Cam kết quốc gia về kế hoạch hóa gia đình
(PNTĐ) - Sáng ngày 9/6, tại Hà Nội, Hội thảo phổ biến cam kết tham gia chương trình Kế hoạch hóa gia đình toàn cầu đến năm 2030 đã được Cục Dân số (Bộ Y tế) chủ trì, phối hợp Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tổ chức, nhằm thúc đẩy quyền của mọi người trong việc tiếp cận dịch vụ sức khỏe sinh sản một cách an toàn và theo lựa chọn cá nhân.
Hội thảo có sự tham gia của các đại biểu thuộc Bộ Y tế và nhiều bộ, ngành liên quan, đại diện Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh: Việc được tiếp cận các dịch vụ KHHGĐ và sức khỏe sinh sản là rất quan trọng đối với sức khỏe của phụ nữ và trẻ em trên toàn thế giới, giúp ngăn ngừa tử vong mẹ và giảm mang thai ngoài ý muốn. Tại Việt Nam, Đảng, Nhà nước luôn quan tâm đến công tác dân số và có sự điều chỉnh chính sách để phù hợp với bối cảnh và tình hình thực tế trong nước cũng như trên thế giới. Nghị quyết số 21-NQ/TƯ của Hội nghị lần thứ sáu Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới, trong đó đề ra mục tiêu “Mọi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ đều được tiếp cận thuận tiện với các biện pháp tránh thai hiện đại; giảm 2/3 số vị thành niên và thanh niên có thai ngoài ý muốn”. Có thể thấy, KHHGĐ tiếp tục là một nội dung quan trọng của công tác dân số.

Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên phát biểu.
Việc tham gia các thỏa thuận quốc tế, trong đó có FP2030 là một trong những hoạt động giúp Chính phủ Việt Nam hoàn thành các mục tiêu của Nghị quyết số 21-NQ/TƯ về công tác dân số trong tình hình mới, Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030, Chương trình Củng cố, phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ KHHGĐ đến năm 2030 và các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs).
Hiện nay, 49,3% phụ nữ tại Việt Nam đang sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại. Tuy nhiên, tỷ lệ chưa đáp ứng nhu cầu KHHGĐ - tức những phụ nữ muốn tránh thai nhưng chưa tiếp cận được biện pháp phù hợp - vẫn ở mức 13,5% (FP2030, 2024). Con số này còn cao hơn ở một số nhóm dân số cụ thể, đặc biệt là phụ nữ dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng sâu vùng xa với tỷ lệ 17,7% (UNFPA, 2021). Điều này cho thấy chúng ta vẫn chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu của các nhóm đối tượng trọng yếu. Cam kết FP2030 của Việt Nam nhằm giải quyết trực tiếp những bất bình đẳng này thông qua việc mở rộng tiếp cận tại các vùng nông thôn và cộng đồng dân tộc thiểu số, phát triển các dịch vụ thân thiện với thanh niên phù hợp với thời gian tiếp cận của họ, và đảm bảo rằng mọi người đều có thể tiếp cận dịch vụ mà không bị kỳ thị và phán xét.
Cam kết FP2030 đánh dấu một bước tiến lịch sử trong vai trò tiên phong lâu dài của Việt Nam về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục và quyền. Dựa trên các thành tựu và bài học kinh nghiệm trong triển khai Chương trình Hành động của Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển (ICPD PoA) năm 1994, cam kết lần này tái khẳng định quyết tâm không để ai có nhu cầu sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại có chất lượng bị bỏ lại phía sau - đặc biệt là thanh niên, người di cư, người dân tộc ít người, người khuyết tật...

Để triển khai có hiệu quả cam kết, Việt Nam sẽ triển khai toàn diện các mục tiêu: Giảm có thai ngoài ý muốn ở thanh niên vị thành niên; Tăng cường chất lượng và tiếp cận các biện pháp tránh thai hiện đại bao gồm các biện pháp lâm sàng và phi lâm sàng; Tăng cường tuyên truyền, vận động người dân thực hiện kế hoạch hoá gia đình; Đảm bảo nguồn lực để cung ứng các dịch vụ kế hoạch hoá gia đình có chất lượng.
Bà Sumita Banerjee, Giám đốc Khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của FP2030, chúc mừng Việt Nam: “Cam kết FP2030 của Việt Nam thể hiện sự lãnh đạo táo bạo và tầm nhìn hướng đến con người. Sáng kiến này sẽ góp phần giảm nhu cầu chưa được đáp ứng về kế hoạch hóa gia đình, ngăn ngừa thai ngoài ý muốn ở tuổi vị thành niên, trao quyền cho thanh niên và bảo vệ quyền sinh sản của phụ nữ và trẻ em gái trên toàn quốc".

Ông Matt Jackson, Trưởng Đại diện UNFPA tại Việt Nam phát biểu: “Tiếp cận và sử dụng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình có chất lượng và tự nguyện là quyền con người cơ bản. Đây là nền tảng của bình đẳng giới, giảm nghèo và phát triển bền vững. Cam kết hôm nay cho thấy Việt Nam tiếp tục đi đầu trong việc đặt con người, đặc biệt là thanh niên, vào trọng tâm của phát triển quốc gia, nhằm đạt được mục tiêu giảm đáng kể tỷ lệ tử vong mẹ và giảm nhu cầu chưa được đáp ứng về kế hoạch hóa gia đình vào năm 2030”.
UNFPA ước tính rằng cứ mỗi một đô la Mỹ đầu tư vào kế hoạch hóa gia đình và sức khỏe bà mẹ tại các quốc gia đang phát triển sẽ mang lại 8,40 đô la Mỹ về lợi ích kinh tế cho các gia đình và xã hội - thông qua giảm chi phí y tế, tăng khả năng tham gia thị trường lao động và cải thiện trình độ học vấn cũng như thu nhập suốt đời của phụ nữ và trẻ em gái.
Với sự hỗ trợ kỹ thuật của các đối tác phát triển, Bộ Y tế sẽ phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trung ương và địa phương để thực hiện lộ trình FP2030 nhằm đảm bảo các dịch vụ kế hoạch hóa gia đình được cung cấp kịp thời, toàn diện và phù hợp cho tất cả mọi người.
Chương trình kế hoạch hóa gia đình toàn cầu đến năm 2020 (FP2020) là sáng kiến được đưa ra tại Hội nghị thượng đỉnh về kế hoạch hóa gia đình tại Luân Đôn (Anh) vào năm 2012 với các cam kết của Nguyên thủ các quốc gia thực hiện việc giải quyết về chính sách, tài chính, cung ứng dịch vụ và loại bỏ những rào cản về văn hóa - xã hội đang ngăn cản phụ nữ tiếp cận được thông tin và dịch vụ kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ). Chương trình FP2030 là sự tiếp nối của FP2020 mà Việt Nam đã tham gia từ năm 2016.