Hà Nội mùa sắn nóng

Một mùa đông nữa sắp tràn về và mùa sắn luộc đã kịp đến để làm ấm lòng những ai yêu thích món quà quê dân dã, đơn sơ. Khác với 5- 6 năm về trước, món sắn luộc năm nay lại trở về với thuở ban đầu của nó: sắn luộc “nguyên vị” (không có vỏ ngô đệm dưới, không có dừa trộn cùng, không có vừng kèm theo).

Tầm này cũng là mùa sắn mới nên không chỉ trong những con phố ở khu trung tâm mà cả những con phố xa trung tâm cũng bán sắn luộc với từng túi nhỏ tầm 10 nghìn, 15 nghìn hoặc đặt sắn luộc vào những chiếc đĩa nhỏ trên lòng thúng ủ với từng khúc nhỏ được bán theo lạng, theo cân. Các chị em đi làm hay đi chợ thích thú mua hai ba khúc hoặc mua một túi về ăn vặt; Các bà, các cô nội trợ ở nhà thì chọn những củ sắn tươi ngon, có lớp sần sùi bên ngoài bọc lớp vỏ hồng mịn bên trong, mang về lóc ra, cắt khúc, ngâm trong nước nửa ngày mới luộc, đem ra cả nhà cùng vừa thổi vừa ăn.

Ảnh minh họa

Mấy năm về trước, món sắn luộc được làm cầu kỳ theo kiểu hấp với dừa, trước khi cho lên nồi hấp, lúc luộc, người bán hàng còn cho thêm khúc mía chẻ hoặc lóng ngô tươi, bẹ bên trong của bắp ngô non đệm vào cho miếng sắn thơm và ngọt. Khi bán sắn cho khách, người bán hàng sẽ rắc thêm lớp dừa nạo và kèm một gói vừng, gói đường nhỏ để chấm tùy theo yêu cầu của khách mua. Có rất nhiều xe đẩy hàng chở nồi sắn trắng đầy ắp, những bắp ngô nếp tươi ngon, ngô ngọt vàng rực, thơm phức làm đông vui, tấp nập cả một đoạn đường trên nhiều khu phố. Bẵng đi mấy năm những xe hàng sắn luộc thưa vắng dần, thay vào đó, từ năm ngoái tới năm nay, người dân thủ đô lại thích thưởng thức món sắn luộc đơn giản: thơm phức đặc trưng, trắng tinh, bở tung.

Rất khác với nhiều món quà quê như: ngô, khoai, dong, củ từ… củ sắn lặng lẽ đi vào đời sống, gắn bó với tuổi thơ của rất nhiều người dân Hà thành, đôi khi, có những người mua một khúc sắn luộc không phải để ăn cho no hay thay thế bữa ăn phụ mà là để nhớ, để hồi tưởng những ký ức xa xăm. Vào thời bao cấp, củ sắn thái lát, phơi khô để ăn dần bằng cách độn với cơm; Sắn nấu với đỗ đen, nắm chắc lại rồi thái miếng như thái cơm nắm, chấm muối vừng ăn vào bữa phụ cho đỡ ngán.

Bà ngoại tôi thương con cháu, đem giã nhỏ sắn khô ra, lọc lấy bột mịn, trộn như trộn làm bánh rán rồi vo viên tròn tròn có nhân đỗ xanh trộn đường để làm bánh lùng hoặc thay viên đỗ xanh đường bằng hành trộn tóp mỡ rồi hấp chín làm bánh sắn. Những ngày mùa đông xa lắc đó, dường như lạnh hơn bây giờ, gió thổi mạnh hơn bây giờ và không có gì thú bằng ngồi thu lu trong bếp ấm, nghe gió rít qua khe cửa, chạy trên mái nhà, đuổi lá khô rơi xào xạc và thưởng thức món bánh sắn nóng.

Ảnh minh họa

Sau này, những người Hà Nội còn biến những củ sắn tươi thành chè sắn nóng, xôi dừa sắn, bánh sắn rán, bánh sắn nướng… rất thú vị, không chỉ ngon mà còn được bày biện rất bắt mắt, hấp dẫn, mang hơi thở hiện đại. Các bạn trẻ còn được thưởng thức những món được chế từ sắn này trong những không gian quán độc đáo với bàn, với ghế, với những mảng tường trang trí ấn tượng.

Một hai năm gần đây, có lẽ do có quá nhiều các món ăn mới xuất hiện lại thêm đại dịch Covid-19 hoành hành nên món sắn thưa vắng dần. Thêm vào đó, đời sống người dân ngày một nâng cao, đồ ăn dư chất người ta sợ béo, sợ tăng cân sẽ kéo theo nhiều bệnh tật nên nhiều món ăn đã quay trở lại vị nguyên sơ của nó mà món sắn luộc “nguyên vị”: chỉ làm sạch, ngâm cho hết nhựa rồi luộc chín là thưởng thức, không thêm nếm món dừa béo ngậy hay những vị tăng độ ngọt khác.

Có những tài liệu mới cho biết củ sắn có chất gây độc nhẹ và cách khắc phục để thải bớt chất độc trong sắn ra là ngâm lâu trong nước một ngày, khi luộc mở vung ra để chất độc bay hơi. Ngày xưa các cụ không có điều kiện để nghiên cứu về củ sắn, nhưng qua kinh nghiệm, các cụ cũng cho rằng ăn nhiều sắn sẽ bị nóng trong và nếu rửa không sạch, luộc không khéo, ăn quá nhiều lúc đói sẽ bị “say”.

Do vậy, khi thưởng thức món sắn nóng vào tiết trời cuối thu đầu đông lành lạnh, se se này chị em nhớ chú ý để làm sao cả nhà được ăn sắn thật ngon và yên tâm nhất có thể nhé!

THỤC NHI