Hạn mức đất nông nghiệp và nguyên tắc bồi thường khi thu hồi đất theo Luật Đất đai 2024

 Nhà tôi chủ yếu sống bằng canh tác trên đất nông nghiệp. Hiện tại, tôi có đầu tư một số công nghệ hiện đại phục vụ cho việc canh tác, nhưng băn khoăn đối với quy định mới về hạn mức giao đất nông nghiệp? Trong số các con tôi có người không theo nghề của tôi thì sau này có được tặng cho, nhận thừa kế của tôi hay không? (Bùi Hải Yến- Bắc Từ Liêm)

Ảnh minh họa

Trả lời:

Luật Đất đai năm 2024 ra đời, trên cơ sở kế thừa một số nguyên tắc của Luật Đất đai 2013 còn bổ sung một số nguyên tắc khác đối với người sử dụng đất, cụ thể:

- Nguyên tắc đúng mục đích sử dụng đất;

- Nguyên tắc sử dụng đất bền vững, tiết kiệm, có hiệu quả đối với đất đai và tài nguyên trên bề mặt, trong lòng đất.

- Nguyên tắc bảo vệ đất, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu, không được lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân hóa học làm ô nhiễm, thoái hóa đất.

- Nguyên tắc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất trong thời hạn sử dụng đất theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan; không xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của người sử dụng đất liền kề và xung quanh. (Điều 5).

Đối với Luật Đất đai năm 2013, hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân không quá 10 lần hạn mức giao đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân. Cụ thể: Không quá 02 héc ta cho mỗi loại đất đối với tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khác.

Luật Đất đai 2024, có những thay đổi khác biệt, tích cực và có lợi hơn cho người sử dụng đất với quy định mở rộng hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp được ghi nhận tại Điều 177: Hạn mức nhận chuyển quyền sử dụng đất nông nghiệp của cá nhân không quá 15 lần hạn mức giao đất nông nghiệp của cá nhân đổi với mỗi loại đất quy định. Hạn mức giao đất trồng cây hàng năm, đất nuôi trồng thủy sản, đất làm muối cho cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp theo quy định được giao không quá 02 héc ta cho mỗi loại đất đối với tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (Khuôn khổ bài báo có hạn, vì vậy luật sư chỉ trích dẫn hạn mức của vùng mà bạn đọc đang canh tác chứ không nêu cụ thể hạn mức của các vùng miền và địa hình khác.)

Nếu như Luật Đất đai 2013, với qui định tại khoản 3 Điều 191 thì hộ gia đình, cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp thì sẽ không được nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất. Đối với Luật Đất đai 2024 đã sửa đổi lại quy định này. Khoản 7 Điều 45 Luật Đất đai 2024 có quy định như sau:

“Cá nhân không trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho quyền sử dụng đất trồng lúa quá hạn mức quy định tại Điều 176 của Luật này thì phải thành lập tổ chức kinh tế và có phương án sử dụng đất trồng lúa bao gồm các nội dung theo quy định tại khoản 6 Điều này và được Ủy ban nhân dân cấp huyện phê duyệt, trừ trường hợp người nhận tặng cho là người thuộc hàng thừa kế.

Khoản 6: “Tổ chức kinh tế được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp phải có phương án sử dụng đất nông nghiệp được Ủy ban nhân dân cấp huyện chấp thuận. Phương án sử dụng đất nông nghiệp phải có các nội dung chính sau đây:

a) Địa điểm, diện tích, mục đích sử dụng đất;

b) Kế hoạch sản xuất, kinh doanh nông nghiệp;

c) Vốn đầu tư;

d) Thời hạn sử dụng đất;

đ) Tiến độ sử dụng đất.”

Như vậy, đối với việc tổ chức kinh tế nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất nông nghiệp sẽ có những điều kiện đi kèm và được phê duyệt bởi UBND cấp huyện. Đối với những quy định này trong Luật Đất đai năm 2024 sẽ được Chính phủ xây dựng chi tiết và hướng dẫn thi hành.

Trường hợp bạn hỏi, thì con của bạn vẫn được nhận tài sản tặng cho hoặc thừa kế là đất nông nghiệp mặc dù không trực tiếp sản xuất với điều kiện là đất của bạn đã có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Thủ tục tặng cho hay thừa kế được thực hiện theo Bộ luật dân sự, nhưng muốn thực hiện được việc này thì phải đợi đến ngày 01/01/2025, khi Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực thi hành. Việc bạn tặng cho con quyền sử dụng đất thì quyền sở hữu của con được xác lập và có hiệu lực từ khi làm thủ tục đăng ký tại cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Nếu bạn quyết định để lại tài sản cho con dưới dạng thừa kế thì chỉ có hiệu lực khi bạn đã qua đời.