Cây Bác Hồ

Mười năm về trước chưa sinh con
Khắp cả vùng đây đất xói mòn
Đá sỏi đồi hoang cây chẳng mọc
Xuân về không hé chút mầm non

Vâng theo lời Bác, Tết trồng cây
Từ đấy cành xanh, nhánh biếc đầy
Dương liễu đằng xa, dăng lưới lục
Bạch đàn loang loáng trắng quanh đây

Theo đội con trai cha trồng vải
Hàng vải sum suê gió thổi lùa
Mẹ theo đội con gái đi trồng nhãn
Khóm nhãn ra hoa đã mấy mùa

Các chị em con có bóng xanh
Có chim ríu rít rộn trên cành
Có hoa thơm ngát bay theo gió
Khiến bầy ong kiếm mật vây quanh

Tháng năm ăn vải, tháng sáu ăn nhãn
Nhặt lá vun cành, lượm củi khô
Trưa chơi bóng mát, đêm trăng sáng
Tất cả là ơn của Bác Hồ

Bác mênh mông quá, phải không con?
Như cả đất trời, cả núi non
Như lá hoa bốn mùa tươi tốt
Như rễ sâu tận đáy tâm hồn

Yêu Bác các con chăm đi học
Giữ gìn nụ biếc lá non xanh
Lớn lên góp sức cùng anh chị
Bảo vệ quê hương đất nước mình

Và mỗi lần các con nhớ Bác
Các con im lặng ngẩng đầu lên:
Một vùng ánh sáng soi trên ngọn
Lộng gió từng cao - Bác ở trên...
                                        6/1970
                                     Tế Hanh

LỜI BÌNH:
Bài thơ “Cây Bác Hồ” với tứ thơ xuyên suốt thi phẩm là học theo lời Bác, hưởng ứng Tết trồng cây: “Vâng theo lời Bác, Tết trồng cây”. Thế rồi, từ lời kêu gọi ấy, tất cả những gì tốt đẹp được nhen lên, để có mùa vải của cha, mùa nhãn của mẹ. Cách nhà thơ chia thành từng đội sản xuất được miêu tả cũng mang màu sắc của truyền thuyết bọc trăm trứng thủa nào: 

Theo đội con trai cha trồng vải
Hàng vải sum suê gió thổi lùa
Mẹ theo đội con gái đi trồng nhãn
Khóm nhãn ra hoa đã mấy mùa

Và rồi, thụ hưởng thành quả ấy chính là thế hệ cháu con, tuổi thơ vui đùa dưới bóng mát yên bình. Bóng mát của bình yên và hạnh phúc: 

Các chị em con có bóng xanh
Có chim ríu rít rộn trên cành
Có hoa thơm ngát bay theo gió
Khiến bầy ong kiếm mật vây quanh

Có bóng mát, có tiếng chim, có hoa, có cánh ong kiếm mật… đó là tín hiệu của miền đất lành. Vẻ đẹp của bài thơ toát lên từ sự bình dị, trong sáng, tất cả công ơn của Bác đều đến từ những điều như thế:

Tháng năm ăn vải, tháng sáu ăn nhãn
Nhặt lá vun cành, lượm củi khô
Trưa chơi bóng mát, đêm trăng sáng
Tất cả là ơn của Bác Hồ

Cả những giá trị vật chất, tinh thần, gần và xa… đều được cảm nhận rất tinh tế. Từ đó, nhà thơ khái quát lên tầm vóc, tư tưởng của Người bằng chính những biểu tượng của cây: “Như lá hoa bốn mùa tươi tốt/ Như rễ sâu tận đáy tâm hồn”. 

Viết về Bác, đã có rất nhiều thi phẩm, câu chữ, ý tứ đặc sắc. nhưng nhà thơ Tế Hanh vẫn có một lối đi cho mình bằng một lối viếc riêng. Tình cảm với Bác được đồng nhất trong màu xanh của đại ngàn, của vạn vật trường tồn:

Và mỗi lần các con nhớ Bác
Các con im lặng ngẩng đầu lên:
Một vùng ánh sáng soi trên ngọn
Lộng gió từng cao - Bác ở trên...

Bác như vầng mặt trời chiếu rọi, là nguồn sống, là cái đích để mọi sự sống đều vươn tới. Trong những ngày tháng Năm này, chúng ta lại nhớ về Bác, người con ưu tú của dân tộc Việt Nam sinh ra ở miền quê nghèo đã lãnh đạo nhân dân ra giành độc lập, chủ quyền, hưởng ấm no, hạnh phúc. Bài học về trồng cây cũng là trồng người, vun đắp tương lai cho đất nước Việt Nam…