Từ “người đàn bà thép” của Hiệp định Paris đến biểu tượng ngoại giao Việt Nam
(PNTĐ) - Trong dòng chảy lịch sử 80 năm Quốc khánh 2/9, hình ảnh Madame Nguyễn Thị Bình hiện lên như biểu tượng sáng ngời của ngoại giao Việt Nam.
Người phụ nữ từng được báo chí phương Tây gọi là “người đàn bà thép” ấy đã làm chấn động Paris với bản lĩnh và trí tuệ, góp phần đưa Hiệp định Paris đi vào lịch sử. Từ những ngày đối mặt với bàn đàm phán Paris đầy căng thẳng cho đến hành trình làm Phó Chủ tịch nước, hình ảnh bà Nguyễn Thị Bình luôn gắn liền với bản lĩnh, trí tuệ và tinh thần bất khuất của người phụ nữ Việt Nam.
Tên khai sinh của bà là Nguyễn Thị Châu Sa, sinh ngày 26/5/1927 tại Quảng Nam, là cháu ngoại của cụ Phan Châu Trinh – một trong những nhà khai sáng tư tưởng lớn của dân tộc. Bà từng học tại Lycée Sisowath ở Campuchia, tốt nghiệp cử nhân Văn khoa, Đại học Hà Nội và du học tại Pháp. Chính vốn tri thức và trải nghiệm quốc tế đã tạo nên nền tảng vững chắc cho một sự nghiệp ngoại giao lẫy lừng sau này.
Trong giai đoạn 1969-1976, bà giữ cương vị Bộ trưởng Ngoại giao, Trưởng đoàn đàm phán của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam tại Hội nghị Paris. Bà là người phụ nữ duy nhất đặt bút ký vào Hiệp định Paris năm 1973, một mốc son lịch sử trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Cùng với Bộ trưởng Xuân Thủy và Cố vấn đặc biệt Lê Đức Thọ, bà đã tạo thành “bộ ba thương lượng” sắc sảo và bản lĩnh, mang đến thắng lợi ngoại giao vang dội, góp phần trực tiếp vào công cuộc giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Với trí tuệ, sự mềm dẻo trong sách lược, cùng phong thái lịch thiệp, thân thiện, bà Nguyễn Thị Bình đã tranh thủ được sự đồng tình của bạn bè quốc tế, chinh phục báo chí phương Tây và gây được tiếng vang mạnh mẽ. Báo chí Pháp từng giật tít: “Madame Bình đã làm chấn động Paris và thế giới”, còn nhà văn Thụy Điển Sara Lidman viết: “Ở đâu có bà Bình, người ta không còn nhìn thấy ai khác. Khi nghe bà Bình nói, người ta không còn muốn nghe ai khác”.
Ký ức về một phụ nữ Việt Nam mặc áo dài, khoác măng tô xám và khăn quàng chấm hoa đứng giữa biển người ở Paris, hay khoảnh khắc đặt bút ký vào văn kiện lịch sử ngày 27/1/1973 đã trở thành biểu tượng bất diệt. Đó không chỉ là chiến thắng của ngoại giao Việt Nam, mà còn là sự khẳng định vị thế, bản lĩnh của phụ nữ Việt Nam trên trường quốc tế. Trong suốt quá trình đàm phán, bà và đồng đội luôn giữ vững phương châm “tuy hai mà một, tuy một mà hai”, vừa phối hợp chặt chẽ với đoàn Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, vừa nắm chắc tình hình chiến trường miền Nam, để ngoại giao trở thành mặt trận đồng hành cùng quân sự và chính trị. Không chỉ là nhà thương thuyết tài ba, bà còn là nhà vận động quốc tế không mệt mỏi. Bà đi nhiều nơi, tham dự các cuộc mít tinh, biểu tình, hội thảo để đưa tiếng nói của nhân dân miền Nam đến với thế giới, đồng thời kêu gọi sự ủng hộ, đoàn kết từ bạn bè năm châu. Bà đại diện cho tinh thần phụ nữ miền Nam anh hùng, bất khuất, mang trí tuệ và bản lĩnh của Việt Nam ra toàn cầu, để cả thế giới hiểu và đứng về phía chính nghĩa của dân tộc.
Những cống hiến của bà được ghi nhận bằng nhiều phần thưởng cao quý: Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Chiến công hạng Nhất, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Huân chương Đại đoàn kết, Huân chương Tự do hạng Nhất của Lào. Bà còn được suy tôn làm Chủ tịch danh dự Hội đồng Hòa bình và Phát triển Việt Nam. Và nay, danh hiệu Anh hùng Lao động trao tặng trong dịp kỷ niệm 80 năm ngành Ngoại giao càng làm nổi bật thêm tầm vóc lịch sử của một nữ chính khách từng đi vào trái tim nhân loại.
Cuộc đời bà là minh chứng sống động cho khát vọng độc lập, tự do và hòa bình. Bà không chỉ là nhân chứng lịch sử mà còn là biểu tượng truyền cảm hứng cho các thế hệ mai sau về lòng yêu nước, trí tuệ và bản lĩnh. Trong dòng chảy 80 năm Quốc khánh, khi cả dân tộc cùng nhìn lại hành trình đã qua, hình ảnh “người đàn bà thép” Nguyễn Thị Bình sẽ mãi là niềm tự hào, là ngọn lửa thôi thúc Việt Nam tiếp tục bước đi trên con đường hội nhập, phát triển, khẳng định vị thế xứng đáng trong cộng đồng quốc tế.
