Khi con chửi bậy, nói tục với người khác
PNTĐ-Nếu bố mẹ xem đây là hành vi bình thường của trẻ nhỏ, chưa hiểu biết như người lớn nên bỏ qua việc dạy dỗ là sai lầm và nguy hiểm. Vì dần dần,trẻ sẽ hình thành thói quen xấu...
 |
| Ảnh minh họa |
Nguyên nhân trẻ có hành vi dùng lời nói xấu
Vừa đi làm về, chị Ngân ngỡ ngàng khi chứng kiến cảnh cậu con trai 7 tuổi đang chửi bới với cậu bạn hàng xóm bằng những lời lẽ thô tục, bậy bạ. Không còn từ xấu xa, bẩn thỉu nào mà con trai chị không đưa ra để chửi. Càng nghe, chị Ngân càng thấy sốc vì trong gia đình chị từ trước đến nay chuyện chửi tục, nói bậy không bao giờ xảy ra.
Người lớn trong nhà, ai cũng ý thức được lời ăn tiếng nói chuẩn mực, xưng hô có vai vế, ngôi thứ đàng hoàng. Mỗi lần có xảy ra mâu thuẫn, tranh cãi gì, mọi người đều cố gắng kìm chế không thốt ra những lời nói tục tĩu để làm gương cho con trẻ. Vậy mà giờ đây, con trai chị không biết học đâu ra cái thói hư tật xấu này, lại còn ngang nhiên đứng ngoài đường "văng" loạn xạ cả lên khiến ai cũng nghe thấy. Chị cảm thấy xấu hổ khi nghĩ đến việc người ta chê cười, nói chị không biết dạy con nên thằng bé mới ăn nói không có văn minh như thế. Cơn nóng giận bốc lên ngùn ngụt, chị lập tức quát to:
- Hải Nam, tại sao con lại chửi bạn bằng những lời như thế. Con hư hỏng quá rồi đấy!
- Đánh cho con chừa cái tội nói tục, chửi bậy, từ nay con có như thế nữa không?
Không giống chị Ngân, anh Bình lại xem hành vi chửi tục, nói bậy của con gái là sự "láu lỉnh". Con gái anh năm nay 4 tuổi, rất hoạt ngôn. Mấy lần, chứng kiến cảnh con gái tức giận chửi bới đám bạn hay chơi cùng vì làm vỡ đồ chơi, dây bẩn lên quần áo của mình bằng những lời lẽ kiểu "chợ búa", rồi văng tục loạn xạ, anh chẳng những không giận mà còn cười ngặt nghẽo. Thấy vợ nghiêm khắc nhắc nhở con gái, anh còn bảo: "Em cứ quan trọng hóa vấn đề, con còn nhỏ biết gì. Với lại, nó "ghê gớm" thế mai này ra đời không sợ ai bắt nạt...".
Vậy nên, việc con gái anh mắng chửi người khác bằng lời nói bậy bạ đôi khi lại trở thành chuyện cười mua vui cho người lớn trong gia đình. Chẳng ai nỡ giận con bé khi nó cong cớn môi lên bắt chước những câu nói tục của bà bán hàng đầu ngõ chợ để mắng em, quát chị khi không hài lòng về chuyện gì đó. Họ xem đó là chuyện con nít, không hiểu chuyện, bao giờ lớn có nhận thức dạy cũng chưa... muộn.
Các chuyên gia giáo dục cho rằng, hai cách xử lý trước việc trẻ có hành vi chửi tục, nói bậy trên đều không đúng. Việc bố mẹ nghiêm khắc quá cũng không nên còn buông thả để trẻ tự do với hành vi đó là đáng chê trách. Trước tiên, bố mẹ cần phải hiểu rõ nguyên nhân trẻ có hành vi đó rồi đưa ra cách giáo dục cho phù hợp. Theo các chuyên gia giáo dục thì có mấy nguyên nhân sau:
Thứ hai, trẻ sống trong môi trường có bố mẹ, người thân thường xuyên có hành vi nói bậy, chửi tục. Dù ở trường, lớp, trẻ được khuyến cáo, nhắc nhở hành vi đó là sai trái. Nhưng về nhà thấy người thân vẫn có hành vi ấy và không ai cho đó là sai nên trẻ sẽ bị ảnh hưởng.
Bố mẹ, người lớn khi chứng kiến trẻ có hành vi sai trái này cần tìm hiểu rõ nguyên nhân để rồi có cách xử lý mới hiệu quả.
Hành vi chửi tục, nói bậy là một hành vi sai trái, không văn minh, ảnh hưởng trực tiếp đến giao tiếp. Nhẹ thì tổn thương đến hòa khí giữa mọi người, nặng thì gây ra sự oán hận. Do vậy, bố mẹ cần xác định đây là hành vi cần xóa bỏ. Nếu bố mẹ xem đây là hành vi bình thường của trẻ nhỏ, chưa có hiểu biết như người lớn nên bỏ qua việc dạy dỗ là sai lầm và nguy hiểm. Vì dần dần, trẻ sẽ hình thành thói quen xấu chửi bậy, bất chấp mọi hoàn cảnh.
Trong trường hợp va chạm với người khác, bố mẹ cần dạy con phải bình tĩnh, khoan dung với những sai lầm của người đó, không nên tức giận vì một chuyện nhỏ mà lớn tiếng mắng chửi lại bằng những lời nói, từ ngữ xấu xa. Khi con muốn giải tỏa sự tức giận, cần dạy con cách thổ lộ tình cảm bằng phương thức thỏa đáng nhất. Ví dụ khuyến khích con nói ra suy nghĩ, phản ánh với người lớn và xin sự giúp đỡ để giải quyết vấn đề. Khi con có hành vi xấu đó, bố mẹ cần phê bình nghiêm khắc nhưng không có nghĩa là phải dùng hình phạt nặng nề sẽ khiến trẻ bị tổn thương trở lại.
Vì môi trường sống có sự ảnh hưởng và tác động lớn đối với trẻ, nên bố mẹ không chỉ tạo cho con môi trường sống gia đình lành mạnh, vui vẻ hòa nhã, đúng lễ nghi phép tắc mà còn tạo cho con môi trường bạn bè tốt, luôn nói lời hay ý đẹp thay vì chởi bới, tục tĩu. Có như vậy, trẻ mới hình thành lối sống văn minh, lễ phép...
Nguyễn Thoan
