Để trẻ em có một mùa hè an vui!

Sinh mạng, sự an toàn của trẻ em là quan trọng nhất!

Vào dịp hè, tình trạng trẻ em bị tai nạn thương tích thường gia tăng, đặc biệt là tai nạn đuối nước. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do các em thiếu sân chơi lành mạnh, bổ ích, hoặc có nhưng chưa đủ hấp dẫn. Bên cạnh đó, do thời tiết nóng bức, các em có xu hướng thích chơi với nước nên tìm đến các ao hồ, sông suối để chơi nhưng lại thiếu kỹ năng phòng tránh đuối nước và không có sự quản lý, giám sát của người lớn.

Theo số liệu thống kê của các cơ quan quản lý nhà nước, trung bình mỗi năm Việt Nam có 4.000 trẻ em bị tử vong do các nguyên nhân tai nạn, thương tích khác nhau, trong đó đuối nước và tai nạn giao thông là các nguyên nhân tử vong hàng đầu.

Các diễn giả chia sẻ tại toạ đàm Nghỉ hè vui và an toàn cho mọi trẻ em

Trong giai đoạn từ 2016-2020, nhờ những giải pháp can thiệp đồng bộ, số trẻ em tử vong do đuối nước đã giảm nhưng vẫn ở mức cao. Tỷ suất tử vong do đuối nước ở Việt Nam vẫn cao hơn so với khu vực Tây Thái Bình Dương và cao gấp 10 lần các nước có thu nhập cao (Australia, Đức, Pháp, Canada, Đan Mạch). Tỷ lệ tử vong do đuối nước ở khu vực nông thôn cao gấp 4 lần so với khu vực thành thị. Đuối nước chủ yếu xảy ra tại những nơi công cộng, chiếm tới 77,6% (ao, hồ, sông, suối, biển, ngã xuống hố ga, hố xây dựng), 15,8% xảy ra tại gia đình và 6,6% tại nơi khác.

Mùa hè năm nay gần như mới chỉ bắt đầu sau chuỗi nghỉ do dịch Covid-19 kéo dài, nhưng đã liên tiếp có những vụ việc trẻ tử vong thương tâm do đuối nước được báo cáo. Cụ thể, ngày 13/6, tại xã Bảo Hiệu, huyện Yên Thuỷ, tỉnh Hoà Bình đã xảy ra vụ đuối nước thương tâm khiến hai cháu B.A.D (SN 2015) và cháu B.T.B (SN 2017) là anh em trong một gia đình tử vong. Trước đó, ngày 9/6, một nhóm gồm 5 trẻ tại xã Quảng Nham, huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hoá rủ nhau ra biển tắm. Ba em bị sóng lớn cuốn trôi ra xa bờ rồi mất tích. Hay một vụ việc đuối nước khác khiến hai chị em ruột là P.T.T.L (SN 2008) và em trai là P.T.N (SN 2010, cùng trú tại huyện Cư M’gar, tỉnh Đắk Lắk) tử vong. Hai cháu theo mẹ lên nương làm rẫy rồi đến khu vực hồ thuỷ lợi để chơi. Do hồ cao và dốc nên trong lúc chơi, cả hai không may trượt chân rơi xuống lòng hồ dẫn đến đuối nước…

Phòng tránh đuối nước ở trẻ em - chỉ Cho trẻ học bơi là chưa đủ

Để giảm thiểu tình trạng tai nạn thương tích ở trẻ em, đặc biệt là đuối nước, ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em cho rằng, sự phối hợp đa bên, liên ngành cùng sự chung tay của cả xã hội, gia đình, nhà trường và chính các em là vô cùng cần thiết. Ngoài nỗ lực của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc hoàn thiện chính sách, chương trình bảo vệ trẻ em thì cộng đồng, gia đình và nhà trường có vai trò vô cùng quan trọng trong việc trang bị kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích, đặc biệt là tai nạn đuối nước. Đây là việc làm thiết yếu, cần được thực hiện ngay từ khi trẻ bắt đầu nhận biết xung quanh.

Ông Nam lưu ý các gia đình không thể chỉ coi việc cho trẻ đi học bơi là mấu chốt giải quyết mọi vấn đề liên quan đến đuối nước ở trẻ. “Biết bơi chỉ là điều kiện đủ để trẻ tự bảo vệ bản thân. Nhiều trẻ dù biết bơi, bơi quen ở một số khu vực nhưng vẫn bị đuối nước. Để phòng tránh đuối nước, trẻ cần có kỹ năng an toàn trong môi trường nước như khi đang bơi bị chuột rút thì phải làm gì? Cha mẹ cần nhắc nhở thường xuyên về những kĩ năng an toàn, để trẻ có phản xạ xử trí khi gặp nguy cơ đuối nước” – ông Nam phân tích.

Chia sẻ vấn đề này, bác sỹ Nguyễn Trọng An khẳng định bên cạnh việc giáo dục kỹ năng về chống đuối nước, cha mẹ cũng cần nắm được kỹ năng cứu đuối và sơ cấp cứu vào thời điểm vàng cho trẻ bị đuối nước nói riêng và tai nạn thương tích nói chung. Khi trẻ, hay cả người lớn bị đuối nước, người cấp cứu không được phép bơi ra sông/suối/ao hồ… để bế trẻ lên, trừ trường hợp trẻ ở chỗ nước nông. “Nếu bản thân có khả năng cứu đuối tốt thì có thể trực tiếp cứu đứa bé, nhưng nếu không có khả năng cứu đuối thì nên hô hoán để tìm sự giúp đỡ từ mọi người. Người cứu đuối cần quan sát xung quanh để tìm kiếm cành cây, vật dụng hoặc dây để ném cho người đuối nước bám vào. Sau khi cứu bé, chúng ta phải ngay lập tức thông đường thở của bé. Đây là kỹ năng hồi sức tim phổi cần phải có sự phối hợp chặt chẽ, luyện tập đàng hoàng, thông tin chính xác và thực hành hà hơi thế nào, hô hấp nhân tạo thế nào để phù hợp với trẻ ở từng lứa tuổi” – bác sỹ Trọng An chia sẻ.

Minh họa đuối nước trẻ em

Bên cạnh đó, bác sỹ Trọng An cũng lưu ý vai trò của gia đình trong bảo vệ trẻ em, trong đó có xây dựng mô hình Ngôi nhà an toàn cho trẻ. “Mô hình ngôi nhà an toàn cung cấp cho cha mẹ kiến thức, cách phát hiện những nguy cơ gây ra tai nạn cho trẻ trong nhà như vị trí để phích nước như thế nào, tủ thuốc phải cất ở nơi không trong tầm với của trẻ, dao nhọn phải cất cao, không được đựng hoá chất trong các chai lọ như nước khoáng, nước ngọt… Cha mẹ phải nhận thức được trong nhà mình đang tiềm ẩn những nguy hiểm gì. Mô hình cũng khuyến cáo rằng những trẻ em dưới 3 tuổi phải có cũi. Việc này có thể giúp cứu hàng triệu trẻ em thoát chết…” – bác sỹ An cho biết.

“Có bốn vấn đề về bảo vệ trẻ em mà các cấp chính quyền và cha mẹ cần quan tâm. Thứ nhất là nhận thức chính xác về tầm quan trọng của việc bảo vệ sinh mạng trẻ em và tìm kiếm giải pháp. Trong nhiều vụ tai nạn xảy ra, tôi luôn yêu cầu các địa phương không chỉ đến chia buồn, thăm viếng mà cần tìm hiểu nguyên nhân tại sao các em bị đuối nước, gia đình đã được truyền thông chưa, đã có cảnh giới khu vực trẻ em bị tai nạn hay chưa, trẻ em được học bơi chưa… từ đó đưa ra các giải pháp để bảo vệ trẻ em.

Thứ hai là vấn đề tạo môi trường vật chất an toàn cho trẻ, bảo đảm môi trường trong gia đình và cộng đồng được an toàn. Tôi đã thăm một gia đình vừa có trẻ bị tử vong vì đuối nước. Khi đi ra sau nhà, tôi vẫn thấy ao mương nước không có rào chắn, giếng nước không được đậy, mà thực tế, cách đây mấy năm, chính gia đình này cũng đã có một cháu tử vong vì đuối nước. Chúng ta nói nhiều đến việc trẻ bị ngã từ trên cao, nhiều cha mẹ cảm thán xót thương, nhưng chính nhà mình lại không làm lưới chắn an toàn. Nhiều nhà chú ý đến phong thuỷ để gia đình an khang, nhiều tài nhiều lộc, tuy nhiên, phong thuỷ tốt nhất phải là ngôi nhà an toàn cho trẻ em.

Thứ ba là trẻ em và cha mẹ, các thành viên gia đình cần học các kỹ năng về an toàn. Xây dựng kỹ năng, kiến thức sơ cấp cứu cho các thành viên gia đình để phòng ngừa tránh tai nạn thương tích rất quan trọng. Cha mẹ chỉ cần dành một chút thời gian để đọc và nhớ đến khi cần thiết đôi khi sẽ cứu được sinh mạng của trẻ.

Thứ tư là các chế tài cần được thúc đẩy để bảo vệ trẻ em trong gia đình và cộng đồng. Tôi quan sát thực tế là nhiều vụ tai nạn trẻ em xảy ra nhưng chưa có vụ tai nạn dẫn đến tử vong nào của trẻ em được xác minh, điều tra cụ thể để quy trách nhiệm và xử lý hình sự các bên liên quan. Trong thời gian gần, dự kiến ngay trong tháng 6 này, sẽ có chương trình Quốc gia được phê duyệt để bảo vệ trẻ em khỏi tai nạn thương tích. Tuy nhiên, việc bảo vệ trẻ em không chỉ là việc của chương trình quốc gia 5 năm, 10 năm mà là việc mỗi gia đình, mỗi người có trách nhiệm bảo vệ trẻ em phải làm hàng ngày” - ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em cho biết.

QUỲNH AN