Tại sao nghệ sĩ không được nói tục trên mạng xã hội?

Buồn lòng nghệ sĩ văng tục, nói bậy trên mạng xã hội

Mới đây nhất, chuyện diễn viên hài Lê Dương Bảo Lâm vô tư văng tục khi đang livestream đã khiến dư luận bất bình. Sự việc lẽ ra cũng… không có gì nếu Lê Dương Bảo Lâm ý thức được mình là người của công chúng. Trong lúc livestream, có khán giả nhảy vào bình luận khiếm nhã. Lê Dương Bảo Lâm đã không kìm hãm được cái bực của mình, không những cạnh khoé khán giả này mà còn “phát” lại từ ngữ tục tĩu mà khán giả kia comment. Điều này làm nhiều khán giả khác cảm thấy thất vọng vô cùng khi nam nghệ sĩ có thể tự do nói tục. Đây được cho là hành vi không tôn trọng khán giả đang theo dõi của nam diễn viên.

Chuyện văng tục, nói bậy trên mạng xã hội, đặc biệt là “tiện miệng” trong các livestream ở một số nghệ sĩ lâu nay đã là “cái nhọt” khó chữa. Và cứ nói đến chuyện văng tục, nói bậy không mảy may ngượng miệng ai ai cũng sẽ nhắc ngay đến cựu người mẫu Trang Khàn. Đã khá lâu, Trang Khàn không tham gia nghệ thuật, cô chuyên tâm cho việc kinh doanh, sở hữu trang cá nhân lên đến hàng chục ngàn người like và theo dõi. Con số cũng không phải quá nhỏ. Trên trang còn giới thiệu một cách tự hào là xem video theo phong cách Trang Trần. Ở trong các livestream bán hàng, Trang Trần (tức Trang Khàn) luôn rất vô tư văng tục… Thực sự, nếu Trang Trần chính xác là một cô bán hàng online như hiện tại cô thể hiện trên trang cá nhân thì đôi khi người ta cũng có châm chước, nhưng dù sao cô cũng từng ở trong giới showbiz, cũng từng là một hình ảnh trên truyền thông, nên cô luôn được “điểm tên” mỗi khi nhắc đến việc người nổi tiếng có những lời lẽ không văn minh trên mạng xã hội. Thế nên dù cô đã rời showbiz thì tiếng xấu này của cô vẫn cứ bị “lưu danh” vào bảng đen những nghệ sĩ nói năng không kiểm soát lâu nay.

Nghệ sĩ Đức Hải

Một nam ca sĩ từng rất nổi tiếng khiến khán giả Việt say mê một thời vì những ca khúc buồn, nghe rất “ngấm” cùng vẻ ngoài lại lãng tử phong trần là Duy Mạnh hiện tại cũng là nhân vật nổi bật với chuyện muốn gì nói nấy, bất kể mình cũng có chút vị trí trong làng giải trí và là người của công chúng. Nhắc đến Duy Mạnh, thế hệ khán giả 7X, 8X nào có ai không biết đến “Kiếp đỏ đen”, “Tình xưa nghĩa cũ”… Thế nhưng, giờ đây, gần như không ai còn thấy cái bóng dáng lãng tử, lãng mạn ngày nào của nam ca sĩ cùng những ca khúc ấy. Thay đó, người ta chỉ nhớ đến Duy Mạnh nằm trong “bảng đen” những nghệ sĩ vô tư phát ngôn không kiểm soát nhất showbiz. Hồi tháng 8 năm ngoái, Duy Mạnh đã gây “sóng gió” khi bị Sở Thông tin - Truyền thông TP. Hồ Chí Minh xử phạt 7,5 triệu đồng theo điểm B, khoản 1, Điều 101 Nghị định 15 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử. Lý do đơn giản là vì nói năng không kiểm soát, chửi bậy, nói tục trên mạng, "phát ngôn không phù hợp thuần phong mỹ tục”… Lần ấy, Duy Mạnh đã xin lỗi nhưng hình như bản tính chửi bậy, nói tục đã “ăn” vào máu của Duy Mạnh nên phát ngôn của anh vẫn cứ tự do, hồn nhiên như thế. Mới đây, trong sự việc lùm xùm về chuyện từ thiện và nghệ sĩ, Duy Mạnh tiếp tục gây “sóng gió” khi viết về vấn đề này trên trang cá nhân với những lời lẽ hết sức tự do, thẳng thừng. Tuy rằng, không ít khán giả nhận định cần có những nghệ sĩ thẳng thắn như Duy Mạnh, nhưng một bình luận “tự do quá đáng” của nam ca sĩ đã khiến dư luận ngao ngán. Đó là khi một tài khoản mạng comment ở status về từ thiện của Duy Mạnh rằng: "Nếu chú Mạnh hô hào được 14 tỷ thì chú sẽ bỏ túi mấy tỷ ạ?", Duy Mạnh lập tức trả lời: "Chú làm từ thiện 10 triệu, còn lại chú đớp hết". Hồi năm ngoái, Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã cho biết sẽ giám sát Duy Mạnh khi chuyện phát ngôn tục tĩu, bị xử phạt 7,5 triệu đồng xảy ra. Sau đó, trên trang cá nhân của Duy Mạnh quả thật cũng giảm bớt những phát ngôn tục tĩu đã thành “thương hiệu”, nhưng thi thoảng nam nghệ sĩ vẫn khó kìm lòng, đặc biệt là ở các bình luận bên dưới.

Tiêu biểu nhất gần đây là trường hợp nam diễn viên Đức Hải đã có những lời lẽ thô tục, không hợp thuần phong mỹ tục trên trang cá nhân. Án phạt cho Đức Hải có lẽ ai cũng đã thấy, nó không còn chỉ là chuyện trên mạng xã hội nữa mà đã đi vào thực tế. Nghệ sĩ Đức Hải lập tức bị miễn nhiệm chức vụ Hiệu phó trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Sài Gòn, mà chưa cần đến chế tài xử phạt của Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội. Đây là hành động kịp thời khiến dư luận cảm thấy thoả đáng. Bởi nghệ sĩ Đức Hải không chỉ là người nổi tiếng, là hình ảnh cần có những chuẩn mực đối với công chúng mà còn là một giảng viên có ảnh hưởng lớn đến các thế hệ học trò. Trường hợp nghệ sĩ Đức Hải được xem là một bài học lớn đối với những nghệ sĩ ăn nói văng mạng, không kiểm soát trên mạng xã hội.

Tại sao nghệ sĩ không thể nói bậy, văng tục trên mạng xã hội?

Thực ra, hiện nay, “rác” văn hoá trên mạng xã hội nhiều hơn tất cả các bãi rác dân sinh cộng lại. Thế nên, với sự hiếu kỳ của công chúng, với quan điểm mạng xã hội là tự do cá nhân, với những bất chấp để câu view, thu hút tương tác, chuyện văng tục, chửi bậy trên mạng xã hội hiện nay nhiều không thể đếm được. Thậm chí, có những nhóm kín, nhóm mở, trang page chỉ tập trung vào việc chửi bới, nghĩ ra đủ những lời lẽ xấu xí, phản cảm… nhằm kích thích số đông quần chúng vào hưởng ứng. Nhưng, đó là mạng xã hội. Mạng xã hội dần dần sẽ có những sự kiểm soát khi Bộ Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội đi sâu, sát vào đời sống. Còn với nghệ sĩ, việc không nên chửi bậy, nói tục, phát ngôn không kiểm soát không chỉ là vi phạm Quy tắc ứng xử trên mạng xã hội mà còn vi phạm đạo đức nghề nghiệp.

Ca sĩ Duy Mạnh

Nghệ sĩ, người nổi tiếng được gọi là người của công chúng. Điều đó cũng có nghĩa là dù họ đóng vai ác hay hiền trên phim, dù họ hát hay hay dở... đi chăng nữa thì họ vẫn là một hình mẫu lý tưởng đối với công chúng. Vì vậy, tính định hướng dư luận, định hướng hình ảnh từ họ rất cao. Sự ảnh hưởng của họ đến công chúng các thế hệ, đặc biệt là thế hệ trẻ rất lớn. Thế nên, ở cuộc sống riêng tư có thể “khuất mắt trông coi”, nhưng khi đã lên mạng xã hội, họ buộc phải có những chuẩn mực nhất định để công chúng trông vào. Trên trang cá nhân của Duy Mạnh, có thể thấy Duy Mạnh bớt nói tục đi, nhưng quá khứ nói “văng mạng” của Duy Mạnh đã giúp anh quy tập về một lượng lớn fans trẻ ăn nói vô tư, không ngại tục tĩu, không ngại phản cảm… Chính sự thiếu kiểm soát của Duy Mạnh đã “lôi kéo” biết bao người cho mình cái quyền được tục tĩu như vậy? Đấy chẳng phải là một sự ảnh hưởng tiêu cực rõ ràng từ người nổi tiếng hay sao? Hoặc như Trang Trần, do cô quá vô tư văng đủ thứ ra, lại còn dương dương tự đắc với “phong cách” đó, cô cũng đã thu hút không biết bao nhiêu người vào xem cô nói, cô chửi. Thế là cả tập đoàn vừa chửi vừa nghe hỉ hả vui vẻ với nhau, ai bảo những điều đó không ảnh hưởng đến thói quen, tư duy sống của những fans trong số đó. Nhất là, mạng xã hội vốn tiếp cận với mọi đối tượng, trong đó đối tượng trẻ xem nhiều nhất, chuyện các em có bị ảnh hưởng quá rõ ràng.

Bởi vậy, có lẽ không còn sớm nữa, để có thể điều chỉnh hành vi, chuẩn mực lối sống trước công chúng của người nổi tiếng, nghệ sĩ, rất cần phải thiết lập một Quy tắc đạo đức nghề nghiệp, văn hoá ứng xử của người nổi tiếng. Bộ Quy tắc này có lẽ không quá khó khi mà chúng ta đã có Bộ Quy tắc ứng xử văn minh thanh lịch cho toàn dân đã và đang được thực thi có hiệu quả nhiều năm nay. Đối tượng nghệ sĩ, người nổi tiếng không phải quá đông đến mức không thể kiểm soát, quan trọng là họ lại mang danh nghĩa là người mang cái đẹp đến cho đời, nên một bộ Quy tắc đạo đức nghề nghiệp, văn hóa ứng xử của người nổi tiếng, nghệ sĩ thực sự là việc nên làm. Điều này sẽ giúp “thanh lọc” những xấu xí, hướng đến Thiện - Mỹ như sứ mệnh của vẻ đẹp của nghệ thuật đối với cuộc đời.

HOÀNG NHI