Lá rụng...

Kha vươn vai, mở cửa sổ ban công phòng khách hứng trọn cơn gió trong lành lúc đầu ngày. Tiếng chim lanh lảnh trong những tán cây, mùi hoa dẻ thoảng bay dìu dịu, dễ chịu vô cùng.

Có thể sáng nào cũng bình yên, trong trẻo thế này nhưng mọi khi Kha không thể cảm nhận được. Cuộc sống với vô vàn lo toan, mở mắt ra đã thấy bộn bề công việc đang chờ khiến anh luôn cảm thấy mệt mỏi, khó chịu trong người. Nhưng sáng nay thì khác, Kha hẹn gặp đối tác quan trọng, có thể sẽ mở ra một hướng đi mới trong làm ăn. Kha vừa đi xuống cầu thang vừa huýt sáo. Trước khi ra khỏi nhà còn kịp ngắm nhìn mình trong gương một lần nữa. Nhưng vừa mở cửa cổng ra thì một cảnh tượng khiến bao nhiêu vui vẻ, lạc quan trong Kha đều vụt tắt. Cơn nóng giận bốc lên như lửa. Rác! Trước cổng nhà không khác gì một bãi rác. Vỏ cơm hộp, trà sữa, mì gói, bánh kẹo, thậm chí là cả đồ lót của đàn bà nằm chềnh ềnh giữa cổng.

Kha tức tối đập cửa nhà hàng xóm, nhưng không ai lên tiếng. Có thể cả nhà đã kéo nhau đi ăn sáng dưới chợ. Kha định dắt xe qua bãi rác cứ thế đi làm, để đó xem nhà hàng xóm có tự giác dọn không. Nhưng nhà ngay mặt đường lớn, trăm nghìn người qua lại, họ đâu biết rác là do nhà hàng xóm bầy bừa. Rác trước cửa nhà ai thì họ cười nhà ấy. Mà Kha cũng không muốn lát nữa thức dậy vợ phải bắt đầu ngày mới bằng nỗi bực tức này nên anh lấy chổi dọn dẹp sạch sẽ rồi mới đi làm. Cổng nhà đã sạch rồi nhưng tâm trạng của Kha thì không thể vui vẻ trở lại nữa. Đây đâu phải lần đầu, từ khi có hàng xóm về gần thì gia đình anh gặp phiền phức như cơm bữa.

- Hôm nay nhà hàng xóm còn mở loa to không em?

- Thì vẫn. Em có sang nhắc nhẹ nhưng anh chồng bảo "nhà bán loa đài mà không mở loa to thì thu hút sao được khách. Quán mới mở mà, cô thông cảm". Nhưng lúc sau cũng thấy vặn bé hơn.

- Thông cảm! Thông cảm! Sao lúc nào cũng mong người khác phải thông cảm cho mình. Mà sao em không nói luôn vụ vứt rác bừa bãi?

- Anh ấy nói để rác qua đêm bọn chuột nó xé túi cặp lung tung. Em cũng nhắc anh ấy từ mai sáng ra hãy để rác ra vỉa hè cho nhân viên vệ sinh thu. Nhưng khu mình xóm mới, nhân viên vệ sinh đâu đi thu hàng ngày. Đợt vừa rồi có khi hai, ba ngày mới thu một lần. Rác để đó không chuột bọ cũng trâu bò húc nát tứ tung.

- Thì đành là vậy, nhưng sáng dậy sớm thấy rác vương hết cổng nhà hàng xóm cũng phải dọn nó đi. Người đâu chỉ biết sạch nhà mình.

Minh họa sưu tầm

Nhài thở dài, thật ra chị không muốn hàng xóm phải khó xử với nhau. Chỗ này trước kia là đồng ruộng, sau này thị xã phát triển nên nhà nước phân lô bán nền. Đa phần mọi người mua đầu tư để đó, chẳng thấy ai xây dựng. Lúc nhà chị mới về đây xung quanh trống trơn đến cây cỏ còn không có. Rồi đường sá mở rộng, khu công nghiệp về gần, người ta mới rục rịch xây nhà. Bao nhiêu năm một mình một khu, nên nhà chị cứ mong có hàng xóm đến để có người trò chuyện cho vui. Dù gì chị cũng từng lớn lên từ miền quê, cái tình làng nghĩa xóm thấm vào người từ nhỏ.

Hàng xóm trong trí nhớ của Nhài thân thương lắm, tuy nhà không sát vách nhau nhưng gần gũi vô cùng. Cành rong rấp hờ ngoài cổng là để ngăn trâu bò, chứ hàng xóm qua chơi cứ tiện tay kéo ra kéo vào nhẹ hều. Hàng xóm bưng qua cho bát canh cua, đĩa tép kho tương vẫn còn nóng hổi là chuyện bình thường. Nhà có giỗ chạp gì tuy chẳng làm to mời mọc nhưng vẫn phần cho hàng xóm nắm xôi, miếng thịt. Đau ốm có hàng xóm ghé qua ngày vài bận xem cần giúp gì thì giúp.

Thỉnh thoảng cũng nhỡ nhàng để trâu ăn lúa, bò nhảy vào vườn hàng xóm phá bãi sắn bãi ngô nhưng chẳng ai thấy phiền lòng. Cũng là bởi cái nhỡ nhàng ấy không ai muốn. Trồng một hàng cây mẹ Nhài cũng tính toán làm sao để bóng của nó không đổ xuống đám ruộng nhà hàng xóm, "để hoa màu, lúa má còn phát triển". Xây cái nhà vệ sinh ngoài vườn cũng phải tính làm sao không ảnh hưởng gì đến nhà bên cạnh. Nhìn nhau mà sống, tình làng nghĩa xóm đan vào nhau như cội rễ, bền chặt tháng tháng, năm năm.

Nhài bàn với chồng mua một chiếc thùng rác to có nắp đậy chẳng lo chuột bọ, trâu bò phá. Hàng xóm cứ tự nhiên vứt rác ké, chẳng hỏi han gì nhưng "sạch là được, quan trọng gì", Nhài nói với chồng như vậy. "Dĩ hòa vi quý", mấy từ ấy cứ vang lên trong đầu chị như tụng kinh, mỗi khi mang chổi quét những thứ rác rưởi của mấy đứa nhỏ nhà hàng xóm ăn uống xong tiện tay quăng luôn bên cạnh thùng rác. Những đứa nhỏ ấy từ lúc về đây gặp người lớn chưa bao giờ biết mở miệng chào. Chị vài lần nhắc nhở chuyện vứt rác, chúng chỉ "vâng" lí nhí rồi đi.

Nhài đứng tựa bên cánh cổng sắt kiên cố nhà mình nhớ về lúc mới chuyển đến đây. Xung quanh hoang vắng quá, đèn đường cũng chưa có, chồng thì hay về muộn, chị thấy sợ thứ bóng tối bao trùm khắp nơi nên thuê người xây rào, làm cổng kiên cố. Khi thấy hàng xóm đào móng nhà chị mừng quá, nghĩ bụng "thế là cuối cùng cánh cổng này cũng có cơ hội được mở toang". Nhưng bây giờ cánh cổng càng im ỉm khóa nhiều hơn để không phải nhìn thấy những điều gai mắt. Nhài bỗng thấy nhớ quê mình quá.

Dù nơi này vài năm trước cũng chẳng khác quê là mấy. Bây giờ đồng ruộng mất đi, những chú trâu nhớ bờ cỏ ruộng, nhớ cọng rơm gốc rạ. Hệt như Nhài nhớ những chiều đứng ngoài cổng nhà thông thống gió nghe mẹ trò chuyện với các cô, các bác trong làng. Chỉ một lúc là cổng nhà vui như có cỗ. Chuyện ngô lúa được mùa hay mất, chuyện nhà ai sắp cưới con, chuyện trâu bò dạo này lên hay xuống giá…

Minh họa sưu tầm

***

- Mình có hàng xóm mới đấy anh ạ.

- Ô đất số 13 à em? Thảo nào, hôm nọ thấy địa chính vào đo.

Cái ý nghĩ sắp có hàng xóm mới lại nhộn nhạo trong lòng Nhài. "Biết đâu sẽ hợp nhau", chị nói với chồng như thế trong lúc mường tượng về một buổi chiều nào đó có tiếng gọi í ới bên ngoài, cổng nhà sẽ mở toang, chuyện nọ chuyện kia vui phải biết. Buổi tối, cơm nước xong xuôi chị em rủ nhau đi tản bộ quanh khu đô thị mới. Ngày nghỉ có khi rủ nhau làm món gì đó đãi tụi nhỏ sau một tuần vất vả học hành. Nhài cứ hay nghĩ về những điều như thế ròng rã suốt bảy tháng hàng xóm xây nhà.

Từ lúc đào móng cho đến khi hoàn thiện, thỉnh thoảng vợ chồng Nhài vẫn ghé qua hỏi han xem có cần giúp gì không. Thế rồi hàng xóm mới cũng chuyển về ở, nhưng do đặc điểm công việc nên anh chị đi vắng suốt. Tụi nhỏ thì đi học, chỉ có bà cụ ngoài tám mươi ở nhà một mình, vào ra trồng rau, nhổ cỏ ngoài bãi đất trống kế bên. Nhài đi chợ về có đồng quà tấm bánh vẫn thường mang biếu cụ.

Mấy năm trở lại đây, khu nhà Nhài ở được đầu tư cơ sở hạ tầng do nằm trên trục đường có hai khu đô thị mới. Đường được mở rộng, lát đá vỉa hè, đèn điện sáng trưng. Hàng cây sấu được trồng dọc hai bên sau mấy năm đã tốt um tùm. Nhưng đến mùa cây rụng lá thì thật phiền hà. Lắm lúc Kha chỉ muốn ôm gốc cây lắc mạnh cho bao nhiêu lá khô, lá vàng rơi xuống hết để quét dọn cùng một thể.

Tối hôm trước vừa quét sạch mà sáng hôm sau lá lại đầy hè. Hàng xóm tiện tay quét hất sang gió thổi thu vào thành đống trước cửa nhà Nhài. Mấy lần điên lên Kha đã gõ cửa hàng xóm lời qua tiếng lại. Thậm chí có lúc Kha nghĩ hay là chặt quách mấy cây sấu đi cho đỡ bực mình. Nhưng cây có mọc trên đất nhà mình đâu mà chặt. Nhài bảo chồng "thôi cố ít ngày, lá rụng có mùa đâu phải quanh năm". Phải! Lá thì rụng có mùa, nhưng hàng xóm thì phải nhìn mặt nhau quanh năm mà sống.

Một buổi sáng thức dậy, mở cổng ra Kha thấy vỉa hè sạch trơn như ai đó vừa mới quét. Ngửa cổ nhìn lên, cây vẫn chưa hết mùa thay lá. Kha nhìn quanh rồi vội vàng phóng xe đi làm, trong đầu vẫn lởn vởn câu hỏi: Ai đã quét vỉa hè? Không lẽ nhà hàng xóm? Chẳng đời nào. Sáng hôm sau Kha bị đánh thức bởi tiếng chổi loẹt quẹt trước nhà. Mở cửa sân thượng nhìn xuống Kha lặng người thấy bà cụ đang khom lưng quét lá. Bà quét dọc vỉa hè vun thành từng đống nhỏ rồi hót bỏ vào trong thùng rác.

Những ngày sau đó Kha thức dậy sớm hơn để thong thả cùng cụ già quét lá. Dù lúc quét qua vỉa hè nhà hàng xóm nhát chổi của Kha vẫn có chút ngập ngừng. Vào cuối mùa lá rụng, cánh cổng nhà hàng xóm cũng chịu mở ra. Đứa nhỏ cúi đầu chào bà cụ và Kha, nhanh nhẹn quét sạch đống lá đã rụng xuống suốt một đêm gió mạnh. Rồi mấy ngày liên tục Nhài không thấy bóng dáng bà cụ đâu. Chị chạy sang hỏi thăm mới biết cụ thấy mệt trong người, chỉ nằm trên giường nhìn ra nắng lấp lóa bên ngoài cứ như thể chờ đợi điều gì đó.

Thế rồi bà cụ đã rời xa cõi trần vào đúng ngày những cây sấu dọc vỉa hè bật lá non xanh mướt…