Chị Tư

1.

Nhà tôi anh chị em tổng cộng 6 người. Chị Tư con giữa. Thường theo quan niệm của các cụ ngày xưa thì làm con giữa sướng; bởi con cả phải “chịu đầu roi vọt”; con út “giàu út ăn khó út chịu”; chỉ còn con giữa “mưa không đến đầu, bùn không đến gót” nên… thong dong!

Lý thuyết ấy mà đúng thì chị Tư tôi hẳn phải rất sướng!

Chị Tư tuổi Giáp Ngọ, sinh năm 1954. Trên chị có chị Hai, rồi anh Ba. Kế tiếp anh Năm, chị Sáu rồi mới tới tôi. Chắc do cầm tinh con ngựa nên chị Tư cũng khỏe mạnh nhanh nhẹn như… ngựa; chưa kể ngoại hình còn to con lớn xác nhất nhà! Thật tình, nếu chị chỉ giống ngựa tới chừng ấy thôi thì thật may. Khổ nỗi, huy chương nào cũng có mặt trái: Chị Tư tôi “giống ngựa” luôn ở chỗ cứ phải suốt đời làm… con ngựa thồ, nai lưng gánh việc!

Ngày lũ em còn nhỏ, nghe mẹ kể: Dù trong trong nhà có anh chị lớn; nhưng đỡ việc nhà cho mẹ chị Tư lại là người gánh vác chính. Chị Hai tiếng chị cả nhưng nhỏ con, chậm chạp, yếu ớt. Anh Ba con trai, ỷ được cha mẹ cưng chiều nên “trây nhớt” ham chơi; thậm chí quần áo anh mặc, thay ra cũng do chị Tư... giặt hộ! Chị Tư tốt tính, thật thà, siêng năng, đùn bao nhiêu việc cũng ôm miễn anh Ba biết ý, lâu lâu thả cho chị vài lời khen mát ruột! Chuyện ấy chắc thật mười mươi; bởi sau này tôi lớn lên, tận mắt chứng kiến cái tính hay lam hay làm của chị Tư mới biết chị ham việc thật! Ngoài thời gian học ở trường, về nhà ít khi thấy chị ngồi không, chẳng loay hoay việc nọ cũng cắm cúi việc kia; đi đứng lúc nào cũng tất tưởi, vội vàng. Mẹ thường nhìn bộ dạng của chị, chép miệng, thở dài: Tướng ấy rồi vất vả…

Minh họa sưu tầm

Chưa hết; câu chuyện trường thiên của mẹ về thời gian khổ của chị Tư còn dài hơn nữa: Cha tôi mất sớm; anh chị đều đi học xa. Ở nhà, chị Tư biến thành “con gái đầu”; thành chỗ dựa cả thể chất lẫn tinh thần (duy nhất) cho mẹ còn chưa kịp hoàn hồn sau cái tang quá lớn. Làm chỗ dựa cho mẹ; thay mẹ "bảo mẫu" mấy đứa em lít nhít cần người chăm sóc (trong đó có cả tôi). Hết việc đồng tới việc nhà, chị Tư lo quần quật gánh vác bởi mẹ mới sinh tôi còn rất yếu. Đồng áng, cơm nước xong lại nai lưng chăm em. Anh Năm lên bảy, chị Sáu mới lên ba còn nhỏ xíu xiu. Tắm rửa, bồng ẵm, cho ăn uống và vân vân. Mẹ bận chăm sóc tôi đương nhiên chị Tư lo ôm trọn gói phần làm "mẹ” anh Năm, chị Sáu!

Sức người nào phải gỗ đá. Khổ cực trăm bề. Nghe kể có lúc "áp lực" quá chị Tư chịu không thấu cũng có… nổi xung, mặt nặng mày nhẹ. Nhưng hễ thấy mắt mẹ tôi ầng ậng nước là chị lập tức làm bộ tươi tỉnh; lại gánh việc như chẳng có chuyện gì xảy ra. Xóm giềng khen: Con Tư khổ vậy mà không bao giờ thấy kêu ca; đúng gan cóc tía! Dì Bảy gần nhà tôi nghe, cãi: Gan gì! Nó sợ mẹ buồn nên giấu thôi. Mấy lần tui bắt gặp nó ra hè lén khóc…

Cũng lại nghe kể, vì nai lưng gánh việc mà chị Tư đuối sức, không kham nổi chuyện học hành, phải đúp lại một năm lớp 8 mặc dù trước đó chị học khá. Gia đình tôi quan trọng chuyện học lắm. Cha tôi trước lúc mất cũng từng căn dặn mẹ phải ráng cho con học hành đến nơi đến chốn. Đương nhiên chuyện chị Tư "rớt đài" do ôm việc nhiều khiến mẹ đâm hoảng. Mẹ kêu người bán bớt bò, ruộng, giảm tải chuyện nhà để chị Tư có thời gian lo chuyện học. Giảm bớt thôi, chứ việc nhà, việc đồng chị Tư vẫn là lao động chính. Giờ mẹ bình phục, lo việc đồng áng bên ngoài thì không riêng chị Sáu mà cả tôi cũng giao qua luôn cho chị Tư làm mẹ. Chưa chồng con mà chị biết chăm em như mẹ chăm con; đến mức nằm trong vòng tay chị tôi yên tâm chẳng kém khi được mẹ bồng ẵm, nâng niu…

2.

Chị Hai, rồi anh Ba lần lượt lập gia đình. Giờ thì trong nhà chị Tư thực sự thành chị cả. Quán xuyến trong ngoài. Lo cho mẹ, cho em từ ăn ngủ đến học hành. Chị thương tôi nhất. Chị bảo, tôi nhỏ “út ét”; lại ra đời không cha… Không cha ư? Nói khó tin; nhưng với tôi, chị Tư chính là cha. Đi học, đi chơi ngoài đường đứa nào ăn hiếp tôi là… biết tay chị ngay. Chị làm đồ chơi cho tôi, kiếm sách cho tôi đọc, dạy dỗ kèm cặp tôi đến nơi đến chốn.

Mấy chuyện ấy mẹ tôi (mù chữ) không giúp được; mà các anh chị khác trong nhà cũng không ai giúp được; chỉ có chị! Chị dạy mau thuộc, chỉ dễ nhớ; lại biết cách “dụ” tôi học bằng những chiêu rất sáng tạo Còn nhớ, năm tôi học lớp 2, cái bản cửu chương toán tôi nhai đi nhai lại mãi vẫn không sao nhét lọt vô đầu. Nguyên do không phải tôi tối dạ mà trời sinh tôi… ghét toán; cái gì đụng tới số má là tôi ớn lắm! Bù lại tôi thích học văn; biết đọc sách và mê đọc sách rất sớm. Nắm được cái “tẩy” ấy, chị âm thầm tìm, khuân về cuốn truyện đồng thoại “Truyện thỏ khắp thế giới”. Tập truyện dịch.

Mới đọc vài trang đầu đã thấy mê. “Khoe hàng”, cho đọc “khuyến mãi” truyện đầu xong chị… thu hồi sách, ra điều kiện: Mỗi ngày tôi phải học thuộc một chương trong bản cửu chương chị mới cho đọc tiếp! Mà tính chị, tôi biết, nghiêm lắm; nói là làm! Bị “chiếu bí”, tôi nhớ chỉ mất đâu độ nửa tháng hè đã “thanh toán” xong cái bản cửu chương học hàng năm không thuộc!

Minh họa sưu tầm

3.

Chị Tư lấy chồng muộn. Đương thời đàn ông gấm ghé không thiếu; nhưng chị cứ lấy cớ mẹ già, em dại mà lần lữa. Mẹ phải làm dữ chị mới nghe. Anh rể là bạn học cũ của chị, một đời vợ, có con riêng, tình cờ gặp lại nhau khi đi dự tân gia của bạn học. Gặp gỡ, qua lại chưa lâu anh đã đến nhà thưa mẹ xin bước tới hôn nhân. Hỏi chị Tư; chị gật, mắt lấp lánh niềm vui khiến cả nhà bật ngửa! Đợi anh ra về, còn mình chị mẹ suýt chút nổi điên: Trai tân theo cả đàn mầy chê không ưng, giờ mắc chứng gì lại đi ưng thằng có vợ?? Tôi giờ đã lớn; đương nhiên ảnh hưởng tâm trạng chung cũng thắt ruột nỗi lo về cuộc hôn nhân trái khoáy.

Người đàn ông ấy không chỉ một lần dang dở, còn 2 đứa con riêng nghe nói thuộc hàng nghịch ngợm quậy phá trong khi chị tôi gái chưa chồng chưa biết đến một lần làm mẹ. Tương lai chị Tư rồi sẽ ra sao?? Lo lắng; nhưng phận làm em chẳng dám nặng lời như mẹ, chỉ còn biết khuyên chị nên thận trọng hết mức, tìm hiểu, suy nghĩ kĩ càng.

Nghe tôi, chị Tư cười rạng rỡ trấn an: Chị đã tìm hiểu kĩ, suy nghĩ kĩ, em đừng lo, hãy tin nơi chị! Nhìn nụ cười tươi và đôi mắt ngời ngời hạnh phúc của chị Tư tôi hiểu: Sẽ không ai có thể làm chị tôi thay đổi quyết định – kể cả nó có sai lầm! Đành khuyên nhủ mẹ, chúc phúc cho chị bằng tất cả yêu thương cho dù bụng vẫn phấp phỏng…

Về nhà chồng, thành mẹ hai đứa con trai chồng xong chị Tư mới phát hiện mình… bị teo buồng trứng, không thể sinh con! Cứ như xếp đặt của tạo hóa; nỗi buồn vô sinh của chị Tư giờ hóa ra được an ủi rất nhiều nhờ vào hai đứa con chị không sinh nhưng có công nuôi dạy. Con nào cũng là con, mình thương nó trước rồi nó ắt sẽ thương mình… - chị lý lẽ vậy và làm đúng vậy.

Trời thương, cuối cùng nỗi lo lắng của cả gia đình, chòm xóm đã bị đánh tan khi hai đứa con của anh rể từ gọi “dì” đã chuyển sang kêu “mẹ” một cách thân thương. Ngày thằng lớn tốt nghiệp đại học, người nó nhất định muốn gặp trong buổi nhận bằng Cử nhân phải là người mẹ không sinh nhưng có công nuôi dưỡng anh em nó lớn khôn. Nhìn tấm ảnh hai mẹ con thân thiết ôm nhau thằng đàn ông tôi cũng rơm rớm xúc động. Trời xanh quả có mắt; chị đã được đền đáp rồi, chị Tư…