Thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi:
Nỗ lực thực hiện tốt Dự án 3 Chương trình MTQG 1719
(PNTĐ) - Thời gian qua, nhiều địa phương đã thực hiện tốt Dự án 3 trong Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025. Qua đó mang hiệu quả kinh tế cho đồng bào dân tộc.
Tỉnh Quảng Nam có hơn nửa triệu ha rừng tự nhiên và là 1 trong 8 vùng dược liệu lớn nhất nước. Nhiều năm qua, tỉnh này tập trung phát triển dược liệu dưới tán rừng. Đây là một trong những giải pháp căn cơ để phát triển kinh tế khu vực miền núi phía Tây Quảng Nam. Các địa phương miền núi tỉnh Quảng Nam đã lồng ghép có hiệu quả nguồn đầu tư từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi
Trong đó, chủ yếu là nguồn kinh phí từ Dự án 3: “Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị”. Nguồn đầu tư này đã hỗ trợ các huyện miền núi khai thác tiềm năng lợi thế theo hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi có hiệu quả giảm nghèo bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Khi triển khai Dự án 3 về “Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị”, chính quyền địa phương sẽ hỗ trợ phát triển sản xuất. Phương án hỗ trợ trực tiếp theo nhóm hộ và được giao về cho một hộ làm đầu mối. Đại diện nhóm hộ sẽ tổ chức sản xuất, các hộ cùng tham gia. Cách “trao cần câu cơm” này nhằm mục đích giúp người dân sử dụng nguồn vốn hiệu quả, mang lại thu nhập ổn định, từng bước hình thành chuỗi sản xuất hàng hoá tập trung.
Là huyện có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp, trong năm 2023, huyện Yên Thủy, Hòa Bình đã tập trung hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị. Trong đó phải kể đến dự án liên kết sản xuất ớt quy mô trên 30 ha tại các xã: Bảo Hiệu, Đa Phúc, Ngọc Lương, Yên Trị, Đoàn Kết; chuỗi dược liệu cà gai leo quy mô 20 ha của Hợp tác xã nông lâm nghiệp Bảo Hiệu tại xã Đa Phúc và xã Bảo Hiệu.
Ngoài ra, thông qua nguồn vốn chương trình, huyện đã hỗ trợ thúc đẩy khởi nghiệp kinh doanh 6 mô hình khởi nghiệp, gồm lươn thương phẩm, nuôi dúi, đồ gỗ dân dụng, sản xuất chanh leo, nuôi lợn bản địa tại các xã vùng đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.
Theo lãnh đạo UBND huyện Yên Thủy, trước khi triển khai huyện đã khảo sát, rà soát các mô hình sản xuất trên địa bàn, xây dựng mô hình dựa trên tiềm năng, thế mạnh của huyện. Trong quá trình hỗ trợ, huyện chú trọng công tác tập huấn, nâng cao trình độ sản xuất, trình độ quản lý cho người dân về xây dựng các chuỗi sản phẩm.
Mặc dù đã mang lại hiệu quả thiết thực, tuy nhiên, nguồn vốn hỗ trợ phát triển rừng chưa triển khai được nhiều do còn những khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ trong việc thiếu thống nhất về cơ chế thực hiện khoán bảo vệ rừng đặc dụng trên địa bàn xã khu vực II, khu vực III giữa Thông tư số 15/2022/TT-BTC của Bộ Tài chính và Thông tư số 12/2022/TT-BNNPTNT của Bộ NN&PTNT; vướng mắc về quy định vùng trồng dược liệu quý phải có tối thiểu 210 ha…
Để hoàn thành mục tiêu xây dựng 565 dự án, mô hình sinh kế phát triển sản xuất (gồm cả các dự án phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị) phù hợp với từng địa phương để khai thác tiềm năng, lợi thế theo hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi có hiệu quả, tạo việc làm, nâng cao thu nhập bình quân của người dân tộc thiểu số tăng trên 2 lần so với năm 2020, giảm nghèo bền vững vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trên địa bàn tỉnh gặp rất nhiều khó khăn.
Nguyên nhân do xuất phát điểm của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh thấp, địa hình đồi núi cao, độ dốc lớn, chia cắt, khí hậu khắc nghiệt, diện tích đất sản xuất ít, chất lượng nguồn nhân lực thấp; khó khăn trong việc thu hút doanh nghiệp, hợp tác xã đến đầu tư, kinh doanh; cơ sở hạ tầng thấp kém, thiếu việc làm... Đồng thời cơ chế thực hiện còn có nhiều vướng mắc, chưa đồng bộ giữa các chương trình mục tiêu quốc gia.
Đồng chí Nguyễn Văn Tiến, Phó Trưởng phòng Chính sách, Ban Dân tộc tỉnh cho biết: Từ thực tế nhiệm vụ, thời gian tới, phòng tham mưu cho Ban Dân tộc thực hiện hiệu quả cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; tìm kiếm, hợp tác với nhà đầu tư có năng lực để triển khai liên kết sản xuất gắn với thị trường tiêu thụ.
Triển khai ứng dụng các đề tài nghiên cứu, hỗ trợ chuyển giao khoa học kỹ thuật, công nghệ cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; đặc biệt chú trọng việc chuyển giao khoa học kỹ thuật, ứng dụng công nghệ cao trong các dự án sản xuất theo chuỗi giá trị, các vùng sản xuất tập trung theo hướng hàng hóa gắn với điều kiện cụ thể của từng địa phương; tiếp tục nhân rộng mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống các dân tộc, góp phần tăng thu nhập cho người dân.
Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến, khuyến khích thành lập và phát triển các hợp tác xã, mô hình khởi nghiệp tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Năm 2023, tỉnh Cao Bằng được giao hơn 2.095 tỷ đồng để thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, trong đó tỉnh đã dành gần 567 tỷ đồng để thực hiện Dự án 3: “Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị”, gồm 2 tiểu dự án: (1) Phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp bền vững gắn với bảo vệ rừng và nâng cao thu nhập cho người dân; (2) Hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, vùng trồng dược liệu quý, thúc đẩy khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp và thu hút đầu tư vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Trước mắt, tỉnh Cao Bằng đang tập trung nguồn lực để đẩy mạnh thực hiện tiểu dự án số 2, vì đây là nội dung có thể gắn với tiềm năng, thế mạnh của địa phương.
Hiện nay, tỉnh Cao Bằng đã thẩm định được 8 dự án phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm: Dự án cây Ớt tại 2 huyện Hà Quảng, Hoà An; dự án cây Ngô sinh khối tại 2 huyện Quảng Hoà, Thạch An; dự án cây Lê, Dự án cây Thuốc lá, dự án cây Hồi, Quế ở huyện Trùng Khánh; dự án cây Gừng trâu, dự án cây Gai xanh ở huyện Hạ Lang; dự án cây Hồi, Quế ở huyện Bảo Lạc, Bảo Lâm.
Riêng đối với vùng trồng dược liệu quý, hiện nay, UBND tỉnh Cao Bằng đang tiếp tục phối hợp với Cục Quản lý Y, Dược cổ truyền và Viện Dược liệu (thuộc Bộ Y tế) khẩn trương hoàn thiện kế hoạch phát triển dược liệu trên địa bàn huyện Nguyên Bình để làm căn cứ xây dựng thông báo lựa chọn chủ trì liên kết triển khai thực hiện Chương trình phát triển cây dược liệu theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ.
