Không để phụ nữ di cư bị bỏ lại phía sau (ps52)

Khó khăn “chồng”… khó khăn

Tại buổi tọa đàm trực tuyến “Giải pháp bảo vệ và hỗ trợ phụ nữ di cư trên địa bàn thành phố Hà Nội” do Hội LHPN Việt Nam phối hợp với Hội LHPN TP Hà Nội tổ chức mới đây, bà Nguyễn Thị Minh Hương, Phó Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam bày tỏ lo ngại khi trong bối cảnh đại dịch Covid-19, nhóm phụ nữ di cư thuộc khu vực phi chính thức gặp nhiều khó khăn: 56,1% hộ gia đình nhập cư và 58,7% hộ gia đình nữ lao động khu vực phi chính thức không nghèo đã rơi xuống mức nghèo vào thời điểm tháng 4/2020. Người lao động di cư gặp phải thách thức kép: một mặt thu nhập và việc làm của họ bị đe dọa (87,9% lao động di cư đã mất việc hoặc giảm lương). Mặt khác họ bị chia cắt khỏi gia đình ở quê hương vì các biện pháp giãn cách xã hội và phong tỏa.

Đồng chia sẻ, bà Nguyễn Thị Thu Thuỷ, Phó Chủ tịch Thường trực, Hội LHPN TP Hà Nội cũng cho rằng, nữ lao động di cư lên Hà Nội chủ yếu để tìm kiếm cơ hội việc làm, có thu nhập cao hơn. Một số người mong muốn tiếp cận dịch vụ xã hội hoặc môi trường sống tốt hơn. Tuy nhiên, qua các khảo sát, nhóm lao động di cư vẫn thường hạn chế trong tiếp cận các dịch vụ xã hội, chính sách an sinh xã hội trên địa bàn nhập cư, khó khăn về vấn đề nhà ở, chi trả tiền điện, nước ở mức cao… Ngoài ra, với cuộc sống xa gia đình, lao động di cư còn đối mặt với các nguy cơ bị lạm dụng, bị bạo lực, xâm hại, mất an toàn...

Hội LHPN phường Kim Giang, quận Thanh Xuân tặng quà cho phụ nữ di cư gặp khó khăn trên địa bàn

Ông Nguyễn Hồng Dân, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH Hà Nội thừa nhận, hàng năm số lượng nữ di cư về TP Hà Nội là rất lớn. Chỉ riêng 6 tháng đầu năm 2021, hơn 189.000 người di cư về Hà Nội. Lao động nữ di cư về Hà Nội khá đa dạng, làm việc trong nhiều ngành nghề khác nhau, nhưng đa phần là làm việc phi chính thức: như giúp việc gia đình, làm việc tự do…

Theo Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH Hà Nội, người lao động di cư nói chung và lao động nữ di cư gặp rất nhiều khó khăn, chủ yếu do nhận thức, trình độ hạn chế, phần lớn làm việc ở phi chính thức, không được đào tạo nghề. Họ không có việc làm ổn định, kỹ năng mềm hạn chế, không có ngoại ngữ, thiếu kỹ năng tin học. Lao động nữ nhận được rất ít hỗ trợ từ chủ sở hữu lao động. Quyền lợi đối với họ chưa được đảm bảo. Đa số nữ di cư không có hợp đồng lao động nên không được tham gia bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội, không có chế độ thai sản, nghỉ sinh. Do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nhiều lao động nữ bị mất việc.

“Thời gian qua, Sở đã phối hợp với ban ngành đoàn thể hỗ trợ người lao động trong đó có phụ nữ di cư được hưởng lợi như: Đơn vị sự nghiệp Trung tâm công tác xã hội: Cung cấp các dịch vụ cho các đối tượng, trong đó có phụ nữ di cư. Khi gặp khó khăn, bạo hành phụ nữ di cư có thể gọi điện đến trung tâm để được tư vấn đề pháp lý, nâng cao năng lực. Đối với những trường hợp khẩn cấp, Trung tâm kết nối để tạm lánh, phục hồi thể chất, tinh thần. Tuy nhiên, nhóm lao động nữ di cư tiếp cận với Trung tâm còn rất hạn chế, theo thống kê mỗi năm chỉ có khoảng 5-8 phụ nữ tiếp cận cần hỗ trợ” – ông Dân nói.

Chia sẻ về vấn đề tiếp cận giáo dục của con em nữ lao động di cư, bà Nguyễn Thị Hào – Phó trưởng Phòng Giáo dục mầm non (Sở Giáo dục – Đào tạo Hà Nội) cho biết, hiện nay thành phố có khoảng 2 triệu học sinh, trong đó tỉ lệ con em gia đình di cư chiếm số lượng không nhỏ. Những năm qua, lượng lao động nhập cư về Hà Nội khá đông nên mỗi năm tăng thêm khoảng 60.000 học sinh. Dù là thường trú hay tạm trú thì các con đến tuổi đều được đến trường học, tuy nhiên với nhóm học sinh mầm non thì trẻ em di cư khó tiếp cận với trường mầm non công lập. Đa số các con của lao động di cư phải học nhóm lớp tư thục, học phí cao hơn. Điều này khiến các lao động đã khó khăn lại càng khó khăn hơn.

Hỗ trợ phụ nữ di cư vượt qua khó khăn

Những năm qua, Hội LHPN Hà Nội luôn quan tâm, chỉ đạo, triển khai nhiều mô hình, hoạt động hỗ trợ nhóm lao động di cư trên địa bàn thành phố. Nổi bật là các mô hình “Hỗ trợ lao động giúp việc gia đình tiếp cận chính sách an sinh xã hội, lao động và việc làm” tại Thanh Xuân, Cầu Giấy, Hai Bà Trưng với 15 Câu lạc bộ (CLB) giúp việc gia đình thu hút 500 thành viên; mô hình “Hỗ trợ nữ lao động nhập cư nghèo tại Hà Nội” tại Ba Đình, Hoàng Mai với 8 CLB phụ nữ di cư tại 4 đơn vị (Hoàng Mai, Hoàn Kiếm, Ba Đình, Hai Bà Trưng) thu hút hơn 800 thành viên; Mô hình “Nhà trọ an toàn” tại huyện Đông Anh hỗ trợ cho các nữ thanh niên và phụ nữ nhập cư trên địa bàn có nhu cầu được tiếp cận các thông tin về nơi ở và công việc an toàn…

Các cơ sở Hội thành lập các chi hội, tổ phụ nữ, CLB nhằm tập hợp hội viên phụ nữ di cư, đến nay, đã thành lập 5 tổ phụ nữ, 2 chi hội lao động di cư, 20 nhóm tự lực, 20 nhóm nòng cốt, 15 điểm cung cấp thông tin dành cho lao động di cư tại 4 phường thuộc Hoàng Mai, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng. Các mô hình duy trì sinh hoạt hàng quý, tuyên truyền, tập huấn các kiến thức về pháp luật phòng, chống mua bán người, phòng chống bạo lực gia đình, bình đẳng giới, chính sách BHXH, BHYT tự nguyện, học nghề, kỹ năng chăm sóc cuộc sống, gia đình, kỹ năng nghề nghiệp… Qua đó, phụ nữ di cư giảm nguy cơ tổn thương do bạo lực trên cơ sở giới, hỗ trợ nữ lao động tiếp cận các dịch vụ về an sinh xã hội trên địa bàn, ngày càng tự tin, năng động, cải thiện chất lượng cuộc sống.

Hội LHPN phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân tặng quà cho phụ nữ di cư gặp khó khăn trên địa bàn

Trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19, Hội LHPN Hà Nội đã có nhiều sáng kiến, hoạt động thiết thực hỗ trợ trực tiếp cho những người lao động nhập cư gặp khó khăn do đại dịch Covid-19. Năm 2020, Chủ tịch Hội LHPN TP Hà Nội đã gửi Thư ngỏ tới các chủ nhà trọ để miễn giảm tiền nhà cho người di cư. Năm 2021, Chủ tịch Hội gửi Thư khuyến nghị tới tới các đồng chí lãnh đạo cấp ủy, chính quyền các quận huyện và cơ sở, với mong muốn đảm bảo các chủ trương, chính sách của Chính phủ và Thành phố về hỗ trợ cho người lao động gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 năm 2021 được triển khai hiệu quả, không bỏ sót đối tượng chỉ vì rào cản thủ tục đối với người lao động tự do là người di cư.

“Trong 2 năm, Thành Hội đã hỗ trợ hơn 2.000 suất quà cho phụ nữ di cư trên địa bàn TP Hà Nội, đồng thời phối hợp với tổ chức Light thành lập đường dây nóng và triển khai gói hỗ trợ kỹ thuật giám sát việc thực hiện chính sách hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, trong đó tập trung hướng tới đối tượng lao động di cư không giao kết hợp đồng lao động (chiếm 73,03%). Qua đường dây nóng và gói hỗ trợ kỹ thuật, đã giải đáp thắc mắc, cung cấp đầy đủ thông tin cho người dân, hướng dẫn người dân thực hiện các thủ tục nhận hỗ trợ” – Phó Chủ tịch Thường trực Hội LHPN TP Hà Nội cho biết.

Bà Đinh Thị Phương Liên, Chủ tịch Hội LHPN quận Ba Đình cũng chia sẻ, trên địa bàn quận có nhiều lao động nữ nhập cư, với mức thu nhập tương đối thấp. Vì vậy cuộc sống của họ gặp khá nhiều khó khăn. Quận đã lập mô hình CLB chủ nhà trọ để cùng tuyên truyền, phối hợp hỗ trợ người lao động. Tại phường Phúc Xá, CLB này đã hỗ trợ thiết thực cho lao động thuê trọ như: giảm từ 30-50% tiền thuê nhà, có hộ đã giảm tới 100% trong đợt giãn cách này. Với những người thuê nhà lâu dài, chủ nhà trọ đã phối hợp với điện lực để lắp công tơ điện, giúp người thuê được thụ hưởng giá điện như những người có hộ khẩu ở đây. Tại phường Phúc Tân (quận Hoàn Kiếm), Hội Phụ nữ thành lập Hội Lao động di cư tự lập, cùng với chính quyền địa phương hỗ trợ, chăm sóc cho các hội viên…

Đại gia đình bà Đặng Thị Vi, hội viên Chi hội Phụ nữ số 8, Hội LHPN phường Khương Đình, quận Thanh Xuân đã giảm tiền trọ cho sinh viên, người đi làm bị mắc kẹt lại Hà Nội từ 50-100% tiền nhà trọ mỗi tháng, trung bình mỗi tháng giảm 40 triệu đồng. Ngoài ra, bà phát quà gồm gạo, nhu yếu phẩm, trứng sữa… cho các hộ thuê trọ gặp khó khăn, giảm tiền điện, nước, vận động người thuê trọ làm đơn xin trợ cấp Covid-19, tuyên truyền giữ vệ sinh, đảm bảo nguyên tắc phòng, chống dịch bệnh…

Bà Nguyễn Thị Minh Hương cho rằng, mặc dù Hội đã có nhiều hỗ trợ đối với lao động nhập cư nói chung và nữ lao động di cư nói riêng, nhưng các hoạt động hỗ trợ mang tính trước mắt, ngắn hạn, thiếu những giải pháp dài hạn, nhiều lý do nên thiếu chính sách ổn định. “Chúng tôi mong muốn có một chính sách dài hơn, quan tâm hỗ trợ để chị em được tiếp cận với bảo hiểm y tế tự nguyện, mở rộng bảo hiểm thai sản cho phụ nữ, tăng cơ hội tiếp cận dịch vụ trợ giúp, tư vấn pháp lý, hỗ trợ học phí cho con em lao động nhập cư. Nâng cao kiến thức, kỹ năng để chị em ứng phó, thích nghi với công việc ở thành phố nhằm nâng cao đời sống” – bà Minh Hương cho biết.

HỒNG NHUNG