NÓI VỚI EM

Chia sẻ

Vũ Quần Phương là nhà thơ, nhà phê bình văn học hàng đầu trên văn đàn, được nhận giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007. Trong số các sáng tác viết cho thiếu nhi của ông, bài “Nói với em” được nhiều người yêu thích và thuộc nằm lòng. Bài thơ là lời tâm sự, nhắn nhủ các bạn đọc nhỏ tuổi hãy biết lắng nghe, nhìn nhận và suy nghĩ.

Nếu nhắm mắt trong vườn lộng gió,
Sẽ được nghe thấy tiếng chim hay,
Tiếng lích chích chim sâu trong lá,
Con chìa vôi vừa hót vừa bay.

Nếu nhắm mắt nghe bà kể chuyện,
Sẽ được nhìn thấy các bà tiên,
Thấy chú bé đi hài bảy dặm,
Quả thị thơm, cô Tấm rất hiền.

Nếu nhắm mắt nghĩ về cha mẹ,
Đã nuôi em khôn lớn từng ngày,
Tay bồng bế, sớm khuya vất vả,
Mắt nhắm rồi, lại mở ra ngay.

                                    Vũ Quần Phương

Minh họa sưu tầmMinh họa sưu tầm

LỜI BÌNH

Vũ Quần Phương là nhà thơ, nhà phê bình văn học hàng đầu trên văn đàn, được nhận giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007. Trong số các sáng tác viết cho thiếu nhi của ông, bài “Nói với em” được nhiều người yêu thích và thuộc nằm lòng. Bài thơ là lời tâm sự, nhắn nhủ các bạn đọc nhỏ tuổi hãy biết lắng nghe, nhìn nhận, suy nghĩ về cuộc sống quanh ta để từ đó biết sống đẹp, có tình có nghĩa.

Dùng thể thơ bảy chữ, ngôn từ thuần Việt gần gũi, tác giả đã gửi gắm bao yêu thương trìu mến tới các em nhỏ. Bài gồm ba khổ thơ, mỗi khổ đều mở đầu bằng cụm từ có ý nghĩa giả định “Nếu nhắm mắt…sẽ được…”, (riêng khổ cuối có khác là “đã”). Nhiều người đều biết đôi mắt là cửa sổ tâm hồn của con người. Tâm tính con người ra sao thường biểu hiện qua đôi mắt. Đây là cơ quan thị giác giúp mỗi cá nhân quan sát xung quanh. Tuy nhiên cuộc sống hiện tại thường xô bồ, tất bật dễ khiến con người cuốn theo vòng xoáy của nó mà quên đi trách nhiệm bản thân. Là người ông của các em nhỏ, điều đầu tiên tác giả muốn nói với em là: “Nếu nhắm mắt trong vườn lộng gió/ Sẽ được nghe nhiều tiếng chim hay/ Nghe lích chích chim sâu trong lá/ Chim chìa vôi vừa hót vừa bay”. Khi nhắm mắt lại, tập trung lắng nghe thanh âm trong khu vườn thân thuộc, ta sẽ cảm nhận được tiếng chim trong đám lá “lích chích” đang kiếm sâu để vừa được no mồi vừa bảo vệ cho cây trồng. Bên cạnh đó ta còn nghe được cả tiếng chim chìa vôi lảnh lót bởi thói quen của loại chim này là “vừa hót vừa bay”. Những tiếng chim đáng yêu đó chính là âm thanh đáng yêu của thiên nhiên, của cuộc sống tặng cho con người. Ai nghe được chim hót, tâm hồn như được thanh lọc, được xả stress, sẽ cảm thấy thật sự hạnh phúc, cuộc đời đáng yêu biết bao. Không dừng lại ở đó, nhà thơ còn “nói với em” những điều thú vị hơn nữa: “Nếu nhắm mắt nghe bà kể chuyện/ Sẽ được nhìn thấy các bà tiên/ Thấy chú bé đi hài bảy dặm/ Qủa thị thơm cô Tấm rất hiền”. Trẻ thơ vốn giàu tưởng tượng và mơ ước, rất thích nghe truyện cổ tích. Người bà thường kể cho các bé nghe bao câu chuyện thần tiên ly kỳ hấp dẫn. Truyện cổ tích nào nước nào cũng thường có các yếu tố kỳ ảo: Tiên, Bụt, các nhân vật “nhỏ bé”, thiếu hụt về về hình thể như chú bé tý hon, Sọ Dừa hay “nhỏ bé” về thân phận như cô Tấm, nhưng phẩm chất của họ thật kỳ tài, cao đẹp bởi họ là kết tinh tài năng và ước vọng của người lao động. Một khi biết lắng nghe và tưởng tượng, các em nhỏ sẽ thấy thế giới này tuyệt diệu và cuộc sống đáng quý, đẹp đẽ vô cùng. Chưa hết, những câu thơ cuối, tác giả tiếp tục “nói với em” những điều gần gũi, thiết thân hơn nữa: “Nếu nhắm mắt nghĩ về cha mẹ/ Đã nuôi em khôn lớn từng ngày”. Đây là lời khuyên chân tình các em nhỏ cũng như mỗi chúng ta, hãy biết nghĩ đến cha mẹ, người đã sinh thành, dưỡng dục mình khôn lớn; người không chỉ “bồng bế” mà còn từng trải qua biết bao “vất vả” để nuôi ta được lớn khôn như ngày hôm nay. “Mắt nhắm rồi lại mở ra ngay” là lời nhắn “em” biết yêu thương, hiếu kính cha mẹ bằng cách ứng xử và các hành động cụ thể hằng ngày. Bài thơ sử dụng từ láy (lích chích, bồng bế, vất vả) và hình ảnh gợi cảm kỳ thú, đã khơi gợi, truyền tới chúng ta tình yêu cuộc sống, biết sống cao đẹp, hiếu nghĩa, thủy chung.

Với giá trị thẩm mỹ và nhân văn cao đẹp, bài thơ tiếp tục khơi nguồn cảm hứng để các nhạc sỹ Vũ Hoàng và Phan Bá Chức phổ nhạc thành bài hát cùng tên. Nhạc phẩm này được đông đảo thính giả mọi lứa tuổi, nhất là các em nhỏ vô cùng yêu mến.

THÁI DŨNG

Tin cùng chuyên mục

Cô giáo Hà Nội tâm huyết, sáng tạo

Cô giáo Hà Nội tâm huyết, sáng tạo

(PNTĐ) - Hơn 20 năm công tác trong ngành, cô giáo Phan Thị Thúy An, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trung Sơn Trầm (thị xã Sơn Tây, Hà Nội) không ngừng đổi mới, sáng tạo trong công tác giảng dạy. Mới đây, cô là một trong các cá nhân được Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội trao tặng giải thưởng “Nhà giáo Hà Nội tâm huyết, sáng tạo” lần thứ 8 năm 2024.
Những bước chân tiên phong trong lĩnh vực AI

Những bước chân tiên phong trong lĩnh vực AI

(PNTĐ) - Anima Anandkumar không chỉ là một nhà khoa học dữ liệu hàng đầu mà còn là một nhân vật tiên phong trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI). Sự cống hiến và những đóng góp của cô không chỉ nằm ở các nghiên cứu đột phá mà còn ở sự cam kết thúc đẩy sự phát triển có đạo đức và bao trùm của AI.
Trao con cơ hội hạnh phúc

Trao con cơ hội hạnh phúc

(PNTĐ) - Chị chỉ có một cô con gái duy nhất, năm nay 19 tuổi. Khi con thi đỗ trường đại học trên thành phố, chị dặn con: “Giờ con đi xa rồi, không có mẹ thường xuyên ở bên nhắc nhở. Con phải tập trung cho việc học, đừng có sao nhãng yêu đương gì cả. Ra trường có việc làm, mọi thứ ổn định thì yêu rồi cưới cũng chưa muộn”.
Người trẻ phát huy thế mạnh trong kỷ nguyên số

Người trẻ phát huy thế mạnh trong kỷ nguyên số

(PNTĐ) - Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, hơn bao giờ hết, thanh niên với nhiệt huyết sáng tạo và bản lĩnh chính là lực lượng tiên phong mang trên vai sứ mệnh xây dựng đất nước hùng cường. Tiếp nối truyền thống hào hùng của các thế hệ cha anh, thanh niên Việt Nam hôm nay đang không ngừng nỗ lực vươn lên, khẳng định vai trò xung kích, sáng tạo trong công cuộc đổi mới đất nước.
Phát huy tinh thần “Ba đảm đang”, xây dựng người phụ nữ Việt Nam thời đại mới

Phát huy tinh thần “Ba đảm đang”, xây dựng người phụ nữ Việt Nam thời đại mới

(PNTĐ) - 60 năm đã trôi qua nhưng tinh thần cống hiến của phong trào phụ nữ “Ba đảm đang” đến nay vẫn còn nguyên vẹn. Phong trào là động lực để các cấp Hội Phụ nữ tiếp tục thi đua xây dựng người phụ nữ Việt Nam thời đại mới, cùng dân tộc sẵn sàng bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình.