Ứng dụng cơ sở dữ liệu dân cư đấu tranh với tội phạm “tín dụng đen“
(PNTĐ) - Nhiều giải pháp đã được Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội Bộ Công an triển khai nhằm ngăn chặn hoạt động “tín dụng đen”.
Theo Cục Cảnh sát QLHC về TTXH, Bộ Công an cho biết, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen" thời gian qua có những diễn biến phức tạp; phương thức hoạt động đa dạng, trên nhiều lĩnh vực, nhất là hình thức cho vay trực tuyến (online), cho vay qua ứng dụng điện thoại (app) phát triển phức tạp với phương thức thủ đoạn tinh vi, khó kiểm soát; tình trạng huy động vốn với lãi suất cao dưới các hình thức chơi hụi, họ, đa cấp tài chính, tiền ảo…
Hoạt động "tín dụng đen" truyền thống lợi dụng dịch vụ cầm đồ sẽ có sự chuyển dịch sang áp dụng công nghệ, không gian mạng với nhiều thủ đoạn tinh vi hơn nhằm đối phó, gây nhiều khó khăn cho công tác phòng ngừa, đấu tranh của cơ quan chức năng.
Tính đến thời điểm hiện tại, lực lượng Cảnh sát QLHC về TTXH toàn quốc đang quản lý hơn 23.000 cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ với gần 35.000 người làm nghề. Năm 2024, Công an các địa phương đã tiến hành hơn 20.000 lượt kiểm tra; truy tố 18 vụ, với 24 đối tượng (17 vụ liên quan đến "tín dụng đen"); xử phạt vi phạm hành chính 2.649 trường hợp vi phạm với số tiền 13,737 tỷ đồng; xử lý bằng các biện pháp khác 58 trường hợp; thu hồi 159 Giấy chứng nhận đủ điều kiện về ANTT để kinh doanh dịch vụ cầm đồ.
Điển hình như ngày 6-1-2025 vừa qua, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Sơn La đã khởi tố Đỗ Xuân Thuận (SN 1974) trú tại xã Lóng Phiêng, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La về hành vi “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Quá trình điều tra ban đầu xác định kể từ ngày 28-10-2023 đến thời điểm bị phát hiện, Đỗ Xuân Thuận dựa trên số tiền gốc cho vay là 150 triệu đồng, tính lãi suất 11 triệu đồng/15 ngày tương đương với 176%/năm và thu được số tiền lãi là 44 triệu đồng, trong đó thu lợi bất chính hơn 39 triệu đồng.
Cũng trong tháng 1/2025, Công an tỉnh Quảng Ngãi đã bắt giữ đối tượng Nguyễn Phi Điệp, trú tại huyện Sơn Tịnh để điều tra về hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự. Trước đó, lực lượng chức năng đã khám xét khẩn cấp trụ sở Công ty TNHH TMDV cầm đồ Đại Lộc Phát, nằm trên đường Nguyễn Trãi, TP Quảng Ngãi do Nguyễn Phi Điệp làm giám đốc.
Quá trình khám xét, cảnh sát đã thu giữ nhiều đồ vật và tài liệu liên quan đến hoạt động cho vay lãi nặng của Nguyễn Phi Điệp cùng các đồng phạm. Theo kết quả điều tra ban đầu, Nguyễn Phi Điệp và 5 đồng phạm đã lợi dụng dịch vụ cầm đồ để cho nhiều người dân vay tiền với lãi suất lên đến 120%/năm. Từ 1/7/2024 đến nay, nhóm này đã cho 190 người vay, tổng số tiền hơn 50 tỷ đồng, thu lợi bất chính. Hiện, Công an tỉnh Quảng Ngãi đang tiếp tục điều tra mở rộng vụ án.
Cục QLHC về TTXH dự báo trong thời gian tới, tình hình tội phạm và các vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen" tiếp tục có những diễn biến phức tạp với nhiều phương thức thủ đoạn khác nhau, đặc biệt là tội phạm sử dụng không gian mạng, huy động vốn với lãi suất cao dưới các hình thức khác nhau, quá trình hoạt động tạo vỏ bọc ẩn danh người cho vay và đối tượng vay không biết nhau sẽ phát sinh nhiều hệ lụy cho xã hội cũng như công tác phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm và các vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen".
Trước tình hình trên, Cục Cảnh sát QLHC về TTXH ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, đôn đốc hệ lực lượng thực hiện công tác phối hợp phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen" theo chức năng của lực lượng Cảnh sát QLHC về TTXH; đồng thời triển khai thực hiện các giải pháp phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động "tín dụng đen".
Năm 2025, tiếp tục rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung hệ thống văn bản quy phạm pháp luật có liên quan để bịt kín sơ hở và tạo cơ sở pháp lý trong phòng, chống hoạt động "tín dụng đen".
Bên cạnh đó, thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công an về đẩy mạnh thực hiện Đề án 06 của Chính phủ nhằm tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Đồng thời, phối hợp các đơn vị chức năng đẩy mạnh thực hiện các giải pháp hạn chế nguyên nhân, điều kiện của "tín dụng đen". Trong đó, triển khai ứng dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đối sánh dữ liệu của ngành ngân hàng, làm sạch dữ liệu thông tin khách hàng vay, loại bỏ tài khoản "ảo", phục vụ cho vay tín dụng tiêu dùng như: Cung cấp dịch vụ làm sạch dữ liệu với 3 nhà mạng (Vinaphone, Viettel, Mobifone) theo hình thức online qua API.
Ngoài ra, đối sánh dữ liệu, làm sạch thông tin thuê bao di động, loại bỏ sim "rác": Ngăn chặn các Website, ứng dụng (app) hoạt động tín dụng không đăng ký cụ thể, có biểu hiện hoạt động "tín dụng đen": Phát hiện 90 website và 93 App (ứng dụng) trên kho ứng dụng App store (nền tảng IOS) và CH Play (nền tảng Androi) cho điện thoại thông minh hoạt động kinh doanh tài chính, cho vay, có biểu hiện hoạt động "tín dụng đen"… Đến nay, Cục Cảnh sát QLHC về TTXH đã phối hợp các đơn vị liên quan xác minh, giải quyết theo quy định.
Đại diện Cục Cảnh sát QLHC về TTXH cho hay, về triển khai cho vay tín chấp, đẩy lùi "tín đụng đen", Cục đang phối hợp với Đại học Bách khoa Hà Nội nghiên cứu xây dựng phần mềm chấm điểm khả tín; cùng phối hợp với các ngân hàng để hỗ trợ cho vay, rà soát thống kê dữ liệu các đối tượng thuộc diện được vay tín chấp trên cơ sở dữ liệu dân cư.
Đồng thời, chỉ đạo Công an địa phương kiểm soát chặt chẽ thủ tục hành chính, siết chặt việc cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện về ANTT đối với các cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ; tổ chức cho các cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ ký cam kết chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật. Tăng cường kiểm tra định kỳ, đột xuất, kiên quyết xử lý, thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện về ANTT đối với những cơ sở vi phạm. Phối hợp chặt chẽ các lực lượng, nhất là lực lượng Cảnh sát QLHC về TTXH với Cảnh sát hình sự, Cảnh sát phòng chống ma túy trong việc phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh với tội phạm, vi phạm pháp luật tại các cơ sở kinh doanh có điều kiện, trong đó có liên quan đến “tín dụng đen” tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ cầm đồ để chủ động phòng ngừa, phát hiện và đấu tranh với các loại tội phạm.
