Có được ủy quyền khi bán xe?

Câu hỏi
Tôi mua chiếc xe ô tô đã qua sử dụng nhưng người trực tiếp giao dịch lại không phải chủ xe mà chỉ là người được ủy quyền. Tôi muốn hỏi việc mua bán xe ô tô với người được ủy quyền có hợp pháp hay không? Thủ tục đăng ký sang tên của tôi trong trường hợp này thực hiện như thế nào?

Đinh Thế Hưng (Hai Bà Trưng, Hà Nội)

Trả lời
Điều 134 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về đại diện như sau:

“1. Đại diện là việc cá nhân, pháp nhân (sau đây gọi chung là người đại diện) nhân danh và vì lợi ích của cá nhân hoặc pháp nhân khác (sau đây gọi chung là người được đại diện) xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.

2. Cá nhân, pháp nhân có thể xác lập, thực hiện giao dịch dân sự thông qua người đại diện. Cá nhân không được để người khác đại diện cho mình nếu pháp luật quy định họ phải tự mình xác lập, thực hiện giao dịch đó.

3. Trường hợp pháp luật quy định thì người đại diện phải có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập, thực hiện”.

Quyền đại diện được xác lập theo ủy quyền giữa người được đại diện và người đại diện, theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, theo điều lệ của pháp nhân hoặc theo quy định của pháp luật.

Đại diện theo ủy quyền được quy định tại Điều 138 của Bộ luật này. Cụ thể:

“1. Cá nhân, pháp nhân có thể ủy quyền cho cá nhân, pháp nhân khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự.

2. Các thành viên hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân có thể thỏa thuận cử cá nhân, pháp nhân khác đại diện theo ủy quyền xác lập, thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài sản chung của các thành viên hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác không có tư cách pháp nhân.

3. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi có thể là người đại diện theo ủy quyền, trừ trường hợp pháp luật quy định giao dịch dân sự phải do người từ đủ mười tám tuổi trở lên xác lập, thực hiện”.

Như vậy, pháp luật dân sự quy định cá nhân có thể ủy quyền cho người khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự thay cho mình. Trong trường hợp bạn đề nghị tư vấn, chủ xe ô tô đã ủy quyền cho người khác thay mặt mình bán chiếc xe đó cho bạn.

Theo khoản 1 Điều 139 của Bộ luật này, “giao dịch dân sự do người đại diện xác lập, thực hiện với người thứ ba phù hợp với phạm vi đại diện làm phát sinh quyền, nghĩa vụ đối với người được đại diện”.

Có nghĩa là, nếu đáp ứng các điều kiện khác theo quy định của pháp luật, giao dịch mua bán chiếc xe ô tô với người được chủ xe ủy quyền phát sinh hiệu lực như với trường hợp bạn mua bán trực tiếp với chủ xe.

Bạn cần lưu ý về thời hạn và phạm vi ủy quyền để tránh những tranh chấp phát sinh không đáng có.

Thời hạn đại diện được xác định theo văn bản ủy quyền. Trường hợp trong văn bản này không ghi thì thời hạn ủy quyền được xác định theo quy định tại khoản 2 Điều 140 của Bộ luật này như sau:

“a) Nếu quyền đại diện được xác định theo giao dịch dân sự cụ thể thì thời hạn đại diện được tính đến thời điểm chấm dứt giao dịch dân sự đó;

b) Nếu quyền đại diện không được xác định với giao dịch dân sự cụ thể thì thời hạn đại diện là 1 năm, kể từ thời điểm phát sinh quyền đại diện”.

Nội dung văn bản ủy quyền cũng xác định phạm vi ủy quyền. Nếu trong đó ghi rõ chủ xe ủy quyền cho người được ủy quyền bán xe ô tô cho người khác, thì giao dịch mua bán với người được ủy quyền mới có hiệu lực pháp luật.

Việc đăng ký sang tên được quy định tại khoản 2 Điều 10 Thông tư số 58/2020/TT-BCA ngày 16/6/2020 của Bộ trưởng Bộ Công an như sau:

“a) Tổ chức, cá nhân bán, điều chuyển, cho, tặng, phân bổ hoặc thừa kế xe: Khai báo và nộp giấy chứng nhận đăng ký, biển số xe theo quy định tại khoản 3 Điều 6 Thông tư này;

b) Cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ đăng ký xe thực hiện thu hồi đăng ký, biển số xe trên hệ thống đăng ký xe, cấp giấy chứng nhận thu hồi đăng ký xe và cấp biển số tạm thời;

c) Tổ chức, cá nhân mua, được điều chuyển, cho, tặng, phân bổ hoặc được thừa kế xe liên hệ với cơ quan đăng ký xe nơi cư trú: Nộp giấy tờ theo quy định tại Điều 7; khoản 2, khoản 3 Điều 8, giấy chứng nhận thu hồi đăng ký, biển số xe (không áp dụng trường hợp sang tên ngay trong cùng tỉnh sau khi hoàn thành thủ tục chuyển quyền sở hữu xe) và xuất trình giấy tờ của chủ xe theo quy định tại Điều 9 Thông tư này để làm thủ tục đăng ký sang tên. Trình tự cấp biển số thực hiện theo quy định tại điểm b, điểm đ (đối với ô tô sang tên trong cùng tỉnh, mô tô sang tên trong cùng điểm đăng ký) và điểm b, điểm c điểm d, điểm đ khoản 1 Điều này (đối với sang tên khác tỉnh)”.

Bạn cũng cần lưu ý, trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày làm giấy tờ chuyển quyền sở hữu xe, bạn phải đến cơ quan đăng ký xe làm thủ tục cấp đăng ký, biển số.

Luật sư Hồng Hải