến kỹ thuật
Bà Trịnh Thị Toan, sinh ra và lớn lên ở mảnh đất Thịnh Liệt (quận Hoàng Mai bây giờ). Bố mẹ đều là nông dân, từ thủa nhỏ, bà Toan đã biết làm lụng đủ việc để giúp đỡ gia đình từ cấy lúa, xay lúa, trông em, thổi cơm… Thương bố mẹ vất vả, năm 1969 khi biết Nhà máy Dệt 8/3 tuyển công nhân vào làm việc, dù mới 16 tuổi và học hết lớp 7, bà đã làm đơn nộp tuyển vào nhà máy. Sau gần 1 năm đào tạo tại nhà máy, bà vào nhận vị trí làm thợ ngành sợi.
Bà tích cực học hỏi các thế hệ đi trước và chính thức trở thành công nhân sợi của Nhà máy Dệt 8/3. Nhớ lại những ngày đầu làm thợ sợi, bà Toan kế: “Khi đó, tôi cũng lo lắng vì tay nghề còn “non”, vào xưởng thấy ngợp trước những cỗ máy lớn, chằng chịt những sợi, nhiều tiếng ồn. Nhiều lúc cũng định bỏ nghề nhưng nhìn gương các cô chú, anh chị đang hăng say làm việc, tôi tự nhủ phải quyết tâm gắn bó với nghề.
Quyết tâm học hỏi, vượt khó, sau thời gian ngắn bà Toan đã nhanh chóng làm chủ được những cỗ máy sợi và rút ra được nhiều bí quyết để nâng cao hiệu quả công việc. “Hồi đó, nhà của tôi cách xa Nhà máy Dệt 8/3 khoảng gần chục cây số. Dù không có xe đạp do điều kiện gia đình còn khó khăn, tôi phải đi bộ tới nhà máy. Nhưng, lúc nào tôi cũng đến nhận ca sớm khoảng 15- 30 phút để vào ca làm việc được đảm bảo liền mạch”.
Bằng sự cố gắng, kiên trì và say mê với nghề, bà đã có những sáng kiến cải tiến thao tác, phương pháp đi tua (trong dệt sợi) một cách hợp lý để đạt năng suất cao nhất và chất lượng vải tốt nhất. Điển hình như với sáng kiến “Hợp lý hóa thao tác vệ sinh máy với đi tua xử lý máy” của bà đã có tác dụng giảm số mối đứt, giảm bông phế và tăng năng suất lao động. Nhiều năm liền, bà là thợ có bàn tay vàng của nhà máy, thợ giỏi cấp ưu tú của ngành. Đồng thời bà luôn sẵn sàng giúp đỡ đồng nghiệp, luôn nhận đứng máy khó, nhường máy tốt cho đồng nghiệp. Bên cạnh đó, bà còn giúp đỡ những công nhân có tay nghề còn “yếu” trở nên thành thạo và trở thành những công nhân tiên tiến.
“Vào nhà máy được 14 năm thì có 13 năm tôi đều đạt danh hiệu Chiến sỹ thi đua cấp Thành phố. Tôi vinh dự được kết nạp Đảng trong Nhà máy Dệt 8/3 vào năm 1978”, bà Toan xúc động
Hình ảnh của AHLĐ Trịnh Thị Toan thời gian làm việc trong nhà máy Dệt 8/3
Tay búa, tay súng ngày đêm bám máy sợi
Bồi hồi nhớ lại những ngày đặc biệt khi vừa làm việc, vừa chiến đấu trong những ngày giặc Mỹ bắn phá miền Bắc, bà cho biết: Thời bấy giờ, với khẩu hiệu thi đua “mỗi người làm việc bằng hai vì miền Nam ruột thịt”, “tim có thể ngừng đập, máy không thể ngừng chạy”, nữ công nhân trên mặt trận sản xuất ngành công nghiệp dệt đã “tay búa, tay súng”, ngày đêm bám máy trong mọi tình huống. Tất cả các chị em trong nhà máy Dệt 8/3 đều hăng hái thi đua để “năng suất cao, chất lượng tốt, tiết kiệm nhiều”, “luyện tay nghề thi thợ giỏi”.
“Tôi cùng nhiều chị em khác trong nhà máy không đi sơ tán mà ở lại bám máy, bám xưởng, bảo vệ nhà máy. Vừa làm vừa chiến đấu, súng treo đầu máy sợi. Khi máy bay địch đến thì cầm súng chiến đấu, xong lại vào đứng máy sợi tiếp tục sản xuất. Thay cho nam giới đi chiến đấu, chị em chúng tôi luôn bảo nhau phấn đấu “Giỏi một nghề, biết nhiều việc”, hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch hằng năm… Muốn đảm bảo công nhân đứng máy có tay nghề vững vàng, cẩn thận, đồng thời rất cần sự bền bỉ, dẻo dai, chính vì thế, tôi luôn tuân thủ quy trình, thao tác kịp thời xử lý các mối đứt, sự cố của máy sợi. Kết quả đáng phấn khởi, tôi đứng máy sợi con, kể từ năm vào làm việc tại nhà máy, năm nào tôi cũng vượt chỉ tiêu kế hoạch thi đua từ 2-4 tháng. Hồi đó, định mức giao 55kg/ca máy, tôi đã thực hiện vượt mức là 58,5kg/ ca máy. Có năm tôi còn đạt kỷ lục đứng máy sợi con với con số ấn tượng 98,2kg sợi/ ca máy. Và từ năm 1976 đến năm 1982, tôi làm vượt mức gần 30 tấn sợi. Chất lượng sợi đoạt loại A của tôi luôn đạt 100%”.
Video Anh hùng lao động Trịnh Thị Toan chia sẻ về thời gian tham gia sản xuất tại nhà máy Dệt 8/3
Nhiều năm liền Ban lãnh đạo nhà máy cử bà Toan đi thi tay nghề thợ giỏi của ngành và bà luôn xuất sắc đạt giải Nhất, Nhì toàn miền Bắc. Bà đã mang vinh dự về cho Nhà máy Dệt 8/3 và là niềm tự hào của gia đình. Đặc biệt, năm 1975, khi lấy chồng, mang thai đứa con đầu tiên bà vẫn nhận làm ca đêm, hăng say đứng máy và đạt năng suất cao hơn nhiều đồng nghiệp khác và đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quốc.
Với những đóng góp xuất sắc trong những năm tháng làm việc tại Nhà máy Dệt 8/3, bà Trịnh Thị Toan vinh dự nhận Huân chương Lao động hạng I, II, III; Huy chương Kháng chiến hạng II, Huy chương Vì sự nghiệp công nhân, Huân chương Giải phóng Phụ nữ... Đặc biệt năm 1985, bà vinh dự nhận phần thưởng cao quý danh hiệu Anh hùng Lao động vì có thành tích đặc biệt xuất sắc trong lao động sản xuất, công tác góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Thời gian sau này, bà còn đảm nhiệm các vị trí khác nhau như: Từ năm 1980 bà là Ủy viên BCH Hội LHPN Việt Nam; Giai đoạn 1994 - 1997 và là Ủy viên Ban Thường vụ, Đảng ủy, Chủ tịch Công đoàn Công ty Dệt 8/3. Giai đoạn từ năm 1996 - 7/2004, bà làm Phó Chủ tịch Thường trực Công đoàn Tổng Công ty Dệt may Việt Nam. Từ tháng 8/2004 - 9/2008, bà là Chủ tịch Công đoàn Dệt may Việt Nam, Bí thư Chi bộ Văn phòng Dệt may Việt Nam, Đảng ủy viên Đảng ủy Tập đoàn Dệt may Việt Nam. Trên cương vị là Chủ tịch Công đoàn ngành dệt may Việt Nam với sự gần gũi, tinh thần trách nhiệm và sự đồng cảm, thấu hiểu cuộc sống thực tế của nữ công nhân ngành sợi, bà đã có những sáng kiến, phương pháp để Công đoàn ngành Dệt May Việt Nam chăm lo, hỗ trợ cho nữ công nhân tốt hơn, hiệu quả hơn. Bà cũng chính là người góp phần quan trọng xây dựng mô hình Công đoàn ngành Dệt May. Nghỉ hưu, bà trở về cuộc sống đời thường một cách bình dị và vẫn thường xuyên dõi theo những hoạt động, phong trào thi đua của ngành, của tổ chức Hội Phụ nữ.
