Đề xuất chỉ nên tăng 30-35% giá dịch vụ thu gom chất thải rắn sinh hoạt năm 2026 so với mức thu năm 2025
Sáng 26/8, Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố tổ chức hội nghị phản biện xã hội đối với dự thảo quyết định của UBND thành phố ban hành giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt đối với cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp, hộ gia đình, cá nhân trên địa bà TP Hà Nội giai đoạn 2025-2026.
Các đồng chí: Nguyễn Lan Hương - Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố; Phạm Anh Tuấn - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố chủ trì Hội nghị.
Ngân sách của Thành phố bù gấp 4 lần cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt so với tổng thu
Theo Quyết định số 54/2016/QĐ-UBND ngày 31/12/2016 của UBND Thành phố quy định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt đối với cá nhân cư trú ở phường: 6.000 đồng/tháng tương đương 24.000 đồng/hộ/tháng và đối với cá nhân cư trú ở xã: 3.000 đồng/tháng tương đương 12.000 đồng/hộ/tháng.
Mức thu giá theo Quyết định số 54/2016/QĐ-UBND ngày 31/12/2016 của UBND Thành phố là được chuyển từ mức thu phí vệ sinh đối với chất thải rắn sinh hoạt của hộ gia đình, cá nhân đã được UBND Thành phố ban hành tại Quyết định số 44/2014/QĐ-UBND ngày 20/8/2014.
Do vậy với mức thu 6.000 đồng/tháng đối với phường và 3.000 đồng/tháng đối với xã là chưa tính đúng tính đủ các chi phí phải chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt theo quy trình, định mức thực hiện đã được Thành phố ban hành tại Quyết định số 30/2020/QĐ-UBND ngày 26/11/2020.
Theo thống kê của Sở Tài chính, tổng số thu giá của UBND các quận, huyện, thị xã tính đến 31/12/2024 được 567.788.000.000 đồng (đạt 90,5 % so với dự toán giao (627.411.000.000 đồng)); trong khi tổng kinh phí chi trả cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn Thành phố trong năm 2024 khoảng 2.297.309.000.000 đồng (gấp 4 lần so với tổng thu được). Như vậy, trong thời gian qua ngân sách phải bỏ ra cho công tác thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn Thành phố rất lớn.
Do vậy việc điều chỉnh tăng dần Giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt là cần thiết nhằm giảm gánh nặng ngân sách nhà nước cũng đồng thời giúp người dân giảm thiểu phát sinh chất thải rắn sinh hoạt khi tiến tới thu giá đúng đủ theo khối lượng phát thải.
Đối chiếu, so sánh với mức thu của các tỉnh, thành thì thành phố Hà Nội đang có mức thu giá dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt là thấp nhất (không thay đổi từ 2016 đến nay); trong khi một số tỉnh, thành đã thay đổi tăng dần từ các năm 2021, 2023 đến nay (Thủ Đức, Hải Phòng, Hưng Yên); một số tỉnh thành cũng đang rà soát và tăng từ 2025 (Quảng Nam. Đà Nẵng).
Theo số liệu thống kê năm 2023, các tỉnh/thành: Hà Nội, Hải phòng, Đà Nẵng, Thành phố Hồ Chí Minh lần lượt có mức thu nhập bình quân đầu người là: 6,869 triệu đồng/tháng, 6,39 triệu đồng/tháng, 6,22 triệu đồng/tháng, 6,51 triệu đồng/tháng. Như vậy, thành phố Hà Nội có mức thu nhập bình quân đầu người cao nhất.
Trên cơ sở phương pháp tính toán, đề xuất mức giá của 04 đơn vị cung ứng dịch vụ thu gom, vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt và báo cáo kết quả thẩm định phương án giá, so sánh, đối chiếu với mức thu, thu nhập bình quân đầu người của các tỉnh/thành lân cận, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề xuất giá cụ thể dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý đối với cơ quan, tổ chức, cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, khu sản xuất, kinh doanh, dịch vụ tập trung, cụm công nghiệp, hộ gia đình, cá nhân như sau: Giá dịch vụ thu gom chất thải rắn sinh hoạt là: 242,4 đồng/kg đối với khu vực phường; 476,5 đồng/kg đối với khu vực xã.
Giá dịch vụ vận chuyển chất thải rắn sinh hoạt là: 297,4 đồng/kg đối với khu vực phường; 287,5 đồng/kg đối với khu vực xã. Giá dịch vụ xử lý chất thải rắn sinh hoạt là: 529 đồng/kg. Giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt (đồng/tháng)
Năm 2025, hộ gia đình, cá nhân cư trú tại các phường 21.000; Hộ gia đình, cá nhân cư trú tại các xã 10.000. Năm 2026 hộ gia đình, cá nhân cư trú tại các phường là 43.000 đồng; hộ gia đình, cá nhân cư trú tại các xã 23.000 đồng
Giá đi đôi với chất lượng – chính sách phải đi vào lòng dân”
Tại hội nghị, các đại biểu đánh giá cao quá trình chuẩn bị và những thông tin trong bản dự thảo quyết định của UBND Thành phố có căn cứ pháp lý, đúng thẩm quyền và có cơ sở khoa học. Mặc dù Thành phố, các phường xã công việc dịp này rất bận rộn, nhưng Ban Thường trực Uỷ ban MTTQ Thành phố đã phối hợp chặt chẽ với Sở Nông nghiệp và Tài nguyên môi trường cùng địa phương tổ chức đi khảo sát, tiếp xúc, lắng nghe và ghi nhận được nhiều ý kiến của chính quyền, MTTQ, các đơn vị chuyên môn về vệ sinh môi trường; đặc biệt là ý kiến của đại diện cán bộ cơ sở, hộ kinh doanh và người dân ở xã Phượng Dực và phường Từ Liêm. Chỉ tiếc, không có điều kiện để đến nghe thêm ý kiến nhiều chiều của các địa phương và nếu thực hiện sớm hơn, không để tồn tại trên 10 năm, nay mới tiến hành điều chỉnh tăng đột biến, gây tâm lý băn khoăn trong nhân dân.
Qua nghiên cứu dự thảo và ý kiến của nhân dân, đặc biệt ở các xã Phượng Dực (huyện Phú Xuyên cũ), ông Nguyễn Thành Vĩnh - Thành viên Hội đồng tư vấn Dân chủ - Pháp luật, Ủy ban MTTQ Việt Nam thành phố Hà Nội cho rằng: Mức tăng quá nhanh và đột ngột. Một người ở phường thu từ 21.000 đồng/tháng (Qúy IV/2025) lên 43.000 đồng/tháng (năm 2026), tăng gấp đôi.
Một người ở xã: từ 10.000 đồng/tháng (Quý IV 2025) lên 23.000 đồng/tháng (năm 2026) tăng hơn gấp đôi.
So với mức hiện hành, người dân phản ánh đây là sự “tăng sốc”, vượt quá khả năng chi trả, nhất là ở các xã và cao hơn mức thu theo đầu hộ của một số tỉnh như dẫn chứng.
Người dân đặt câu hỏi: Nếu tăng phí, thì dịch vụ thay đổi thế nào như tần suất thu gom, phương tiện vận chuyển sạch, tình trạng rác tồn đọng, nước rỉ rác… liệu có được khắc phục? Nếu giá tăng mà chất lượng không đổi, niềm tin xã hội sẽ giảm.
Mặt khác, chưa rõ cơ chế giám sát và trách nhiệm ai là người thu? Nếu người dân không nộp thì xử lý thế nào? Trách nhiệm của công ty môi trường, của xã, thôn ra sao? Nhiều ý kiến cơ sở cho rằng hiện nay còn tình trạng “cha chung không ai khóc” – thu phí thì dân phải chịu, nhưng khi rác ùn ứ lại khó tìm đơn vị chịu trách nhiệm.
Nhiều ngõ nhỏ, đường làng, ngõ xóm xe cơ giới không vào được, việc thu gom chủ yếu thủ công. Người dân nêu rõ: nếu vẫn dùng cách thu gom thủ công, không có cải thiện về phương tiện, nhân lực, thì mức phí mới sẽ khó thuyết phục.
Ông nêu ý kiến và kiến nghị của đại biểu nhân dân và cán bộ cơ sở đã được UBND xã Phượng Dực tổng hợp gửi: Đề nghị giữ nguyên mức phí hiện hành trong năm 2025, dành thời gian cho công tác tuyên truyền, vận động để tạo sự đồng thuận. Từ năm 2026, chỉ nên tăng dần theo lộ trình, ví dụ 12.000–15.000 đồng/người/tháng, rồi tiếp tục có bước tăng phù hợp trong những năm tiếp theo, thay vì tăng đột ngột gấp đôi.
Đồng thời, tăng phí phải đi kèm nâng cao chất lượng dịch vụ: thu gom đúng giờ, không để tồn đọng, bảo đảm vệ sinh môi trường. Có chính sách hỗ trợ cho hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách, người thu nhập thấp. Phân định rõ trách nhiệm giữa công ty môi trường – UBND xã – thôn để người dân biết và giám sát.
Để hài hòa ý kiến của nhân dân, nhất là địa phương đã khảo sát, ông Vĩnh đề nghị: Chưa nên tăng gấp đôi trong Qúy IV, để tập trung làm công tác tuyên truyền, vận động, tao sự đồng thuận trong các tầng lớp nhân dân.
Phối hợp rà soát năm chắc và thống nhất số liệu số hộ, số nhân khẩu, số cơ sở sản xuất kinh doanh, đặc biệt là số dân KT2 đến, số nhà nhà trọ và số người lưu trú...theo báo cáo của các địa phương nơi khảo sát còn sót lọt, dẫn đến thất thu nhiều về số người và đơn vị sản xuất kinh doanh có khối lượng rác thải lớn.
UBND Thành phố cần công bố rõ chi phí thu gom, vận chuyển, xử lý, chi phí quản lý…; các xã phường công khai kết quả thu, nộp, phân bổ kinh phí để nhân dân giám sát; đồng thời có biện pháp xử lý đối với các hộ và cá nhân chây ỳ không thực hiện nghĩa vụ đóng góp theo quy định. Phải có điều khoản ràng buộc đơn vị cung cấp dịch vụ về tần suất, thời gian thu gom, chất lượng xử lý; có chế tài nếu vi phạm nếu để rác tồn đọng.
Trong việc thu thập thông tin, quản lý đối tượng thu nộp, phương thức thanh toán không dung tiền mặt; lắp camera giám sát, xử phạt cơ sở, cá nhân xả thải, đổ rác không đúng giờ, đúng nơi quy định và thực hiện việc phân loại rác thải tại nguồn theo quy định.
Nâng cao vai trò của MTTQ, các đoàn thể Nhân dân và cộng đồng dân cư trong việc phối hợp tuyên truyền, vận động tạo sự đồng thuận trong các tầng lớp nhân dân; tham gia giám sát giám sát thực hiện. Xem xét miễn, giảm cho hộ nghèo, cận nghèo, gia đình chính sách; khuyến khích hộ gia đình phân loại rác tại nguồn để được giảm phí.
Đồng quan điểm với ông Nguyễn Thành Vĩnh, nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố Phạm Ngọc Thảo cũng cho rằng mức thu phí tăng như vậy là chưa hợp lý, sẽ khó thuyết phục đối với người dân, cần xem xét quy định lại.
Ông đề nghị năm 2026 chỉ nên tăng 30-35% so với mức thu năm 2025 như vậy sẽ hợp lý hơn. Ông Thảo cho rằng, việc thu gom xử lý chất thải rắn tưởng chừng nhỏ nhưng lại rất quan trọng. Đề nghị UBND Thành phố và các sở ban ngành liên quan tuyên truyền để nhân dân hiểu rõ, hiểu đúng và đồng thuận cùng thực hiện, tránh suy nghĩ sai lệch. Các cơ quan quản lý nhà nước và chuyên ngành cần nắm chắc tình hình thực tế, tham mưu, đề xuất kịp thời để Thành phố sửa đổi chính sách, giá cả, dịch vụ phù hợp tránh tình trạng để trôi gần chục năm qua, xong đột ngột tang giá gấp nhiều lần…
Đại biểu Cao Văn Quý cũng cho rằng, việc điều chỉnh giá cần xem xét lại, còn khoảng 4 tháng nữa hết năm 2025 bước sang năm 2026. Việc tăng giá đột biến lên hơn 7 lần năm 2026 so với hiện tại đang thu là không phù hợp thực tế, khó thuyết phục, khả năng đồng thuận của người dân không cao.
Theo ông chỉ nên tăng 3,5 lần (giai đoạn 2025-2026) như mục 6, Công văn số 4187/STC-QLG ngày 14/4/2025 của Sở Tài chính về đánh giá tác động là phù hợp. Cụ thể mức thu: Khu vực phường: 21.000 đồng/người/tháng. Khu vực xã: 10.000 đồng/người/tháng.
Góp ý vào thời gian có hiệu lực của Quyết định, TS Đinh Hạnh, Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Kinh tế, Ủy ban MTTQ Việt Nam Thành phố cho rằng, dự thảo quyết định quy định giai đoạn 2025-2025 mà năm 2025 chỉ còn 4 tháng nên quá ngắn. Do đó, đề nghị thời hạn nên quy định ít nhất từ tháng 9/2025 đến 31/12/2027.
Ông cũng đề nghị cân nhắc thêm một quy định riêng về mức ưu đãi đối với hộ nghèo gặp nhiềp khó khăn, hộ có góp công trong việc thu hồi chất thải rắn như: Tạo điều kiện địa điểm chôn lấp, giảm khối lượng thu gom, xử lý, vận chuyển, hỗ trợ kinh phí…
Phát biểu kết luận Hội nghị, Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam Nguyễn Lan Hương đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp thu các ý kiến, trong đó, nghiên cứu sửa tên dự thảo quyết định.
Ngoài ra, UBND Thành phố phải có chiến lược cụ thể về truyền thông, nhấn mạnh tại sao đến lúc này mới điều chỉnh giá thu gom, xử lý chất thải rắn, đi kèm với chất lượng dịch vụ như nào để nhân dân hiểu, đồng thuận với chính sách của Thành phố và dần thích ứng, chuẩn bị tâm lý đón nhận chính sách mới. Cùng đó, dự thảo cũng nêu rõ chế tài xử phạt vi phạm...
Về lộ trình, Ủy ban MTTQ TP Hà Nội đề nghị nghiên cứu thêm ý kiến đề nghị thực hiện từ 1/1/2026, viêc này sẽ đồng bộ, hợp lý hơn.
