“Số hoá” trong áp dụng mô hình chính quyền 2 cấp
(PNTĐ) - Việc triển khai mô hình chính quyền 2 cấp tại Hà Nội đã mang lại những tiện ích rõ rệt trong giải quyết thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian, giảm chi phí cho người dân. Trước những khó khăn về hạ tầng công nghệ, nhiều xã đã linh hoạt kết hợp dịch vụ công trực tuyến và thủ công để đảm bảo phục vụ hiệu quả.
Kết hợp linh hoạt giữa online và thủ công
Đến văn phòng 1 cửa của UBND xã Trần Phú, Hà Nội làm thủ tục nhận con nuôi, chị Nguyễn Thị Hồng vui vẻ cho biết, trước đây, nhiều thủ tục chị phải lên huyện cách gần 20 cây số thì nay chỉ cần đến xã, khoảng 2km, chị có thể làm được. Thời gian trả kết quả cũng được cam kết đúng hạn, khiến người dân rất hài lòng.
“Mặc dù đi gần, thủ tục làm nhanh song hôm nay tôi đi làm thủ tục nhận con nuôi vẫn không kê khai được online, phải lên xã kê khai bằng tay. Đến đây, tôi được cán bộ hướng dẫn tận tình nên thủ tục được thực hiện nhanh và đúng quy định”, chị Hồng chia sẻ.
Ông Lê Đức Tùng, Phó Chủ tịch UBND xã Trần Phú, Hà Nội cho biết, khi vận hành chính quyền 2 cấp, Thành phố rất quan tâm, đã cử người hỗ trợ trực tuyến, lập nhiều nhóm Zalo để hỗ trợ tất cả các lĩnh vực như hộ tịch, kinh doanh, đất đai. Thành phố cũng hỗ trợ về cổng thông tin điện tử, giải quyết vướng mắc online và thường xuyên tập huấn chuyên môn. Sau hơn 2 tuần triển khai, cổng dịch vụ công của Hà Nội đã được tích hợp với Cổng Dịch vụ công Quốc gia, tạo sự thông suốt trong hệ thống. Giải quyết thủ tục hành chính, điểm phục vụ hành chính công xã Trần Phú tiếp nhận và giải quyết gần 3.000 thủ tục hành chính; tiếp nhận khoảng 200 công dân/ngày. Bên cạnh những thuận lợi, xã Trần Phú vẫn đối mặt với một số khó khăn, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến hệ thống công nghệ thông tin và cơ sở vật chất.
Theo ông Tùng, hệ thống phần mềm đang dần được hoàn thiện, do vậy đôi khi chưa ổn định trong quá trình tra cứu và giải quyết thủ tục. Bên cạnh việc giải quyết thủ tục hành chính online, cán bộ tại điểm phục vụ hành chính công Trần Phú với tinh thần phục vụ nhanh nhất, vượt qua các khó khăn vướng mắc về phần mềm để hỗ trợ kê khai và giải quyết thủ tục hành chính bằng hình thức kép “vừa online vừa ký trực tiếp”.
Tương tự, chị Vũ Thị Thơm ở xã Hòa Chính (trước đây) lên trung tâm phục vụ hành chính công xã Hòa Phú để làm đơn xin mở đăng ký kinh doanh nhỏ lẻ tại nhà. Chị Thơm cho biết, ở nhà đã nhập vào Cổng dịch vụ quốc gia nhưng không được, chị đành lên xã Hòa Phú để nhờ cán bộ xã tư vấn, nhập hộ. Khi đến đây, chị được các đoàn viên thanh niên kê khai hộ bằng tay và nộp vào bộ phận một cửa để thực hiện thủ tục.
Ông Đỗ Xuân Tình, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Phú cho biết, đối với người dân xã Hòa Phú, mô hình chính quyền 2 cấp này đã rút ngắn đáng kể quãng đường di chuyển để thực hiện các thủ tục hành chính. Trước đây, người dân ở xã Hòa Phú (phía Nam huyện Chương Mỹ) phải đi từ 15 - 18km lên trung tâm huyện, thì nay họ chỉ cần di chuyển tối đa 4-5km đến trung tâm phục vụ hành chính công đặt tại xã.
Một trong những điểm thuận lợi lớn nhất là việc mở rộng thẩm quyền giải quyết thủ tục hành chính tại cấp xã. Theo ông Tình, trước đây xã chỉ thực hiện một số bước các thủ tục liên quan đến đất đai như đăng ký hay cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, còn phần lớn là phối hợp với cấp huyện, nay thẩm quyền được phân về xã thực hiện toàn bộ quy trình từ đầu đến cuối, giúp người dân dễ dàng, thuận tiện hơn rất nhiều. Trung bình mỗi ngày, xã nhận trên 100 hồ sơ, và trong 2 tuần hoạt động đầu tiên, tổng số hồ sơ đã lên tới gần 1.300. Nhiều thủ tục được giải quyết rất nhanh chóng, thậm chí chỉ trong vài tiếng đồng hồ.
Ghi nhận những thuận lợi và một số thách thức ban đầu về công nghệ và cơ sở vật chất, tuy nhiên, nhiều địa phương đã linh hoạt ứng phó nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Cụ thể, để khắc phục lỗi hệ thống và triển khai nhiều giải pháp linh hoạt, xã Hoà Phú đã áp dụng giải pháp kép “online và thủ công” để đảm bảo giải quyết công việc đúng hạn trong khi chờ khắc phục lỗi hệ thống. Xã Trần Phú sắp xếp không gian và phân luồng dịch vụ rõ ràng, chia thành các bộ phận tiếp nhận, trả kết quả và thanh toán. Người dân có thể chờ trong phòng tiếp công dân có điều hòa, và cán bộ sẽ mang kết quả ra trả. Xã còn bố trí đoàn viên thanh niên hỗ trợ kê khai cho người lớn tuổi, người khuyết tật. Sắp tới, xã hướng tới việc đoàn viên thanh niên sẽ đi trả kết quả tận nhà để giảm tải.
Để tăng cường số hoá trong giải quyết thủ tục hành chính, ngày 21/7, UBND TP Hà Nội đã ban hành văn bản về việc đẩy mạnh tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến trên hệ thống dịch vụ công. Theo chỉ đạo của UBND TP Hà Nội, các UBND xã, phường phải bảo đảm tiếp nhận ít nhất 60% hồ sơ TTHC qua hình thức trực tuyến, trong đó 20% thực hiện theo phương thức toàn trình. Đồng thời, 100% kết quả giải quyết TTHC phải được trả đúng hạn hoặc trước hạn, có cấp bản điện tử theo quy định tại Nghị định số 118/2025/NĐ-CP.
Thanh niên ra quân hỗ trợ dịch vụ công trực tuyến
Không chỉ là lực lượng xung kích trong phong trào thanh niên, tuổi trẻ Thủ đô còn trở thành “cầu nối số” giữa chính quyền và nhân dân.
Trong những ngày vận hành chính quyền địa phương 2 cấp tại Hà Nội, một hình ảnh đẹp đã hiện diện khắp 126 xã, phường, đó là những đoàn viên, thanh niên trong màu áo xanh tình nguyện tận tâm hỗ trợ người dân tiếp cận dịch vụ công trực tuyến. Các đội hình từ 3-7 đoàn viên, thanh niên được phân công trực tại các Điểm phục vụ hành chính công, bảo đảm hỗ trợ thao tác, hướng dẫn quy trình và phổ biến kiến thức số cho người dân, đặc biệt là các nhóm yếu thế.
Thống kê của Thành Đoàn Hà Nội, tại Hà Nội có 126 đội hình, với 3.760 tình nguyện viên tham gia. Các đội hình sẽ triển khai trong 2 tháng (từ tháng 7 đến hết tháng 8/2025). Đội hình Thanh niên tình nguyện có nhiệm vụ: Tuyên truyền và hướng dẫn công dân sử dụng dịch vụ công trực tiếp và trực tuyến tại điểm phục vụ hành chính công trên địa bàn; hỗ trợ công dân điền hồ sơ, biểu mẫu; phân luồng công dân theo nhóm dịch vụ, đảm bảo trật tự tại khu vực tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính; giải đáp các thắc mắc của công dân về các thông tin liên quan đến thủ tục hành chính, mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong phạm vi hiểu biết.
Đoàn thanh niên phường Hoàn Kiếm, Hà Nội với ý tưởng sản xuất video clip tuyên truyền về những lưu ý khi đi làm thủ tục hành chính; tổ chức mô hình Điểm vệ tinh hỗ trợ công dân thực hiện thủ tục hành chính trên Cổng Dịch vụ công quốc gia hay ra quân đội hình “Hai phục vụ”…, thể hiện sự sáng tạo của thanh niên Thủ đô trong hỗ trợ vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.
Tại xã Minh Châu (Hà Nội) Đoàn Thanh niên xã cũng triển khai hiệu quả hoạt động hỗ trợ vận hành chính quyền địa phương 2 cấp qua mô hình “Hai phục vụ”. Đây là xã đảo duy nhất của thành phố Hà Nội, cách trung tâm Thủ đô 60km. Trước đây, muốn làm thủ tục hành chính, người dân phải đi phà qua sông Hồng để sang UBND huyện Ba Vì. Từ ngày 1/7/2025, người dân đã được tiếp cận và giải quyết thủ tục hành chính trực tiếp tại cơ sở. Để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, Đoàn xã huy động 142 đoàn viên chia ca, phân nhóm thực hiện nhiệm vụ vận động, hỗ trợ bà con tối đa khi làm thủ tục hành chính cũng như định danh điện tử. Cụ thể, ban ngày, Đoàn xã bố trí 2 nhóm tình nguyện viên trực tại trụ sở UBND xã để hỗ trợ người dân đến làm thủ tục. Buổi tối, Đoàn xã tăng cường các tổ thanh niên đi cùng cán bộ thôn, tới từng hộ dân để vận động cài đặt các ứng dụng số và hướng dẫn thủ tục hành chính nếu có, để người dân có thể tự khai tại nhà và chỉ ra xã lấy kết quả.
Đoàn Thanh niên phường Bồ Đề (Hà Nội) đã xây dựng mô hình Điểm vệ tinh hỗ trợ công dân thực hiện thủ tục hành chính trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Lực lượng tham gia gồm: Bí thư Đoàn phường, đại diện bộ phận “Một cửa”, cán bộ phụ trách chuyển đổi số; đội hình Bình dân học vụ số (đoàn viên, thanh niên tình nguyện đã được tập huấn nghiệp vụ); Bí thư các Chi đoàn trực thuộc; cán bộ công nghệ thông tin các trường học trên địa bàn. Mô hình điểm ra mắt đầu tiên vào ngày 21/7 và các điểm vệ tinh khác trong tháng 8/2025. Tại đây, các bạn trẻ sẽ hướng dẫn, hỗ trợ người dân thực hiện các thủ tục hành chính trên Cổng Dịch vụ công quốc gia; hướng dẫn cài đặt và sử dụng ứng dụng thuế điện tử, hỗ trợ khai báo và nộp thuế cá nhân; hỗ trợ các thủ tục liên quan đến điện, nước như đăng ký sử dụng, thanh toán hoá đơn…
