Giải pháp thu hút nhân tài làm việc tại Hà Nội
(Vấn đề sử dụng con người, nhất là người có năng lực đặc biệt, người tài năng trong mọi chế độ xã hội đã được khẳng định. Việc Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) trực tiếp đưa nội dung quy định về thu hút, trọng dụng người có năng lực đặc biệt, người có tài năng cũng là sự khẳng định đó.
Vấn đề sử dụng con người, nhất là người có năng lực đặc biệt, người tài năng trong mọi chế độ xã hội đã được khẳng định. Việc Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) trực tiếp đưa nội dung quy định về thu hút, trọng dụng người có năng lực đặc biệt, người có tài năng cũng là sự khẳng định đó.
Con người cũng giữ vai trò quan trọng và thường có vai trò quyết định
Trong bất cứ sự hưng thịnh hay suy vong của xã hội nào, con người cũng giữ vai trò quan trọng và thường có vai trò quyết định. Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã chính thức đưa vào các quy định có liên quan đến vấn đề này. Đó là nội dung thu hút, trọng dụng nhân lực có chất lượng cao, người có tài năng.
Tuy nhiên, đây là quy định mới lần đầu đưa vào Dự thảo nên cần có những luận cứ và luận chứng để đảm bảo tính phù hợp.
TS. Bùi Xuân Phái, Trường Đại học Luật Hà Nội tán đồng với quy định mới được đưa ra trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) để tạo cú hích mang tính đột phá cho xây dựng và phát triển Thủ đô trong thời gian tới. Tuy nhiên, theo ông, để các quy định này thực sự có ý nghĩa, khả thi và có hiệu quả thực tế, cần quan tâm đến một số vấn đề sau: Rà soát lại toàn bộ chính sách trong việc thu hút, trong dụng và phát triển nhân tài cho lĩnh vực công nói chung. Việc này nhằm tìm ra những điểm bất hợp lý, “bó cái khôn” trong công tác nhân sự… Cần phải có một khảo sát hoặc điều tra xã hội học trên phạm vi toàn xã hội và đặc biệt trên phạm vi Hà Nội về tình hình sinh viên tốt nghiệp ra trường - nguồn nhân lực chất lượng cao hiện nay, đặc biệt là những đối tượng là sinh viên tốt nghiệp loại giỏi và xuất sắc. Khảo sát này cần chú trọng các nội dung về số lượng, về nhu cầu (của xã hội và của chính sinh viên), về tâm lý trong cống hiến, phục vụ, về mức thu nhập, khả năng sắp xếp vị trí việc làm, về cơ hội thăng tiến, cơ hội được phát triển, trong đó có cả cơ hội được đào tạo mới, đào tạo lại, đào tạo nâng cao... Trên cơ sở kết quả điều tra, có thể tiến hành điều chỉnh đồng bộ các quy định của pháp luật về chính sách này.
Hà Nội cũng cần nghiên cứu kỹ hơn về thực trạng công chức đang tại vị, để có đánh giá và điều chỉnh kịp thời nhằm “giữ chân” những người có năng lực thực sự đang làm việc trong lĩnh vực công. Việc khảo sát phải có tính thực chất vì người ta có thể đặt câu hỏi: “nếu không được trọng dụng, đãi ngộ không đủ tốt... mà tại sao vẫn có nhiều người muốn vào các cơ quan, đơn vị của Nhà nước?”.
Thứ nữa, cần chú ý tạo nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương lai, phát hiện kịp thời các tài năng, đồng thời có kế hoạch trong việc sử dụng hay trọng dụng các đối tượng này. Hiện nay, nhiều cơ sở đào tạo đã chủ động xây dựng chương trình đào tạo sinh viên chất lượng cao hoặc sinh viên tài năng. Tuy nhiên, các chương trình này chủ yếu phục vụ cho những sinh viên và gia đình sinh viên có điều kiện chứ chưa phải là sự quan tâm, chú trọng từ phía Nhà nước.
Việc thu hút, trọng dụng, đãi ngộ nhân lực chất lượng cao, người có tài năng phải có một sự thử thách nhất định để kiểm tra, đánh giá. Muốn thu hút phải có nguồn, do vậy cần phải tạo nguồn, tìm nguồn, duy trì nguồn, hình thành chính sách rõ ràng để từ đó mới có thể thực hiện việc thu hút, trọng dụng, đãi ngộ nhân tài, người có năng lực thực sự.
Lợi ích luôn là sức hút mạnh mẽ đối với người lao động
PGS.TS. Nguyễn Như Phát, Trường Đại học Hoà Bình đưa ra một số kiến nghị như sau: Hà Nội cần ban hành quy định pháp luật về nhân tài và tiêu chí xác định nhân tài. Tiêu chí về năng lực trình độ, năng lực thực tế. Tùy theo yêu cầu công việc cụ thể, Hà Nội xây dựng Bản mô tả công việc chi tiết, đặc thù với các kiến thức chuyên môn, kỹ năng, phẩm chất, nhất là năng lực đặc biệt, vượt trội; phẩm chất, ý chí thể hiện qua sức sáng tạo, niềm tin, khát vọng được cống hiến, đóng góp cho xã hội. Thậm chí nhân tài phải có đề án khả thi, kế hoạch phát triển bản thân để giải quyết công việc. Về quy định về tuyển dụng.
Căn cứ vào thực tế và định biên, mỗi cơ quan xác định được vị trí thiếu hụt nhân sự, vị trí và năng lực nào là cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ... để từ đó tuyển dụng, bổ sung nguồn nhân tài cho sự thiếu hụt. Để đạt được các mục tiêu lớn đề ra, Thủ đô cần có đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, giải quyết các thách thức và những nhiệm vụ cấp bách ở thời điểm hiện tại và trong tương lai.
Do vậy, các cơ quan tuyển dụng triển khai các biện pháp tìm mọi cách thu hút, giữ lại những sinh viên tài năng hàng đầu từ các trường cao đẳng, đại học trong nước và quốc tế. Các nhà quản lý và tuyển dụng tìm hiểu sâu sắc về thế mạnh chuyên ngành của trường, của các sinh viên sáng giá nhất, mời họ vào thực tập tại các cơ quan Nhà nước, khảo sát về lý tưởng, sự nghiệp, kế hoạch sau khi tốt nghiệp, mục tiêu của tương lai, mong muốn về thu nhập...
Từ đó, xây dựng kế hoạch tuyển dụng. Đây là cách tốt nhất để tiếp cận, thu hút nhân tài, nếu vị trí công việc, điều kiện và môi trường, cũng như đãi ngộ đủ hấp dẫn.
Trong chiến lược phát triển Thủ đô không thể thiếu chiến lược thu hút sử dụng nhân tài, như một khâu đột phá bảo đảm cho sự thành công. Đối với một tài năng, việc tuyển dụng đã khó, nhưng để giữ chân tài năng đó ở lại làm việc lâu dài là vấn đề lớn, nhất là trong bối cảnh chính sách về tiền lương hạn chế so với khu vực tư nhân.
Việc sử dụng nhân tài phải đảm bảo đúng trình độ chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, đam mê; đúng sở thích và đủ độ khó, để nhân tài đó hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Muốn quản lý được nhân tài, trước hết nhà quản lý phải là một người tài, có tầm vượt trội. Chiến lược quản lý tài năng phải rõ ràng như: Lập kế hoạch kế hoạch, các yếu tố tác động, đánh giá, phát triển, linh hoạt với mục tiêu mới của tổ chức.
Việc quản lý nguồn nhân lực tài năng ở thời điểm hiện tại, biết được kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp của mỗi người, để thúc đẩy phát triển và hoàn thiện trong tương lai, tạo lập một lực lượng khoa học đẳng cấp thế giới. Pháp luật cũng cần cho phép những người đứng đầu các cơ quan có quyền tuyển dụng và quản lý theo tự chủ thuê nhân sự và linh hoạt trong lịch làm việc, nhân sự có thể ở nước ngoài, hay làm việc bên ngoài công sở, có thể ở nhà, chất lượng công việc vẫn bảo đảm. Điều này, nhân viên lại có thể dễ dàng cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình.
Lợi ích luôn là sức hút mạnh mẽ đối với người lao động. Hiện nay, theo PGS Phát, khu vực tư nhân đang trả lương, thưởng, trợ cấp, các chế độ an sinh rất cao. Một số địa phương khác cũng có mức đãi ngộ đặc biệt cao. Bối cảnh đó, Thủ đô cần có chiến lược, quỹ tài chính và biện pháp bảo đảm lợi ích dành cho nhân viên cao hơn so với khu vực tư nhân, địa phương khác.
Nhân viên Thành phố Hà Nội được hưởng nhiều quyền lợi hơn, như tăng thêm ngày nghỉ, bảo hiểm y tế và các chương trình hưu trí, hấp dẫn hơn. Chi phí lợi ích cho những người có tài năng, tiến sĩ, phó giáo sư, giáo sư có nhà, đáp ứng mức sống khá cho cả gia đình họ. Đối với những thủ khoa xuất sắc đã vay tiền trả học phí, có đủ thời gian cống hiến cho Thủ đô, thì chủ động xoá nợ.
Để thu hút được các chuyên gia hàng đầu thế giới, Hà Nội cần đưa ra chính sách trọng dụng nhân tài bằng lợi ích đặc biệt hấp dẫn. Xây dựng nhiều mức lương, chương trình bảo hiểm, chăm sóc sức khỏe, sinh hoạt phù hợp với mỗi cấp bậc người lao động và gia đình họ đi kèm.
Ngoài việc nhận được mức tăng chi phí sinh hoạt hàng năm, được tăng lương định kỳ. Chế độ hưu trí cũng phù hợp để nhân tài yên tâm cống hiến và công tác, đặc biệt lúc về già có cuộc sống đủ bảo đảm chăm sóc sức khỏe, lo hậu sự... Thủ đô xây dựng chính sách phúc lợi hưu trí toàn diện với các mức đáp ứng nhiều sự lựa chọn khác nhau.
Nghị quyết số 15-NQ/TƯ ngày 5/5/2022, Bộ Chính trị đề ra những mục tiêu rất cao cho Thủ đô. Tới năm 2030, Thủ đô Hà Nội là thành phố Văn hiến – Văn minh - Hiện đại, là vùng kinh tế trọng điểm của cả nước, hội nhập quốc tế sâu rộng, phát triển ngang tầm các nước phát triển trên thế giới. Để đạt được mục tiêu đó, vấn đề pháp lý về thu hút sử dụng nhân tài là khâu then chốt, đột phá bảo đảm cho sự thành công.
