Quy định mới về đăng ký cư trú và sổ hộ khẩu

Câu hỏi
Quê tôi ở Nam Định, sau khi tốt nghiệp đại học ra trường, tôi ở lại Hà Nội làm việc, lấy chồng. Tuy nhiên, hiện tại hộ khẩu của tôi vẫn để ở quê. Xin báo PNTĐ cho tôi hỏi quy định, quy trình mới về việc đăng ký cư trú và thời hạn của sổ hộ khẩu? Trường hợp như thế nào thì đủ điều kiện được tách khẩu?

Nguyễn thị Đằng (quận Hoàng Mai)

Trả lời
Điều kiện để đăng ký tạm trú được quy định tại Điều 27 Luật Cư trú số 68/2020/QH14 ngày 13 tháng 11 năm 2020, có hiệu lực ngày 01/07/2021: Công dân đến sinh sống tại chỗ ở hợp pháp ngoài phạm vi đơn vị hành chính cấp xã nơi đã đăng ký thường trú để lao động, học tập hoặc vì mục đích khác từ 30 ngày trở lên thì phải thực hiện đăng ký tạm trú; Thời hạn tạm trú tối đa là 2 năm và có thể tiếp tục gia hạn nhiều lần.

Ngoài ra, Điều 23 Luật Cư trú cũng quy định rõ địa điểm không được đăng ký thường trú mới cụ thể như sau: Chỗ ở nằm trong địa điểm cấm, khu vực cấm xây dựng hoặc lấn, chiếm hành lang bảo vệ quốc phòng, an ninh, giao thông, thủy lợi, đê điều, năng lượng, mốc giới bảo vệ công trình hạ tầng kỹ thuật, di tích lịch sử - văn hóa đã xếp hạng, khu vực đã được cảnh báo về nguy cơ lở đất, lũ quét, lũ ống và khu vực bảo vệ công trình khác theo quy định của pháp luật; chỗ ở mà toàn bộ diện tích nhà nằm trên đất lấn, chiếm trái phép hoặc chỗ ở xây dựng trên diện tích đất không đủ điều kiện xây dựng theo quy định của pháp luật; chỗ ở đã có quyết định thu hồi đất và quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; chỗ ở là nhà ở mà một phần hoặc toàn bộ diện tích nhà ở đang có tranh chấp, khiếu nại liên quan đến sở hữu, quyền sử dụng nhưng chưa được giải quyết theo quy định của pháp luật; chỗ ở bị tịch thu theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; chỗ ở là nhà đã có quyết định phá dỡ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Thủ tục đăng ký tạm trú, gia hạn tạm trú (Điều 27 Luật Cư trú): hồ sơ đăng ký tạm trú gồm:

- Tờ khai thay đổi thông tin cư trú. Đối với người đăng ký tạm trú là người chưa thành niên thì trong tờ khai phải ghi rõ ý kiến đồng ý của cha, mẹ hoặc người giám hộ, trừ trường hợp đã có ý kiến đồng ý bằng văn bản;

- Giấy tờ, tài liệu chứng minh chỗ ở hợp pháp.

Người đăng ký tạm trú nộp hồ sơ đăng ký tạm trú đến cơ quan đăng ký cư trú nơi mình dự kiến tạm trú.

Nếu bạn nộp hồ sơ đầy đủ thì trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin về nơi tạm trú mới, thời hạn tạm trú của người đăng ký vào Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin đăng ký tạm trú. Trường hợp bạn bị từ chối đăng ký tạm trú thì bạn sẽ được cơ quan chức năng trả lời bằng văn bản nêu rõ nội dung bị từ chối.

Thủ tục tách hộ, theo Điều 25 Luật Cư trú, thì thành viên hộ gia đình được tách hộ để đăng ký thường trú tại cùng một chỗ ở hợp pháp khi đáp ứng các điều kiện sau: Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ, trường hợp có nhiều thành viên cùng đăng ký tách hộ để lập thành một hộ gia đình mới thì trong số các thành viên đó có ít nhất một người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; được chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đồng ý, trừ trường hợp thành viên hộ gia đình đăng ký tách hộ là vợ, chồng đã ly hôn mà vẫn được cùng sử dụng chỗ ở hợp pháp đó; nơi thường trú của hộ gia đình không thuộc trường hợp quy định tại Điều 23 của Luật này.

Hồ sơ tách hộ bao gồm tờ khai thay đổi thông tin cư trú, trong đó ghi rõ ý kiến đồng ý cho tách hộ của chủ hộ, chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp, trừ trường hợp đã có ý kiến đồng ý bằng văn bản. Trường hợp tách hộ sau ly hôn thì cần thêm giấy tờ chứng minh việc ly hôn (Bản án ly hôn của tòa án) và việc tiếp tục được sử dụng chỗ ở hợp pháp đó. Khi người đăng ký tách hộ nộp hồ sơ quy định tại khoản 2 Điều này đến cơ quan đăng ký cư trú thì trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đầy đủ và hợp lệ, cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thẩm định, cập nhật thông tin về hộ gia đình liên quan đến việc tách hộ vào Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người đăng ký về việc đã cập nhật thông tin, trường hợp từ chối thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do không được tách hộ.

Vấn đề bạn hỏi thời hạn của Sổ hộ khẩu: Kể từ ngày 1/7/2021 (ngày Luật Cư trú có hiệu lực), nếu bạn đã được cấp sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú thì các giấy tờ đó vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú theo quy định của Luật Cư trú cho đến hết ngày 31 tháng 12 năm 2022. Khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của Luật này và không cấp mới, cấp lại Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú.

Luật sư Trần Thu Thủy