Béo phì ở trẻ em, những điều nên biết

BS Bùi Thu Phương (Khoa Nhi, bệnh viện Trung ương Quân đội 108)
Chia sẻ

(PNTĐ) -Béo phì là một vấn đề sức khỏe của trẻ em. Đây là kết quả mối tương tác giữa các yếu tố di truyền, sinh học, văn hóa xã hội và yếu tố môi trường. Đặc biệt, béo phì có nguy cơ gây ra nhiều vấn đề về bệnh tật, thậm chí là tử vong của trẻ em ở tuổi trưởng thành vì liên quan đến bệnh tim mạch, huyết áp, đái tháo đường type 2 kháng Insulin, sức khỏe tâm thần…

Béo phì là gì?

Béo phì là tình trạng dư thừa toàn bộ trọng lượng mỡ cơ thể hoặc dư thừa mỡ dự trữ của cơ thể. Nó cũng thường làm cho tình trạng sức khỏe của cơ thể bị suy giảm.

Cơ chế bệnh sinh của béo phì?

Các yếu tố di truyền, xã hội, văn hóa, thần kinh tâm thần, môi trường… tương tác lẫn nhau, vài trò của các hormone như GH, leptin, GH rleptin neuropeptide Y, melanocortin và các yếu tố khác tham gia vào quá trình gây béo. Điều hòa của vùng dưới đồi, lipogenesis, lipolysis đối với quá trình phát triển và tăng trưởng.

Sau bữa ăn, nồng độ plasma, glucose, insulin, dạ dày ruột căng kích thích cùng với bài tiết adrenalin kích thích trung tâm no của vùng dưới đồi. Kích thích lên vỏ não ức chế ăn. Ngoài các yếu tố xã hội, di truyền, văn hóa, môi trường cũng ảnh hưởng lên vỏ não điều khiển việc ăn uống. Thường những trẻ béo phì đều háu ăn, ăn nhiều hơn trẻ bình thường.

Béo phì ở trẻ em, những điều nên biết - ảnh 1
Ảnh minh họa

Phân loại béo phì

Béo phì thường được chia làm hai loại: Đơn thuần và bệnh lý. Bài này tập trung vào vấn đề béo phì đơn thuần

Với béo phì đơn thuần, hay còn gọi là béo phì ngoại sinh, hay gặp trong lâm sàng và cộng đồng. Nguyên nhân chủ yếu là do thay đổi cân bằng năng lượng: năng lượng thu vào tăng, năng lượng tiêu hao giảm đưa đến hậu quả tăng tích lũy mỡ.

Nguyên nhân của béo phì đơn thuần rất phức tạp. Nó là hậu quả của nhiều yếu tố kết hợp, là sự tương tác giữa di truyền và yếu tố môi trường tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ bị béo phì. Yếu tố di truyền trong đó kiểu gen đóng góp 40% trong nguyên nhân gây béo phì. Nếu bố mẹ béo, con dễ bị béo hơn trẻ mà bố mẹ không béo, một trong hai bố mẹ béo phì, nguy cơ con bị béo tăng lên gấp 3 lần, nếu cả hai bố mẹ béo, nguy cơ này tăng lên gấp 10 lần. Và vai trò của bố mẹ không ngang nhau, mẹ béo còn dễ béo hơn là bố béo.

Một số yếu tố nguy cơ khác như: trẻ có cân nặng lúc sinh trên 4kg, số lượng thức ăn quá nhiều so với nhu cầu, thành phần các chất trong thức ăn không cân đối (nhiều mỡ đường, ít rau quả); trẻ ở các nước phát triển, trẻ có mức sống thấp có tỷ lệ béo phì tăng. Tại Việt Nam, trẻ thành thị béo phì cao hơn nông thôn và nội thành cao hơn ngoại thành. Trẻ ngủ nhiều, xem nhiều ti vi, chơi game tăng nguy cơ béo phì hơn nhóm khác
Điều trị béo phì đơn thuần

Việc điều trị tuân theo nguyên tắc: Giảm tốc độ tăng cân, để trẻ phát triển chiều cao.
Điều chỉnh chế độ ăn là một việc làm quan trọng. Trẻ nhỏ nên được bú sữa mẹ; calo và protein đủ, giảm mỡ. Trẻ lớn nên cho uống sữa không đường, hạn chế các món xào, ăn đều các bữa, không bỏ bữa và không nên ăn quá no, không ăn nhiều về đêm, tăng hoa quả, rau.

Cần đặc biệt chú ý: Không cho trẻ uống nhiều nước ngọt có ga, hạn chế dùng bánh kẹo, sữa đặc có đường; trước khi đi ngủ, không nên cho trẻ ăn.

Luyện tập thể dục thể thao cần được tăng cường, cho trẻ làm việc nhà, hạn chế xem ti vi và trò chơi điện tử nhiều. Cần theo dõi quá trình điều trị bằng việc theo dõi cân nặng, chiều cao của trẻ định kỳ, giám sát chế độ ăn, chế độ hoạt động, thể dục

Béo phì bệnh lý: thường là triệu chứng hay gặp trong các bệnh lý về bệnh di truyền và nội tiết như: hội chứng Prader – Willi; hội chứng Laurence – Moon – Biedl; Hội chứng Cohen; Hội chứng Klinerfelter; cường năng vỏ thượng thận…Trong các bệnh lý này biểu hiện béo phì thường đi kèm các triệu chứng khác, thường phải đi khám các chuyên gia nội tiết và di truyền để có tư vấn về chẩn đoán và điều trị phù hợp.

Ý kiến bạn đọc

Tin cùng chuyên mục

Cuộc sống mới

Cuộc sống mới

(PNTĐ) - Ngày tốt nghiệp đại học, Linh không nghe lời bố mẹ, tự mình khăn gói lên đường lập nghiệp ở một tỉnh miền núi, cách nhà 50km. Tất nhiên, vì thế mà mối tình đầu dù là sâu nặng nhưng cũng lỡ dở khi người yêu không tán thành quyết định của Linh.
Đừng “giá như” nữa nhé!

Đừng “giá như” nữa nhé!

(PNTĐ) - Hôm nay, khi con gái nói sẽ đưa người yêu về ra mắt, lòng bà Phương bỗng bâng khuâng. Bà sợ rằng, mình lại đi vào vết xe đổ như đã từng xảy ra với con trai cả của mình, để rồi, quá khứ đã qua không thể nào lấy lại được, chỉ biết luyến tiếc bằng hai chữ “giá như”.