Dùng tiền nhàn rỗi, đầu tư trái phiếu thế nào cho an toàn?
(PNTĐ) - Trong bối cảnh lãi suất ngân hàng tiếp tục giảm, đầu tư vào trái phiếu là một trong những lựa chọn được nhiều người cân nhắc. Tuy nhiên, làm thế nào để đảm bảo an toàn và hiệu quả là điều không phải ai cũng biết…
Ảnh: PV
Nhận biết rõ các loại trái phiếu
Theo phân tích của Công ty Cổ phần Chứng khoán SSI, trái phiếu là loại chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của tổ chức phát hành phải trả cho người sở hữu trái phiếu. Khi mua một trái phiếu, nhà đầu tư cho tổ chức phát hành vay một mức vốn (tương ứng với mệnh giá của trái phiếu) và nhận được khoản lãi định kỳ theo tỷ lệ lãi suất nhất định không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty.
Trái phiếu có xác định khoảng thời gian cụ thể và công ty phát hành trái phiếu phải hoàn trả khoản cho vay ban đầu khi nó đáo hạn. Người phát hành trái phiếu có thể là doanh nghiệp (trái phiếu doanh nghiệp) hoặc tổ chức chính quyền như: Chính phủ (công trái hay trái phiếu Chính phủ), kho bạc Nhà nước (trái phiếu kho bạc). Có nhiều loại trái phiếu khác nhau trên thị trường bao gồm trái phiếu được niêm yết và trái phiếu không niêm yết (trái phiếu OTC) trên các sàn giao dịch.
Trái phiếu niêm yết là các trái phiếu được đăng ký, lưu ký tập trung tại Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) và được giao dịch trên sàn giao dịch chứng khoán tập trung như HOSE hoặc HNX. Các giao dịch trái phiếu sẽ tuân theo quy định của Sở GDCK niêm yết.
Trái phiếu OTC là các trái phiếu được giao dịch trên thị trường phi tập trung, và việc giao dịch trái phiếu được tiến hành dựa trên thỏa thuận giữa các nhà đầu tư với nhau theo nguyên tắc “thuận mua, vừa bán”.
Dựa trên tiêu chí về chủ thể phát hành, Hiệp hội thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam chia làm 2 loại là trái phiếu Chính phủ và trái phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên, Công ty Chứng khoán SSI phân loại thành 3 nhóm là trái phiếu chính phủ, trái phiếu ngân hàng-tổ chức tài chính và trái phiếu doanh nghiệp. Trong đó, trái phiếu Chính phủ được coi là uy tín nhất trên thị trường. Nếu phân chia theo lợi tức trái phiếu có thể chia thành trái phiếu có lãi suất thả nổi, trái phiếu lãi suất cố định và trái phiếu lãi suất 0%.
Dựa trên tiêu chí phân chia theo tính chất trái phiếu có các loại như: Trái phiếu chuyển đổi - là trái phiếu do các công ty cổ phần phát hành và cho phép trái chủ được quyền chuyển đổi sang cổ phiếu của công ty đó. Trái phiếu kèm chứng quyền - là trái phiếu được phát hành kèm quyền được mua một số lượng cổ phiếu nhất định của tổ chức phát hành theo điều kiện, điều khoản đã được xác định tại phương án phát hành trái phiếu. Trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền là loại trái phiếu không kèm theo điều kiện như hai loại trước.
Cuối cùng, dựa theo tính chất tài sản đảm bảo có thể chia thành 2 loại gồm: Trái phiếu có tài sản đảm bảo và trái phiếu không có tài sản đảm bảo.
Ông Thế Hoàng, bộ phận phân tích Công ty Star Capital cho rằng, mỗi loại trái phiếu có một đặc điểm khác nhau. Nhà đầu tư có thể lựa chọn loại trái phiếu tùy vào sở thích của mỗi người…
Mua trái phiếu thế nào cho an toàn?
Theo phân tích của Ngân hàng Techcombank, để lựa chọn trái phiếu an toàn, nhà đầu tư cần phải thực hiện 5 bước sàng lọc, đánh giá thông tin.
Thứ nhất nhà đầu tư phải tìm hiểu đơn vị tư vấn phát hành trái phiếu có uy tín hay không? Trái phiếu do đơn vị tư vấn phát hành trước đó có được trả lãi và gốc đúng hạn hay không?...
Thứ hai, nhà đầu tư cần đánh giá bức tranh doanh nghiệp phát hành trái phiếu xem triển vọng thế nào. Mỗi doanh nghiệp hoạt động trong các ngành, lĩnh vực khác nhau. Nhà đầu tư cần tìm hiểu đặc điểm ngành và đặc điểm doanh nghiệp phát hành trái phiếu xem tỷ lệ đầu tư ngoài ngành nhiều không? Doanh thu đến từ hoạt động kinh doanh thuộc lĩnh vực chính như thế nào? Doanh nghiệp chi phí, đầu tư như thế nào? Lợi nhuận doanh nghiệp ra sao?... các thông tin này thể hiện trên báo cáo tài chính của mỗi doanh nghiệp.
Tiếp theo, nhà đầu tư cần chọn rổ trái phiếu an toàn. Bước này nhà đầu tư, chọn ra nhóm trái phiếu triển vọng để tiếp tục đánh giá, sàng lọc trước khi xuống tiền nhằm giảm thiểu rủi ro.
Theo Techcombank, sau khi chọn ra nhóm trái phiếu an toàn, nhà đầu tư cần đánh giá các rủi ro có thể gặp phải để ổn định tâm lý khi tham gia thị trường.
Và cuối cùng, nhà đầu tư cần chọn các nền tảng giao dịch an toàn, thuận tiện từ các tổ chức tư vấn phát hành uy tín.
Ông Thế Hoàng cho biết: “Lãi suất trái phiếu thường ở mức cao hơn so với lãi suất huy động của ngân hàng. Do đó, trái phiếu vẫn có sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư chuyên nghiệp, cũng như người dân sở hữu dòng tiền nhàn rỗi. Ở chiều ngược lại, trái phiếu là kênh huy động vốn nhanh, thuận tiện và là một trong 3 kênh huy động vốn chính bên cạnh vay ngân hàng và phát hành cổ phiếu, tạo nên “huyết quản” của doanh nghiệp”.
Theo thống kê của Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX), 9 tháng đầu năm 2023, giai đoạn cao điểm, toàn thị trường ghi nhận 130 đợt phát hành trái phiếu riêng lẻ với giá trị đạt trên 143.700 tỷ đồng. Lợi suất trung bình của trái phiếu đạt 8 - 10%, thấp hơn so với giai đoạn trước, tuy nhiên cũng phản ánh “khẩu vị” đầu tư của nhiều người hướng đến an toàn hơn.
