Phía sau những cú đánh
(PNTĐ) - Thời gian qua, những vụ việc bạo lực học đường liên tiếp xảy ra tại nhiều địa phương như: Nam sinh bị bạn đâm và đẩy xuống hồ; nữ sinh lớp 8 bị đánh hội đồng; nam sinh lớp 9 bị bạn khác trường đánh... đã khiến dư luận không khỏi lo lắng.
Bạo lực học đường đang vượt giới hạn
Từ những mâu thuẫn nhỏ nhặt, tình trạng "nắm đấm thay lời nói" đã leo thang đến mức độ nghiêm trọng, gây ra thương tích nặng nề, thậm chí là án mạng thương tâm cho học sinh. Thực trạng bạo lực học đường thời gian gần đây đã vượt ra ngoài khuôn khổ của những vụ xô xát thông thường và trở thành những vụ án hình sự đáng báo động.
Tại tỉnh Thanh Hóa, vào trưa 17/10, tại xã Quảng Bình, em P.T.B.N. (SN 2009, ngụ thôn 6, xã Quảng Bình) và em L.Q.H (SN 2008, ngụ xã Lưu Vệ), cùng học tại Trường THPT Đặng Thai Mai, do mâu thuẫn đã xảy ra xô xát khiến H bị đâm tử vong. Nguyên nhân dẫn tới vụ việc do trong giờ thể dục giữa N và H xảy ra mâu thuẫn, sau khi tan học, L.Q.H cùng L.Đ.A (SN 2008, ngụ xã Quảng Bình) chặn đường, dùng tay, chân và mũ bảo hiểm đánh P.T.B.N. Trong lúc bị đánh N rút dao bấm mang theo người đâm H khiến nạn nhân tử vong.
Sau đó 15 ngày, sáng 31/10, trong giờ ra chơi tại một phòng học của Trường Cao đẳng Nông nghiệp Thanh Hóa (xã Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa) nam sinh N.T.A.T (SN 2010, học sinh lớp 10, ngành điện công nghiệp) đang ngồi chơi thì bị một nhóm học sinh lớp 11 vào hành hung bất tỉnh rồi bỏ đi. Ngay khi sự việc xảy ra, thầy cô và học sinh đã nhanh chóng đưa nam sinh T. tới bệnh viện cấp cứu. Tuy nhiên, do bị chấn thương sọ não, bệnh nhân được tiên lượng xấu, khó có khả năng cứu chữa, chiều 1/11, gia đình đã đưa em T về nhà. Đến chiều 5/11, nam sinh này đã tử vong.
Những vụ việc trên, dù nguyên nhân ban đầu là mâu thuẫn cá nhân, ghen ghét, hay đơn giản là “nhìn đểu”, đã phản ánh một thực tế đáng sợ: Tính chất bạo lực ngày càng tàn nhẫn, sử dụng hung khí và cả sự vô cảm đáng báo động của một bộ phận giới trẻ. Ngoài những vụ việc có kết cục bi thảm nhất kể trên, còn có rất nhiều vụ việc được thống kê cho thấy một thực tế đáng sợ: Tính chất bạo lực học đường ngày càng tàn nhẫn.
Vừa qua, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TP. Hà Nội đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố hai bị can N.Q.A (17 tuổi) và P.T.Đ (18 tuổi, cùng trú xã Sóc Sơn, Hà Nội) để điều tra về hành vi làm nhục người khác và gây rối trật tự công cộng. Qua xác minh, ngày 15/10/2025, do mâu thuẫn, chửi nhau trên mạng xã hội, nhóm của A. và Đ tìm nam sinh N.Đ.H (15 tuổi) để giải quyết mâu thuẫn. Khi phát hiện H, các nghi phạm chặn xe, ép em đến khu tái định cư thuộc thôn Dược Hạ, quỳ xuống rồi bò, liếm biển xe máy, đồng thời sử dụng điện thoại quay video cảnh ép H phải xin lỗi và dùng tay chân đấm đá em và đăng lên mạng xã hội TikTok.
Ngày 31/10, tại Trường THCS An Điền (TP Hồ Chí Minh), một nữ sinh lớp 8 bị 6 bạn khác lôi vào nhà vệ sinh đánh đập dã man. Nạn nhân bị gãy ba xương sườn, hoảng loạn tâm lý. Hàng chục bạn bè xung quanh chỉ đứng nhìn, thậm chí một số reo hò cổ vũ, quay clip đăng lên mạng xã hội. Ngày 5/11, hai nam sinh học lớp 8 Trường THCS Quang Trung, phường Yên Bái, tỉnh Lào Cai đã xảy ra mâu thuẫn, dẫn đến xô xát. Một em dùng hung khí đâm bạn nhiều nhát, sau đó hất xuống hồ. Nạn nhân được người dân vớt lên với nhiều vết thương trên cơ thể.
Chỉ trong 2 tháng, liên tiếp xảy ra những vụ việc rúng động. Điều đáng sợ hơn là nó rúng động ngay trong môi trường cứ ngỡ là an toàn, trong sáng nhất. Đấm đá, đánh hội đồng, đánh đến gãy xương, đa chấn thương, quay clip đăng lên mạng… đến những nhát dao trí mạng, quyết dồn bạn đến chỗ chết, nhan nhản như một sự bình thường hóa tội ác. Đây chính là một cuộc khủng hoảng thực sự về bạo lực học đường.
Vì sao những đứa trẻ lại đánh nhau?
Theo ông Đặng Tự Ân, Giám đốc Quỹ hỗ trợ đổi mới giáo dục phổ thông Việt Nam, các vụ việc xảy ra nói trên không mới và vẫn xảy ra không những ở Việt Nam, mà còn ở một số nước phát triển. Tuy nhiên, trong đánh giá chung của các chuyên gia thấy rằng, việc bạo lực học đường xảy ra liên tục hơn và gia tăng, đặc biệt là tính nguy hiểm càng ngày càng rõ nét.
“Theo tôi, cần nhìn nguyên nhân xảy ra bạo lực học đường một cách toàn diện, từ phía nhà trường, phía giáo dục, rồi phía gia đình, phía xã hội và đặc biệt phía học sinh nữa”, ông Đặng Tự Ân nói. Lứa tuổi học sinh, nhất là các vị thành niên mới lớn lên thì sự phát triển về não bộ vẫn chưa được được đồng đều. Ngoài ra, một yếu tố nữa rất quan trọng là học sinh phổ thông ngày nay đang thuộc thế hệ Z. Mà thế hệ Z này có những đặc điểm rất là đặc biệt, ví dụ các em tự chủ và đánh giá cao bản thân nhưng ngược lại cũng rất muốn thể hiện sự danh dự, cái tôi của mình. Nếu không được thỏa mãn cái đó sẽ xảy ra những cái hiện tượng này, hiện tượng khác rất đau lòng.
Theo các chuyên gia, bạo lực học đường là hệ quả của nhiều nguyên nhân đan xen, nhưng tựu trung lại, có thể thấy rõ nó nảy mầm từ những “khoảng trống” trong quản lý và giáo dục, trong đó có khoảng trống quản lý giữa ba chủ thể quan trọng nhất: gia đình - nhà trường - xã hội. PGS.TS Trần Thành Nam - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (Đại học Quốc gia Hà Nội) - cho rằng, nhiều “lớp bảo vệ” cho học sinh trong nhà trường, gia đình và xã hội đang bị suy yếu. Ngày nay, không ít phụ huynh bị cuốn vào guồng công việc, thời gian trò chuyện cùng con ngày càng ít. Trẻ có những tổn thương nhỏ, những bức xúc dồn nén… nhưng không biết chia sẻ cùng ai. Một số em chịu áp lực học tập, thành tích, kỳ vọng quá lớn; dần mất khả năng kiểm soát cảm xúc. Ở chiều ngược lại, có em lớn lên trong môi trường bị quát mắng thường xuyên, trở nên nóng nảy mà không nhận ra đó là bạo lực. Về phía nhà trường, nhiều trường học thiếu nhân sự chuyên về tâm lý. Giáo viên chủ nhiệm đôi khi phải kiêm nhiều nhiệm vụ, khó có thời gian quan sát từng học sinh. Khi mâu thuẫn nhỏ không được tháo gỡ kịp thời, nó dễ chuyển thành bạo lực.
Cùng với đó, mạng xã hội đã trở thành chất xúc tác khuếch đại bạo lực. Việc quay clip đánh nhau đã trở thành “trào lưu” méo mó. Một số em coi đó là cách thể hiện bản thân, thậm chí là “lấy tiếng”. Điều đó khiến bạo lực học đường không còn chỉ là hành vi, mà trở thành nội dung lan truyền, khiến hậu quả càng nặng nề. Ngoài ra, cơ chế phối hợp giữa nhà trường, công an và gia đình còn thiếu chặt chẽ, thiếu tính phản ứng nhanh. Thông tin về mâu thuẫn học sinh thường đến chậm, khi sự việc đã trở nên nghiêm trọng.
