Chuyển mình từ những mô hình “Bình dân học vụ số”
(PNTĐ) - Tại Hà Nội, phong trào Bình dân học vụ số được triển khai bền bỉ, lấy cơ sở làm điểm tựa. Từ cấp phường, xã, các mô hình gần dân, sát việc đã từng bước “mềm hóa” chuyển đổi số, biến những khái niệm tưởng chừng khô cứng thành các thao tác cụ thể, quen thuộc, dễ thực hành. Nhờ đó, người dân không chỉ tiếp cận mà còn chủ động sử dụng dịch vụ công trực tuyến.
Hiệu quả lan tỏa từ cơ sở
Ghi nhận tại phường Xuân Đỉnh cho thấy, bình dân học vụ số không còn là khẩu hiệu, mà đã hiện diện sinh động trong đời sống hằng ngày. Ở Tổ dân phố số 2, hình ảnh người cao tuổi say sưa học cách sử dụng điện thoại thông minh, tra cứu dịch vụ công, thanh toán hóa đơn điện, nước trực tuyến đã trở nên quen thuộc.
Theo ông Trần Bình Đẳng, Bí thư Chi bộ, Trưởng ban Công tác Mặt trận, Tổ trưởng Tổ chuyển đổi số cộng đồng, các buổi hướng dẫn trực tiếp được tổ chức thường xuyên, giúp người dân tiếp cận công nghệ một cách gần gũi, dễ hiểu. Từ những buổi “cầm tay chỉ việc” ấy, tỷ lệ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến và thanh toán không dùng tiền mặt trên địa bàn tăng lên rõ rệt.
Không dừng ở hỗ trợ người dân, phường Xuân Đỉnh còn triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để tạo nền tảng vững chắc cho chuyển đổi số. Trọng tâm là đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ lãnh đạo, cán bộ, công chức và Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo chuyển đổi số, nhằm bảo đảm “biết rõ, nắm chắc, hiểu sâu” về chuyển đổi số. Song song với đó, phường phát động Tuần lễ hưởng ứng học tập suốt đời và phong trào Bình dân học vụ số, hướng tới nâng cao kỹ năng số cho người dân, học sinh, từng bước hình thành thói quen chủ động làm chủ công nghệ.
Để phong trào lan tỏa sâu rộng, phường Xuân Đỉnh cũng tăng cường sự tham gia của cộng đồng thông qua các mô hình như “Tổ dân phố số”, “Công dân số”, “Phản ánh hiện trường trực tuyến”. Công nghệ từ đó không chỉ hỗ trợ giải quyết thủ tục hành chính, mà còn từng bước đi vào quản lý và sinh hoạt cộng đồng, gắn chặt với đời sống của người dân ở từng khu dân cư.
Tại phường Tây Tựu, bình dân học vụ số được cụ thể hóa bằng 6 điểm “Bình dân học vụ số lưu động” đặt ngay tại các tổ dân phố. Tại Nhà văn hóa các tổ dân phố Thượng 2, Trung 6, Hạ 9, Nguyên Xá 2, Phúc Lý 2, Ngọa Long 2, người dân được hỗ trợ, hướng dẫn miễn phí kê khai, nộp hồ sơ giải quyết thủ tục hành chính trên Cổng Dịch vụ công quốc gia; cài đặt, sử dụng các ứng dụng thiết yếu như VNeID, iHanoi, Etax Mobile, VssID và nền tảng Bình dân học vụ số. Nhờ cách làm linh hoạt, sát thực tế, hàng nghìn lượt người dân đã được hỗ trợ trực tiếp, nhiều hồ sơ dịch vụ công trực tuyến được thực hiện thành công ngay tại chỗ. Quan trọng hơn, đa số người dân đã biết cách tự tra cứu thông tin, chủ động nộp hồ sơ qua mạng, tạo sự đồng thuận và ủng hộ rộng rãi trong cộng đồng.
Ở khu vực ngoại thành, xã Suối Hai cũng cho thấy cách làm bài bản, có chiều sâu. Không chỉ dừng ở tuyên truyền qua loa, pano, áp phích, địa phương đặt ra những chỉ tiêu cụ thể để phong trào Bình dân học vụ số đi vào thực chất. Tại đây, phong trào được phát động nhằm triển khai sâu, rộng đến từng thôn, khu dân cư, tạo thành cuộc vận động toàn dân thi đua học tập, rèn luyện kỹ năng số và khả năng sử dụng thiết bị, ứng dụng công nghệ. Thông qua đó, người dân được tiếp cận các nền tảng số, nền tảng Bình dân học vụ số và những ứng dụng trí tuệ nhân tạo cơ bản, phục vụ trực tiếp cho đời sống và công việc.
Đưa phong trào đi vào chiều sâu
Nếu ở cấp phường, xã, bình dân học vụ số được “gieo mầm” bằng những việc làm cụ thể, thì để phong trào bền gốc, lan xa, Hà Nội tiếp tục mở rộng chiều sâu từ các tổ chức chính trị - xã hội, nơi tập hợp lực lượng đông đảo và có sức ảnh hưởng trực tiếp đến cộng đồng. Trong đó, phụ nữ được xác định là một trong những hạt nhân quan trọng.
Chiếm hơn một nửa dân số và gần một nửa lực lượng lao động, phụ nữ Thủ đô sở hữu tiềm năng lớn trong việc tiếp thu và ứng dụng công nghệ số vào mọi mặt đời sống. Từ quản lý kinh tế gia đình, giáo dục con cái đến tham gia thị trường lao động, khởi nghiệp, kỹ năng số đang trở thành “chìa khóa” giúp phụ nữ tự tin tiếp cận thông tin, sử dụng dịch vụ chính phủ điện tử và nắm bắt các cơ hội kinh doanh trên nền tảng số.
Thực tế cho thấy, nhiều phụ nữ trẻ đã nhanh chóng làm chủ công nghệ, tận dụng mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử như Facebook, Zalo, Shopee… để kinh doanh, quảng bá sản phẩm, qua đó cải thiện thu nhập và nâng cao vị thế trong gia đình, xã hội.
Nhận diện rõ vai trò ấy, Hội LHPN Hà Nội đã chú trọng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, hội viên, phụ nữ, đáp ứng yêu cầu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Thông qua các lớp tập huấn kỹ năng số, việc lồng ghép hướng dẫn sử dụng công nghệ tại các buổi sinh hoạt Hội, kiến thức số được truyền tải một cách gần gũi, thiết thực, phù hợp với từng nhóm đối tượng.
Đáng chú ý, phong trào “Bình dân học vụ số” được Hội Liên hiệp Phụ nữ Thành phố phát động sâu rộng trong các cấp Hội, gắn với nhiều hoạt động cụ thể như Ngày Phụ nữ Thủ đô ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo năm 2025; các tọa đàm chuyên đề “Ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo - Cơ hội và thách thức với phụ nữ trong kỷ nguyên mới”. Qua đó, kỹ năng số không còn là nội dung tuyên truyền chung chung, mà trở thành hành trang thiết thực, giúp phụ nữ chủ động thích ứng với yêu cầu của thời đại.
Cùng với phụ nữ, nông dân cũng là lực lượng được Hà Nội đặc biệt quan tâm trong hành trình đưa Bình dân học vụ số đi vào chiều sâu. Chủ tịch Hội Nông dân thành phố Hà Nội Phạm Hải Hoa nhấn mạnh, chuyển đổi số là xu thế tất yếu và yêu cầu cấp bách trong giai đoạn hiện nay, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Chuyển đổi số không chỉ góp phần nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm, khả năng truy xuất nguồn gốc, mà còn mở ra cơ hội lớn để nông dân tiếp cận thị trường, tiêu thụ sản phẩm và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị trong nước, quốc tế.
Để hiện thực hóa mục tiêu đó, Hội Nông dân Hà Nội đã xây dựng kế hoạch hưởng ứng phong trào Bình dân học vụ số với các chỉ tiêu cụ thể, rõ ràng. Hằng năm, 100% các cấp Hội, phòng, ban, đơn vị tổ chức phát động và triển khai các hoạt động hưởng ứng phong trào; 100% cán bộ, công chức, viên chức các cấp Hội được tập huấn, trang bị kiến thức, kỹ năng số và áp dụng hiệu quả các nền tảng, ứng dụng số trong công việc. Cùng với đó, đội ngũ cán bộ, hội viên được khuyến khích sử dụng thiết bị thông minh, nền tảng số, dịch vụ số thiết yếu, có kỹ năng trên nền tảng VNeID và sử dụng tài khoản thanh toán điện tử. Việc tổ chức “Ngày hội toàn dân học tập số” gắn với Ngày Chuyển đổi số quốc gia (10/10) hằng năm cũng trở thành điểm nhấn, góp phần tạo không khí thi đua học tập, rèn luyện kỹ năng số trong cán bộ, hội viên và nông dân…
Từ những cách làm bài bản, có trọng tâm, trọng điểm, Bình dân học vụ số tại Hà Nội đang dần chuyển từ “phong trào” sang “thói quen”, từ những lớp học ở cơ sở đến sự chủ động của từng người dân, từng hội viên, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình chuyển đổi số toàn diện và bền vững của Thủ đô.
Từ những mô hình cụ thể ở phường, xã đến sự vào cuộc đồng bộ của các tổ chức chính trị - xã hội, Hà Nội đang cho thấy một cách làm bài bản, linh hoạt và giàu tính nhân văn trong triển khai phong trào Bình dân học vụ số. Không dừng ở việc phổ cập kỹ năng, Thủ đô đã đưa chuyển đổi số đi vào đời sống thường nhật của người dân, từ người cao tuổi, phụ nữ đến nông dân, biến công nghệ thành công cụ gần gũi, dễ tiếp cận và hữu ích. Chính cách làm lấy cơ sở làm nền, lấy người dân làm trung tâm ấy đã tạo nên sức lan tỏa bền bỉ, khẳng định vai trò tiên phong của Hà Nội trong xây dựng nền hành chính hiện đại, xã hội số bao trùm và phát triển, nơi không ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình bước vào kỷ nguyên số.
